Verbum

укарані́ць, -раню́, -рэ́ніш, -рэ́ніць; -ранёны; зак., што.

1. Пасадзіўшы, даць умацавацца ў глебе каранямі.

2. перан. Садзейнічаць трываламу замацаванню чаго-н. у практыцы; прымусіць увайсці ў быт, свядомасць і пад.

У. гаспадарчы разлік.

У. новы метад у вытворчасць.

|| незак. укараня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. укаране́нне, -я, н.

усту́пка, -і, ДМ -пцы, ж.

1. гл. уступіць².

2. мн. -і, -пак. Адказ ад чаго-н. на карысць іншага.

Ісці на ўступкі.

3. мн. -і, -пак, перан. Кампраміснае рашэнне, паслабленне ў чым-н.

Зрабіць уступку традыцыі.

4. Скідка з назначанай цаны.

Прадаць тавар з уступкай.

ушы́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., што.

1. у што. Прышыць, прымацаваць або зашыць унутр.

У. гузік.

2. Паменшыць памеры чаго-н., забраўшы лішняе ў швы.

У. сукенку ў таліі.

|| незак. ушыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ушы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. і ушыва́нне, -я, н.

фу, выкл.

1. Ужыв. пры выражэнні дакору, прыкрасці, пагарды, агіды, нездаволенасці і пад.

Фу!

Як вам не сорамна!

Фу!

Брыдота якая!

2. Ужыв. для выражэння стомленасці або палёгкі, задавальнення.

Фу!

Якая страшэнная спёка!

Фу, як здарожыўся!

◊

Фу ты (разм.) — ужыв. пры здзіўленні або раздражненні ад чаго-н.

хіну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; незак.

1. Нахіляцца, нагінацца.

Куды вецер, туды і дрэва хінецца.

2. перан. Мець ахвоту да чаго-н., захапляцца чым-н.

Х. да навукі.

3. перан. Мець цягу да каго-н., сімпатызаваць каму-н.

Хлопчык больш хінуўся да дзеда.

папыта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. каго або у каго. Задаць каму-н. пытанне, каб даведацца пра што-н.

Папытайся ў яе пра здароўе маці.

2. чаго або у каго. Папрасіць дазволу на што-н., звярнуцца з якой-н. просьбай.

Папытаўся ў бацькі дазволу пайсці на каток.

по́зні, -яя, -яе.

1. Пра час дня, года, перыяд развіцця чаго-н.: які набліжаецца да свайго канца, ужо праходзіць.

П. вечар.

Позняя восень.

2. Які затрымаўся з наступленнем, запознены.

П. прыход.

Сёлета вясна позняя.

Позняе раскаянне.

3. Які паяўляецца пасля ўсіх іншых.

Познія кветкі.

Познія гатункі яблыкаў.

своеасаблі́вы, -ая, -ае.

1. Не падобны да іншых, які мае свае адметныя ўласцівасці, арыгінальны.

С. характар.

Своеасаблівая асоба.

2. Які сваімі рысамі, асаблівасцямі падобны да каго-, чаго-н., які нагадвае што-н.

Над сцежкай с. тунэль з верхавін бяроз.

|| наз. своеасаблі́васць, -і, ж. (да 1 знач.).

скры́ня, -і, мн. -і, -ры́нь, ж.

1. Драўляная чатырохвугольная пасудзіна для ссыпання ці складвання чаго-н.

С. для ячменю.

2. Прадаўгаватая пасудзіна для перавозкі і трымання сельскагаспадарчых прадуктаў (бульбы, морквы і пад.).

Ссыпаць бульбу ў скрыню.

3. Тое, што і куфар.

|| прым. скры́невы, -ая, -ае.

Скрыневае века.

спасла́цца, спашлю́ся, спашле́шся, спашле́цца; спашлёмся, спашляце́ся, спашлю́цца; спашлі́ся; зак.

Указаць на каго-, што-н. у пацвярджэнне ці апраўданне чаго-н.; прывесці ў якасці доказу.

С. на аўтарытэтныя крыніцы.

|| незак. спасыла́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. спасы́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж. і спасыла́нне, -я, н.