дели́ть несов., в разн. знач. дзялі́ць; (разделять — ещё) падзяля́ць;

дели́ть всё попола́м дзялі́ць усё папала́м;

дели́ть хлеб и соль дзялі́ць хлеб і соль;

дели́ть не́чего няма́ чаго́ дзялі́ць;

дели́ть шку́ру неуби́того медве́дя дзялі́ць ску́ру незабі́тага мядзве́дзя;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

задева́тьI несов.

1. (цепляться — за что) чапля́цца, зачапля́цца; (зацеплять — что) зачапля́ць; (касаться — чего) дакрана́цца (да чаго), кра́таць (што);

2. (трогать — кого, что) чапа́ць, крана́ць;

3. перен. (волновать) хвалява́ць, крана́ць, кра́таць; (сердить) злава́ць, гняві́ць; (оскорблять) абража́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заде́ть сов.

1. (зацепиться — за что) зачапі́цца; (зацепить — что) зачапі́ць; (коснуться — чего, тронуть — что) зачапі́ць, крану́ць (што), дакрану́цца (да чаго);

2. (тронуть — кого) зачапі́ць, закрану́ць, крану́ць;

3. перен. (взволновать) усхвалява́ць, крану́ць; (рассердить) раззлава́ць, угняві́ць; (оскорбить) абра́зіць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

über=

1.

аддз. дзеясл. прыстаўка, указвае на:

1) рух паверх чаго-н.: überlegen палажы́ць (звеху чаго-н.); überspannen абця́гваць зве́рху [паве́рх] (чаго-н.)

2) рух праз [цераз] што-н.: überfliegen* пералята́ць

3) перавышэнне былога узроўню: überfließen* пераліва́цца (цераз край)

4) няпоўнае выкарыстанне: überlassen* пакіда́ць (пра запас), прыхо́ўваць

2.

неаддз. дзеясл. прыстаўка, указвае на:

1) рух паўзверх чаго-н., або цераз, праз што-н.: überflegen* праляце́ць (над чым-н.), пераляце́ць (што-н.); прабе́гчы вачы́ма

2) распаўсюджанне дзеяння на ўвесь прадмет: übershen* агляда́ць, акі́дваць по́глядам [по́зіркам]

3) пропуск, недагляд: übershen* прапусці́ць (памылку)

4) паўтарэнне дзеяння: überrbeiten* перарабі́ць

5) перадачу чаго-н.: überlssen* уступа́ць; пакіда́ць; прадстаўля́ць

6) празмернасць дзеяння: übertriben* перабо́льшваць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

вы́падак, -дку м. слу́чай, происше́ствие ср.; по́вод;

в. з жыцця́ — слу́чай (происше́ствие) из жи́зни;

зру́чны в. — удо́бный слу́чай;

ва ўся́кім ~дку — во вся́ком слу́чае;

з ~дку — (чаго) по слу́чаю (чего);

на пе́ршы в. — на пе́рвый слу́чай;

на ўся́кі в. — на вся́кий слу́чай;

ад ~дку да ~дку — от слу́чая к слу́чаю;

ні ў я́кім ~дку — ни в ко́ем слу́чае;

у ~дку чаго́ — в слу́чае чего́;

у кра́йнім ~дку — в кра́йнем слу́чае;

у ле́пшым ~дку (ра́зе) — в лу́чшем слу́чае;

у адваро́тным ~дку — в проти́вном слу́чае

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́явіць сов.

1. обнару́жить, прояви́ть, вы́явить; показа́ть; вы́казать; вы́разить;

в. та́лент — обнару́жить (прояви́ть, вы́явить) тала́нт;

в. сябе́ зна́ўцам чаго́е́будзь — прояви́ть (показа́ть) себя́ знатоко́м чего́-л.;

в. любо́ў да каго́-, чаго́е́будзь — прояви́ть (вы́казать, вы́разить) любо́вь к кому́-, чему́-л.;

2. (доказать неоспоримо) установи́ть; вскрыть; (раскрыть содержание понятия) определи́ть;

в. факт (і́сціну) — установи́ть факт (и́стину);

в. су́тнасць з’я́вы — вскрыть (определи́ть) су́щность явле́ния;

3. (раскрыть недостатки, доказать виновность) обнару́жить, обнажи́ть, вы́явить, вскрыть, откры́ть; изобличи́ть;

4. разг. вы́писать;

в. кватара́нта — вы́писать квартира́нта

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гле́ба ж., прям., перен. по́чва;

пясча́ная г. — песча́ная по́чва;

падрыхтава́ць ~бу для перагаво́раў — подгото́вить по́чву для перегово́ров;

вы́біць гле́бу з-пад (чыіх) ног — вы́бить по́чву из-под (чьих) ног;

на гле́бе чаго-небудзь — на по́чве чего-л.;

расчы́сціць гле́бу — (для каго, чаго) расчи́стить по́чву (для кого, чего);

зандзі́раваць гле́бу — зонди́ровать по́чву;

тра́ціць гле́бу пад нага́мі — теря́ть по́чву под нога́ми;

адчу́ць гле́бу пад нага́мі — ощути́ть (почу́вствовать) по́чву под нога́ми;

стая́ць на цвёрдай гле́бе — стоя́ть на твёрдой по́чве;

прашчу́паць гле́бу — прощу́пать по́чву

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ЗЛАЧЫ́НСТВЫ СУ́ПРАЦЬ УЛА́СНАСЦІ,

злачынствы, накіраваныя супраць уласнасці ўсіх форм; выяўляюцца ў пасяганні на маёмасць уласніка. Паводле КК Рэспублікі Беларусь да З.с.у. адносяцца: раскраданне маёмасці шляхам крадзяжу, рабавання, разбою, махлярства, прысвойвання і растраты, завалодання маёмасцю шляхам злоўжывання службовым становішчам; прычыненне маёмаснай шкоды шляхам падману ці злоўжывання даверам, парушэнне правіл карыстання энергіяй або газам у быце, вымаганне маёмасці, прысваенне знойдзенай маёмасці; наўмыснае або неасцярожнае знішчэнне ці пашкоджанне маёмасці (у т.л. падпал, вынікам якога сталі чалавечыя ахвяры, вял. страты, знішчэнне або значнае пашкоджанне лясных масіваў); нядобрасумленныя адносіны да аховы маёмасці, вынікам чаго з’явіліся яе раскраданне, пашкоджанне або знішчэнне ў буйных памерах. Пакаранне за такія злачынствы залежыць ад памераў матэрыяльнай шкоды, прычыненай уласніку, і шэрагу інш. акалічнасцей, якія адносяцца да асобы злачынцы (паўторнасць учыненага злачынства, папярэдняя змова групы асоб, насілле над пацярпелым, ранейшыя судзімасці за падобныя злачынствы і да т.п.). Напр., выкраданне маёмасці ў асабліва буйных памерах цягне за сабой пазбаўленне волі на тэрмін ад 10 да 15 гадоў; доўгатэрміновае пазбаўленне волі прадугледжана заканадаўствам пры наяўнасці вышэйадзначаных акалічнасцей; дробнае выкраданне маёмасці прадпрыемства, установы, арг-цыі, учыненае ўпершыню, падлягае адм. адказнасці.

Э.І.Кузьмянкова.

т. 7, с. 74

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАЛЫ́НСКІ КАРО́ТКІ ЛЕ́ТАПІС,

помнік усходнеслав. летапісання позняга сярэднявечча. Збярогся ў Супрасльскім гіст. зборніку пач. 16 ст. (гл. Супрасльскі рукапіс). Яго першую (большую) частку складае скарочаны агульнарус. летапісны звод, блізкі да Аўрамкі летапісу, але даведзены толькі да 1382. Другая частка зборніка, названая М.М.Улашчыкам «Валынскі кароткі летапіс», змяшчае кароткую выбарку пагадовых звестак кіеўскага, наўгародскага, маскоўскага і мясц. паходжання па гісторыі Русі (з 862), ВКЛ (14 — пач. 16 ст.) і Смаленска. Храналагічна ахоплівае падзеі да 1514 уключна. Асабліва падрабязна апісаны напады крымскіх татар на Валынь. Летапіс завяршаецца ўзнёслай «Пахвалой гетману Канстанціну Астрожскаму». Зборнік узнік у асяроддзі праваслаўнага, патрыятычна настроенага бел.-ўкр. духавенства. Асноўная, агульнарус. частка летапіснага зводу, верагодна, была ўкладзена ў Смаленску, пасля чаго перавезена ў Супрасль, дзе дапоўнена арыгінальнымі звесткамі па гісторыі ВКЛ, у т. л. Валыні, і «Пахвалой». Пазней у зборніку рабіліся розныя запісы прыватнага і гіст. характару. Да канца 18 ст. захоўваўся ў Супрасльскім манастыры, цяпер у Рас. дзярж. архіве стараж. актаў (Масква). Апублікаваны асобна ў 1836 і ў «Поўным зборы рускіх летапісаў» (т. 35, 1980).

В.А.Чамярыцкі.

т. 3, с. 489

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АФСЕ́ТНЫ ДРУК,

афсет (англ. offset), спосаб друкавання, пры якім фарба з друкарскай формы перадаецца пад ціскам на паверхню гумаватканіннага палатна, а з яго на паперу ці інш. матэрыялы. Бывае плоскі (друкарская форма плоская), высокі (друкавальныя элементы формы ўзвышаюцца) і глыбокі (друкавальныя элементы формы паглыбленыя).

Прынцып афсетнага друку прапанаваны ў ЗША (1905) пры стварэнні афсетнай друкарскай машыны. Засн. на выбіральнасці змочвання друкарскай формы фарбамі і вадой, што дасягаецца спец. фізіка-хім. апрацоўкай паверхні формы. У працэсе афсетнага друку форму па чарзе змочваюць вадой і накатваюць фарбы, пасля чаго пад ціскам уводзяць у кантакт з паверхняй гумаватканіннай пласціны, а апошнюю — з паперай ці інш. матэрыялам. Адбываецца двухразовая перадача адлюстравання, папера не ўваходзіць у непасрэдны кантакт з формай, што памяншае знос формы, павялічвае скорасць і паляпшае якасць друкавання. Для афсетнага друку выкарыстоўваюць ратацыйныя (гл. Ратапрынт) і афсетныя друкарскія машыны. З дапамогай афсетнага друку вырабляюць чорна-белую і шматколерную друкарскую прадукцыю. Атрымліваюць пашырэнне заснаваныя на электронных і камп’ютэрных сістэмах спосабы афсетнага друку, якія дазваляюць выключаць шэраг прамежкавых тэхнал. працэсаў у ім з паляпшэннем якасці гатовай прадукцыі і скарачэннем затрат часу на яе выраб.

т. 2, с. 142

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)