рабо́та

1. (действие, деятельность, дело) рабо́та, -ты ж.;

рабо́та маши́ны рабо́та машы́ны;

рабо́та се́рдца рабо́та сэ́рца;

едини́ца рабо́ты физ. адзі́нка рабо́ты;

2. (занятие, труд) пра́ца, -цы ж.; рабо́та, -ты ж.;

стаха́новская рабо́та стаха́наўская пра́ца;

физи́ческая рабо́та фізі́чная пра́ца;

у́мственная рабо́та разумо́вая пра́ца;

нау́чная рабо́та навуко́вая пра́ца;

обще́ственная рабо́та грама́дская пра́ца;

сде́льная рабо́та здзе́льная пра́ца;

подпо́льная рабо́та падпо́льная рабо́та;

приступи́ть к рабо́те узя́цца за пра́цу (рабо́ту);

нала́дить рабо́ту нала́дзіць пра́цу (рабо́ту);

3. мн. (производственная деятельность) рабо́ты, род. рабо́т;

полевы́е рабо́ты палявы́я рабо́ты;

сельскохозя́йственные рабо́ты сельскагаспада́рчыя рабо́ты;

убо́рочные рабо́ты убо́рачныя рабо́ты;

фортификацио́нные рабо́ты воен. фартыфікацы́йныя рабо́ты;

4. (о различных формах принудительного труда) рабо́ты, род. рабо́т ед. нет;

исправи́тельно-трудовы́е рабо́ты папра́ўча-працо́ўныя рабо́ты;

ка́торжные рабо́ты уст. ка́таржныя рабо́ты;

5. (служба) пра́ца, -цы ж., рабо́та, -ты ж.;

ме́сто рабо́ты ме́сца пра́цы (рабо́ты);

поступи́ть на рабо́ту паступі́ць на пра́цу (рабо́ту);

постоя́нная рабо́та пастая́нная пра́ца;

снять с рабо́ты зво́льніць з пра́цы (рабо́ты);

6. (обрабатываемый материал) рабо́та, -ты ж.;

разда́ть рабо́ту разда́ць рабо́ту;

7. (научное произведение) пра́ца, -цы ж.;

у него́ мно́го печа́тных рабо́т у яго́ шмат друкава́ных прац;

напеча́тать рабо́ту в журна́ле надрукава́ць пра́цу ў часо́пісе;

8. (готовая продукция) рабо́та, -ты ж.;

сдать рабо́ту в срок здаць рабо́ту ў тэ́рмін;

вы́ставка рабо́т изве́стного худо́жника выста́ва рабо́т вядо́мага мастака́;

9. школьн. рабо́та, -ты ж.;

пи́сьменная рабо́та пісьмо́вая рабо́та;

контро́льная рабо́та кантро́льная рабо́та;

10. (качество) рабо́та, -ты ж.;

ковёр то́нкой рабо́ты дыва́н то́нкай рабо́ты;

◊

взять в рабо́ту узя́ць у рабо́ту;

рабо́та гори́т в рука́х (у кого) рабо́та гары́ць у рука́х (у каго).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бог м.

1. (Бог) рел. Бог, Божество́ ср., Госпо́дь, Творе́ц, Созда́тель;

2. перен. (отличный специалист в каком-л. деле) бог;

◊ артыле́рыя — б. вайны́ — артилле́рия — бог войны́;

бо́гам прашу́ — ра́ди бо́га;

б. дасць — бог даст;

дзя́куй бо́гу — сла́ва бо́гу;

напрамі́лы бог — христо́м бо́гом, ра́ди бо́га;

Б. Ба́цька — Б. Оте́ц; бо́жья во́ля;

браць на бо́га — брать на бо́га;

б. з ва́мі — бог с ва́ми;

б. ве́дае — бог зна́ет;

б. ве́дае, ці... — ма́ло наде́жды, что...; бог весть;

адда́ць бо́гу душу́ — отда́ть бо́гу ду́шу;

аднаму́ бо́гу вядо́ма — одному́ бо́гу изве́стно;

хвала́ бо́гу — сла́ва бо́гу;

як у бо́га за па́зухай (пляча́мі) — как у Христа́ за па́зухой;

дай бог но́гі — дай бог но́ги;

б. ро́зуму не даў — бог ума́ лиши́л;

памага́й б. — бог в по́мощь;

пабо́йся (пабо́йцеся) бо́га — побо́йся (побо́йтесь) бо́га;

не давядзі́ б. — не приведи́ госпо́дь;

забі́ мяне́ б. — убе́й меня́ бог;

аднаму́ бо́гу (ала́ху, чо́рту і пад.) вядо́ма — одному́ бо́гу (алла́ху, чёрту и т.п.) изве́стно;

няма́ чаго́ бо́гу грашы́ць — грех жа́ловаться;

як б. дасць — как бог даст;

узя́ць бо́га за бараду́ — взять (ухвати́ть) бо́га за бо́роду;

бо́гу душо́ю не вінава́т (ві́нен) — как пе́ред бо́гом чист;

не гняві́ бо́га — не гневи́ бо́га;

што бо́га гняві́ць; няма́ чаго́ бо́га гняві́ць — что бо́га гневи́ть; не́чего бо́га гневи́ть;

б. ты мой! — бог ты мой!;

пакры́ўджаны бо́гам — бо́гом оби́женный;

бог адвярну́ўся — (ад каго) погов. не везёт (кому);

на бо́га спадзява́йся, а сам не здава́йся — посл. на бо́га наде́йся, а сам не плоша́й;

як трыво́га, дык да бо́га — погов. пока́ гром не гря́нет — мужи́к не перекре́стится;

заста́ў ду́рня бо́гу малі́цца, дык ён і лоб разаб’е́ — посл. заста́вь дурака́ бо́гу моли́ться — он и лоб расшибёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бок м.

1. (род. бо́ку) м., в разн. знач. сторона́ ж.;

дада́тны б. спра́вы — положи́тельная сторона́ де́ла;

дзя́дзька з бо́ку ма́ці — дя́дя со стороны́ ма́тери;

з бо́ку лепш віда́ць — со стороны́ видне́е;

пайсці́ ў ро́зныя бакі́ — пойти́ в ра́зные сто́роны;

перамо́га на на́шым баку́ — побе́да на на́шей стороне́;

во́нкавы бок матэ́рыі — лицева́я сторона́ мате́рии;

паўднёвы б. ле́су — ю́жная сторона́ ле́са;

спрэ́чкі бако́ў у судзе́ — пре́ния сторо́н в суде́;

2. (род. бо́ка) (туловища) бок;

б. балі́ць — бок боли́т;

3. (род. бо́ка) (крыши) скат;

○ ле́вы б. — изна́нка;

дагаво́рныя бакі́ — догова́ривающиеся сто́роны;

◊ пры бо́ку — (о запряжке лошадей) в пристя́жку;

пад бо́кам — под бо́ком (ря́дом);

на баку́ — на стороне́;

узя́цца ў бо́кі — подбоче́ниться;

усё на б. — всё в сто́рону;

з аднаго́ бо́ку — с одно́й стороны́;

бо́кі рваць — ката́ться со́ сме́ху;

хвата́цца за бакі́ (бо́кі) — хвата́ться за животы́ (живо́тики);

б. у б. — бок о бок;

заста́цца ў баку́ — оста́ться в стороне́;

праз б. вы́лезці — бо́ком вы́йти, отозва́ться, отрыгну́ться;

з бо́ку — (каго, чаго) со стороны́ (кого, чего);

узя́ць за бакі́ — взять за бока́;

быць (стая́ць) у баку́ — быть (стоя́ть) в стороне́, быть не у дел;

падысці́ не з таго́ бо́ку — подойти́ не с той стороны́;

схіля́ць на свой б. — склоня́ть на свою́ сто́рону;

не глядзе́ць ні бо́ка, ні во́ка — почём зря;

на ўсе чаты́ры бакі́ — на все четы́ре сто́роны;

адле́жваць бакі́ — отле́живать бока́;

ценявы́ б. — тенева́я сторона́;

адваро́тны б. медаля́ — оборо́тная сторона́ меда́ли;

ляжа́ць на баку́ — лежа́ть на боку́;

стаць на б. — (каго, чый) стать на сто́рону (кого, чью), приня́ть сто́рону (кого, чью);

бра́цца ў бо́кі — подбоче́ниваться;

ні да бо́ка ні да во́ка — ни к селу́ ни к го́роду;

не дагле́дзіш во́кам — запла́ціш бо́кам — посл. не догляди́шь о́ком — запла́тишь бо́ком

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

душа́ в разн. знач. душа́, -шы́ ж.;

глубоко́ запа́сть в душу глыбо́ка запа́сці ў душу́;

ще́драя душа́ шчо́драя душа́;

рабо́тать с душо́й працава́ць з душо́й;

на́ душу населе́ния на душу́ насе́льніцтва;

◊

от всей души́ ад усёй (ад шчы́рай) душы́;

отвести́ ду́шу адве́сці душу́;

вы́мотать всю ду́шу вы́матаць усе́ духі́;

душа́ не на ме́сте душа́ не на ме́сцы;

мёртвая душа́ мёртвая душа́;

стоя́ть над душо́й стая́ць над душо́й;

ему́ не по душе́ э́то яму́ гэ́та не даспадо́бы;

души не ча́ять (в ком) душы́ не чуць (у кім);

ско́лько душе́ уго́дно ко́лькі хо́чаш, ко́лькі душа́ хо́ча (жада́е);

душа́ нараспа́шку душа́ наро́схрыст, шчы́рая душа́;

по душа́м шчы́ра, адкры́та;

за ми́лую ду́шу з ахво́тай;

все́ми си́лами души́ усі́мі сі́ламі душы́;

жить душа́ в ду́шу жыць душа́ ў душу́;

душа́-челове́к душа́-чалаве́к;

прода́жная душа́ прада́жная душа́;

отда́ть бо́гу ду́шу адда́ць бо́гу душу́, душо́й загаве́ць;

криви́ть душой крыві́ць душо́ю;

всей душо́й усёй душо́й;

душа́ не принима́ет душа́ не прыма́е;

с души́ воро́тит з душы́ ве́рне;

душо́й и те́лом душо́й і це́лам;

загляну́ть в ду́шу у душу́ загляну́ць;

влезть в ду́шу у душу́ зале́зці;

до глубины́ души да глыбіні́ душы́;

душа́ ушла́ в пя́тки душа́ ў пя́ты пайшла́; аж душа́ зайшла́ся;

не име́ть ни копе́йки за душо́й не мець капе́йкі за душо́й;

ничего́ за душо́й нет нічо́га за душо́й няма́;

брать (взять) грех на́ душу браць (узяць) грэх на душу́;

вложи́ть ду́шу во что́-л. улажы́ць душу́ ў што-не́будзь;

душа́ не лежи́т к кому́-, чему́-л. душа́ не ляжы́ць (не го́рнецца) да каго́-, чаго́-не́будзь.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

под, по́до ​II предлог;

1. с вин. в разн. знач. пад (каго, што); выражение «по́д гору» переводится з гары́;

поста́вить что́-л. под стол паста́віць што-не́будзь пад стол;

спря́тать что́-л. под замо́к схава́ць што-не́будзь пад замо́к;

спусти́ться под зе́млю спусці́цца пад зямлю́;

лечь под одея́ло ле́гчы пад ко́ўдру;

идти́ под пу́ли ісці́ пад ку́лі;

взять под свою́ защи́ту узя́ць пад сваю́ абаро́ну;

подпа́сть под влия́ние падпа́сці пад уплы́ў;

поста́вить под уда́р паста́віць пад уда́р;

поста́вить под угро́зу паста́віць пад пагро́зу;

попа́сть под дождь папа́сці (тра́піць) пад дождж;

вы́брать уча́сток под кле́вер вы́браць уча́стак пад канюшы́ну;

по́д руку пад руку́;

ему́ под со́рок яму́ пад со́рак;

дать де́ньги под распи́ску даць гро́шы пад распі́ску;

петь под аккомпанеме́нт роя́ля спява́ць пад акампанеме́нт рая́ля;

пляса́ть под бая́н скака́ць пад бая́н;

писа́ть под дикто́вку піса́ць пад дыкто́ўку;

сде́лать под мра́мор зрабі́ць пад ма́рмур;

2. с твор. пад (кім, чым); па́да (употребляется только в сочетании: па́да мной);

находи́ться под столо́м знахо́дзіцца пад стало́м;

лежа́ть под одея́лом ляжа́ць пад ко́ўдрай;

рабо́тать под землёй працава́ць пад зямлёй;

под охра́ной зако́на пад ахо́вай зако́ну;

находи́ться под влия́нием знахо́дзіцца пад уплы́вам;

быть под наблюде́нием врача́ знахо́дзіцца пад нагля́дам до́ктара;

идти́ под дождём ісці́ пад дажджо́м;

по́ле под кле́вером по́ле пад канюшы́най;

парохо́д под пана́мским фла́гом парахо́д пад пана́мскім сця́гам;

статья́ под его́ и́менем арты́кул пад яго́ і́мем;

под де́йствием луче́й пад уздзе́яннем прамянёў;

находи́ться под защи́той знахо́дзіцца пад абаро́най;

что ну́жно понима́ть под э́тим те́рмином? што трэ́ба разуме́ць пад гэ́тым тэ́рмінам?;

под угро́зой пад пагро́зай.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

але́ ​1, злучн.

I. супраціўны.

1. Злучае процілеглыя члены сказа і сказы; па свайму значэнню адпавядае словам «а», «аднак», «наадварот». І вось ён, горад, зноў перад намі, скалечаны, але жывы. Шамякін. З партызанамі поруч ступала невысокая жанчына, яшчэ маладая, але з плецівам першых маршчын каля вачэй. Мележ. Палешукі стаялі, як строгія і справядлівыя суддзі, але сур’ёзныя твары іх часта рабіліся вясёлымі, і дружныя покаты смеху напаўнялі вуліцу. Колас. // Прылучае процілеглыя члены сказа і сказы з абмежавальным адценнем; адпавядае слову «аднак». Малады чалавек гаварыў па-беларуску, але з моцным польскім акцэнтам. Колас. [Максім:] — Чалавечына добры, розуму — бездань, але трошкі і старазаветны. Брыль. Слухачы засмяяліся, але іх смех быў прыязны. Мележ. // Падкрэслівае проціпастаўленне галоўнага сказа даданаму ўступальнаму або аднаго з членаў сказа другому з уступальнымі злучнікамі «хоць», «хаця» і інш. Стары млын хоць ужо і не працаваў доўгі час, але грэбля была яшчэ моцная і ўтварала прасторны стаў. Чарнышэвіч. Хоць і холадна яшчэ, марозна, але паварочвае ўжо на вясну. Арабей. [Сымон:] — Хоць малады [Грышка], але, відаць, бывалы. Танк. // Ужываецца ў спалучэнні са злучнікам «затое» пры замяшчальным проціпастаўленні. Пясчаныя глебы, але затое колькі іншых выгад! Шамякін. [Свідэрскі:] Свідэрскі не ваяка, гэта так, Але затое першы між гуляк. Глебка.

2. Злучае члены сказа і сказы з узаемным выключэннем; па свайму значэнню адпавядае злучнікам «а», «аднак». [Яўмень:] Ты ведаеш, але казаць не хочаш! Чарот. Зморанасць усяго цела магла скончыцца толькі пасля сну, але спаць не даваў холад. Чорны. У гэтым баі маёр Караневіч быў ранены, але не пакінуў каманднага пункта. Крапіва. Нявідны стаяў і цярпліва лавіў зручны момант, каб выйсці з свае засады. Але момант гэты не налучаўся. Колас.

3. Злучае сказы, у адным з якіх выказваецца неадпаведнасць таму, аб чым гаворыцца ў другім сказе. Столь гатова была ўпасці, але яе трымалі тры свежа абструганыя жардзіны. Чорны. Быў.. [дзед Талаш] там ці не быў, напэўна ніхто не ведаў. Але ж людзі называлі яго імя. Колас.

II. далучальны.

1. Далучае сказы і члены сказа, якія развіваюць, дапаўняюць або паясняюць выказаную думку, паўтараючы пры гэтым адно з слоў папярэдняга сказа ці словазлучэння. Ты ад мяне цяпер далёка, Але і з той далечыні Гараць вясёлкай яснавокай Твае прывабныя агні. Колас. Кожны выбірае сам сабе шлях да шчасця, але толькі яно не заўсёды даецца лёгка і проста. Паслядовіч. [Несцяровіч:] — Людзей нам патрэбна многа, але такіх, якія працуюць. Чорны.

2. Далучае члены сказа і сказы, звязаныя паміж сабой часавай паслядоўнасцю (часта ў спалучэнні з прыслоўямі часу або словамі, якія абазначаюць час). На лесніковым двары забрахаў сабака, але зараз жа сціх, відаць, пазнаўшы гаспадара. Паслядовіч. Люба зачыніла дзверы, але праз хвіліну хтосьці пачаў стукаць у іх. Чорны. З аднаго паста абазваўся кулямёт, але пасля першага стрэлу з «трыццацьчацвёркі» ён змоўк. Мележ.

3. Ужываецца ў пачатку самастойных сказаў пры рэзкім пераходзе да новай думкі або новай тэмы выказвання; адпавядае злучніку «ды». Нават Ячны і той маўчаў... Але што я кажу, — ён, бадай, лепш за ўсіх разумеў, што за свята было для Івана ў той дзень. Брыль. [Пан:] — Бяры сабе з маёнтка, што пажадаеш, ды ідзі дахаты, каб я цябе больш не бачыў! — Добра, — кажа дзяўчынка. — Але мне хочацца на адыход цябе віном пачаставаць. Якімовіч.

4. Выкарыстоўваецца ў мове адной асобы пры адказе самому сабе ці нязгодзе з самім сабою або на пачатку рэплікі пры адказе субяседніку. [Лютынскі:] Тут канечне доктар патрэбен. Але дзе нам узяць яго? Крапіва. На возеры мяце пазёмка, рухомы снег схаваў ворагаў, якія заляглі, накрыліся халатамі і, безумоўна, некуды паўзуць. Але куды? Адступаюць назад ці падпаўзаюць да берага, да нас? Шамякін. [Ніна:] «Мусіць, доля, лёс мой такі ўжо, што суджана прапасці ні за што... Але ж не! Знайду і на.. [Лявона] ўправу...» Галавач.

III. у знач. нескл. наз., н.

Акалічнасці, якія перашкаджаюць ажыццяўленню чаго‑н. Ніякіх «але».

але́ ​2, часціца.

1. сцвярджальная. Ужываецца пры сцвярджальным адказе або згодзе з чым‑н. [Наведвальнік:] — Магу вас запэўніць, тыя [стравы] надзвычай каларыйныя. [Жанчына:] — Ну, але, але. А от ці смачныя, а? Васілёнак.

2. узмацняльная (у спалучэнні з часціцай «ж» і наступным «і»). Выказвае здзіўленне, захапленне, абурэнне, іронію. Але ж і навальніца! Але ж і нягоднік! Але ж і ты добры, нечага сказаць. □ [Купрыян:] — Ну, ты, брат Мікіта, і дока! Але ж і на выдумкі хват! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ręka

ręk|a

ж. рука;

z rąk do rąk — з рук у рукі;

rozkładać ręce — разводзіць рукамі;

trzymać w ~u — трымаць у руках;

mam wolną ~ę — у мяне рукі развязаныя;

dać wolną ~ę — даць свабоду дзейнасці;

wziąć co w swoje ręce — узяць што ў свае рукі;

podnieść ~ę na kogo — падняць руку на каго;

na ~ach nosić kogo — насіць каго на руках;

wypuścić z rąk okazję — прапусціць зручны момант;

~a sprawiedliwości — рука правасуддзя;

wyjść obronną ~ą — выйсці цэлым;

to mi na ~ę — гэта мне на руку;

umywać ręce — умываць рукі;

iść ~a w ~ę — ісці поплеч (поруч);

jak ~ą odjął — як рукой зняло;

do rąk własnych — асабіста;

dać ciepłą ~ę — даць шчодрай рукой;

lepszy wróbel w ~u niż sokół na sęku — лепш сініца ў руцэ, чым журавель у небе;

~a ~ę myje, noga nogę wspiera — рука руку мые;

z pierwszej ~i — з першых рук;

z pustymi ~oma — з пустымі рукамі;

siedzieć z założonymi ~oma — сядзець склаўшы рукі;

ręce do góry! — рукі ўгору!;

mieć związane ręce — мець звязаныя рукі;

prosić kogo o ~ę — прасіць чыёй рукі; сватацца да каго;

precz z ~ami! — рукі прэч!;

ręce przy sobie! — рукі прэч!; не чапаць!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

hand​1 [hænd] n.

1. рука́ (кісць);

shake hands віта́цца за руку́, рука́цца;

at hand пад руко́й;

hands off! ру́кі прэч!

2. infml дапамо́га;

give smb. a hand дапамагчы́ каму́-н.

3. ро́ля, удзе́л, до́ля;

have a hand in smth. прыма́ць удзе́л, прыкла́сці руку́ да чаго́-н.

4. стрэ́лка (гадзінніка)

5. рабо́чы (на заводзе, ферме)

6. dated по́чырк

♦ (close/near) at hand блі́зка, пад руко́ю;

at the hands of smb./at smb.’s hands ад рукі́ каго́-н.;

be good with one’s hands быць ма́йстрам на ўсе ру́кі;

bind/tie smb. hand and foot звяза́ць каго́-н. па рука́х і нага́х;

by hand ручны́м спо́сабам, уручну́ю;

fall into smb.’s hands fml тра́піць у ру́кі да каго́-н.;

(at) first hand (ба́чыць) на свае́ во́чы, (ве́даць) на ўла́сным до́сведзе;

get one’s hands dirty выко́нваць фізі́чную пра́цу;

hand in glove (with smb.) у це́снай су́вязі (з кім-н.), у це́сным супрацо́ўніцтве;

hand in hand узя́ўшыся за ру́кі; ра́зам, суме́сна;

(get/take one’s) hands off (smth./smb.) infml не чапа́ць (не́шта/не́кага) (звыч. у загадных ск.);

have one’s hands full мець кло́пату па ву́шы/па го́рла;

have one’s hands tied не мець магчы́масці рабі́ць (што-н.) з-за пра́вілаў, абяца́нняў і да т.п.;

hold smb.’s hand падтрыма́ць каго́-н. у ця́жкім стано́вішчы;

in smb.’s capable/safe hands у чыі́х-н. уме́лых/надзе́йных рука́х;

in hand у рука́х; у ная́ўнасці; у чыі́м-н. распараджэ́нні;

in the hands of smb. пад чыі́м-н. кантро́лем; пад чыі́м-н. нагля́дам;

keep one’s hand in рабі́ць (што-н.) зрэ́дку, каб не згубі́ць на́вык;

lay/get one’s hands on smth. знайсці́ або́ атрыма́ць што-н.;

many hands make light work у калекты́ве рабо́та ідзе́ спарне́й;

not do a hand’s turn dated ≅ па́льцам не паварушы́ць;

off one’s hands ≅ з плячэ́й дало́ў;

on either/every hand lit. па або́два бакі́/з усі́х бако́ў;

on hand на рука́х; у ная́ўнасці;

(it’s) on your hands ты адка́зны за гэ́та;

on the one hand… on the other hand… з аднаго́ бо́ку…, з друго́га/і́ншага бо́ку…;

out of hand бескантро́льна; неадкла́дна, за́раз жа; не до́ўга ду́маючы, без лі́шніх слоў;

(it’s) out of your hands ты больш за гэ́та не адка́зны;

play into smb.’s hands ігра́ць на руку́ каму́-н.;

put one’s hand in one’s pocket BrE тра́ціць гро́шы або́ дава́ць іх каму́-н.;

(at) second/third hand з другі́х/з трэ́ціх рук;

take smb. in hand трыма́ць каго́-н. у рука́х;

take smth. into one’s own hands узя́ць спра́ву ў свае́ ру́кі;

throw one’s hand in infml кіда́ць рабі́ць (што-н.) або́ прыма́ць удзе́л (у чым-н.);

to hand паблі́зу, у ме́жах дасяга́льнасці;

turn one’s hand to smth. узя́цца за спра́ву; быць здо́льным рабі́ць што-н. до́бра

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

памерці, сканаць, згінуць; загнуцца, зайсціся, акалець, апруцянець, спруцянець, выпруціцца, апрэгчыся, скапыціцца, здырдзіцца (разм.); легчы, злегчы, палегчы, дайсці, дацца (перан.); пасці, заснуць, спачыць, адысці (перан., выс.); здохнуць, падохнуць (перан., зняваж.) □ не стаць, расстацца са светам, пакінуць гэты свет, пайсці на той свет, падацца на той свет, прыняць смерць, аддаць жыццё, развітацца з жыццём, паплаціцца жыццём, заплаціць жыццём, разлучыцца з душой, аддаць богу душу, загавець душой, не ўказаць духу, спусціць дух, аддаць галаву, палажыць галаву, пакласці галаву, злажыць галаву, скласці галаву, налажыць галавой, навярнуць галавой, звярнуць галаву, скруціць галаву, зламаць галаву, страціць галаву, не знасіць галавы, не вынесці галавы, адказаць галавой, згарнуць рукі, сашчапіць рукі, налажыць на сябе рукі, выцягнуць ногі, працягнуць ногі, сысці на вечны спакой, сысці ў зямлю, легчы мёртвым, легчы ў зямлю, легчы ў зямлі, легчы ў труну, легчы ў дамавіну, легчы трупам, легчы касцьмі, палегчы касцьмі, пайсці ў магілу, узяць шлюб з зямлёй, сысці з зямлі, заручыцца з богам, даць дуба, паехаць да Абрама на піва

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

пад, пада предлог

1. с вин. в разн. знач. под(о);

спусці́цца пад зямлю́ — спусти́ться под зе́млю;

вераб’і́ се́лі пад страху́ — воробьи́ се́ли под кры́шу;

пасадзі́ць пад замо́к — посади́ть под замо́к;

кі́нуць пад но́гі — бро́сить по́д ноги;

браць пад ахо́ву — брать под защи́ту;

зруб пад но́вы дом — сруб под но́вый дом;

адда́ць пад суд — отда́ть под суд;

узя́ць пад руку́ — взять по́д руку;

пафарбава́ць пад дуб — покра́сить под дуб;

ісці́ пад гу́кі ма́рша — идти́ под зву́ки ма́рша;

адда́ць пад распі́ску — отда́ть под распи́ску;

2. с вин. (приблизительно) о́коло (чего), под; может переводиться и конструкциями без предлогов;

гадо́ў пад со́рак — лет о́коло сорока́ (под со́рок); лет сорока́;

ме́траў пад два́ццаць — ме́тров о́коло двадцати́; ме́тров два́дцать;

3. с вин. (для обозначения времени) к (чему), под; перед (чем);

пад ве́чар — к ве́черу, под ве́чер;

гэ́та было́ пад свя́та — э́то бы́ло пе́ред пра́здником (под пра́здник);

4. с вин. (для обозначения пространственного предела) до (чего), под;

вы́рас пад столь — вы́рос до потолка́ (под потоло́к);

5. с вин. (для выражения направленности к пространственному пределу) к (кому, чему);

ісці́ пад сту́дню — идти́ к коло́дцу;

6. с твор. в разн. знач. под(о);

працава́ць пад зямлёй — рабо́тать под землёй;

ла́стаўкі сядзе́лі пад страхо́й — ла́сточки сиде́ли под кры́шей;

вада́ іскры́цца пад вясло́м — вода́ искри́тся под весло́м;

сядзе́ць пад замко́м — сиде́ть под замко́м;

снег рыпе́ў пад нага́мі — снег скрипе́л под нога́ми;

пада мно́й — подо мно́й;

бі́тва пад Маскво́й — би́тва под Москво́й;

жы́та залаці́цца пад со́нцам — рожь золоти́тся под со́лнцем;

быць пад стро́гай ахо́вай — быть под стро́гой охра́ной;

быць пад судо́м — быть под судо́м;

арты́кул надрукава́ны пад і́ншым загало́ўкам — статья́ напеча́тана под други́м загла́вием;

дом пад чарапі́цай — дом под черепи́цей;

пад со́усам — под со́усом;

пад уплы́вам каго́-не́будзь — под влия́нием кого́-л.;

пад лексікало́гіяй разуме́юць наву́ку аб ле́ксіцы — под лексиколо́гией понима́ют нау́ку о ле́ксике

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)