пле́снець, ‑ее; незак.

Пакрывацца плесняй (у 1 знач.). І толькі дзе-нідзе ў брадах ды ў глухіх, багністых выгарах вада гніла, плеснела праз усё лета, на радасць, між іншым, жабам і шматлікаму гарластаму балотнаму птаству... Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прарэ́зка, ‑і, ДМ ‑зцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. праразаць — прарэзаць (у 1 знач.).

2. Р мн. ‑зак. Прарэзаная дзірка для зашпільвання, прышпільвання чаго‑н. З кішэнькі ў кішэньку быў працягнуты праз прарэзаў ланцужок. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раздажджы́цца, ‑дажджыцца; безас. зак.

Разм. Стаць надоўга дажджлівым, сырым (пра надвор’е). Дождж ліў і ўдзень, і ўночы. Часамі на момант прачышчалася, але хмары валакліся нізка і дождж зноў пачынаў сеяць, як праз сіта. Раздажджылася надоўга. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіло́к, ‑лка, м.

Тое, што і сіло. З сухое лапушыны Зрабіў свісток такі, Што голасам птушыным Іх [чачотак] вабіць на сілкі. Хведаровіч. Праз дзве-тры хвіліны гіпнатызёр быў упэўнены, што дзед заблытаўся ўжо ў яго сілок. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хара́л, ‑а, м.

Рэлігійнае многагалосае песнапенне, якое атрымала асаблівае пашырэнне ў пратэстантаў і католікаў. А яшчэ праз хвіліну шматгалосы звонкі харал да самай столі напаўняў вялізную фізкультурную залу. Навуменка. // Музычная п’еса ў такой форме. Харалы Баха.

[Ад лац. (cantus) choralis — харавое (песнапенне).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

штосі́лы, прысл.

З усёй сілы, на поўную сілу. Сагнуўшыся, увабраўшы галаву ў плечы, Вася штосілы сігануў да варот. Навуменка. Воўк завыў ад болю і схаваўся пад вадой, але праз міг вынырнуў і штосілы паплыў назад. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыз, прыспраз, скрозь’ (Яруш.; беш., стол., ЛА, 2). Да праз (гл.); адносна змены націскной фанемы параўн. пры́жыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Rückzieher

m -s

1) адмо́ва, адрачэ́нне ад чаго́-н., адыхо́д;

inen ~ mchen адступа́цца, падава́цца наза́д, адрака́цца

2) уда́р праз сябе́ (футбол)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Пуло́вер ’світэр’ (ТСБМ). Запазычана з англ. pullover (са спалучэння pull over ’адзець праз галаву’, даслоўнае ’нацягнуць праз’) праз рус. пуло́вер ’тс’; для народнага полуве́р (палуве́р) мяркуецца ўплыў полу‑ ’поў-, напоў-’, гл. Варбат, ИАН ОЛЯ, 1995, 4, 61.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыя́метр

(гр. diametros = папярочнік)

1) адрэзак прамой, які злучае два пункты акружнасці і праходзіць праз яе цэнтр;

2) папярочнік любога цела, плошчы, прасторы (напр. д. трубы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)