стара́ннасць, ‑і, ж.

Уласцівасць стараннага; дбайнасць, руплівасць. Я абавязаны пані Бажэне ўдвая: і за яе вялікую стараннасць паўней пазнаёміць нас з Прагай, і за тое, што калі б не яна, у мяне не адбылася б адна хвалюючая сустрэча. Краўчанка. Комлік першы ўбачыў .. [Дзіміну] і тут жа са стараннасцю ўзяўся за работу. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

урадлі́васць, ‑і, ж.

1. Здольнасць забяспечваць расліны пажыўнымі рэчывамі, даваць ураджай. Адной з істотных уласцівасцей глебы з’яўляецца ўрадлівасць. «Весці». Розныя глебы па ўрадлівасці — розныя нормы высеву. Ермаловіч. Тост за калгасную нашу сям’ю, Ніў залатых урадлівасць; Тост за глыбокую ў полі раллю І за руплівае жніва! Танк.

2. Ураджайнасць (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рука́в

1. в разн. знач. рука́ў, -кава́ м.;

пла́тье с дли́нными рукава́ми суке́нка з до́ўгімі рукава́мі;

рука́в реки́ геогр. рука́ў ракі́;

2. (пожарный) рука́ў, -кава́ м.; разг. кі́шка, -кі ж.;

◊

рабо́тать спустя́ рукава́ працава́ць як мо́крае гары́ць; рабі́ць як не сваі́мі рука́мі;

приня́ться за де́ло, засучи́в рукава́ узя́цца за рабо́ту, закаса́ўшы рукавы́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

аго́нь, агню́, мн. агні́ і агнёў, м.

1. Гаручыя святлівыя газы высокай тэмпературы; полымя.

Згарэць у агні.

2. Святло ад асвятляльных прыбораў.

Запаліць а.

Агні горада.

3. Стральба (ружэйная, артылерыйская).

Адкрыць а.

Шквальны а.

Агонь! (каманда страляць).

4. перан. Палымянасць, жвавасць, душэўны ўздым.

З агнём у сэрцы.

○

Антонаў агонь — гангрэна, заражэнне крыві (уст.).

◊

Баяцца як агню — вельмі баяцца.

Днём з агнём не знойдзеш — нідзе не знойдзеш (разм.).

З агню ды ў полымя — з адной непрыемнаці ў другую, яшчэ большую (разм.).

Паміж двух агнёў — пра небяспеку з двух бакоў.

Прайсці (праз) агонь, ваду і медныя трубы — шмат зведаць у жыцці; з поспехам пераадолець цяжкасці.

У агонь і ў ваду пойдзе за каго-н. — гатовы на ўсё дзеля каго-н.

Гарэць (пячы) агнём — вельмі моцна балець.

Увесь у агні — у гарачцы.

Не жартаваць (не гуляць) з агнём — не рабіць таго, што можа пацягнуць за сабой непрыемныя вынікі.

Агнём і мячом — з бязлітаснай жорсткасцю.

Як агню ўхапіўшы — вельмі хутка.

На агеньчык зайсці да каго-н. — зайсці выпадкова, мімаходам, убачыўшы ў вокнах святло.

Працаваць з аганьком — з запалам, з захапленнем, праяўляючы ініцыятыву, выдумку.

|| памянш. аге́ньчык, -а і -у, мн. -і, -аў, м. і аганёк, -нька́, м. Гарыць а.

|| прым. агнявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.), агнёвы, -ая, -ае (да 1 знач.), агні́сты, -ая, -ае (да 1 знач.) і во́гненны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Агнявая сушка (на агні). Агнявы пункт (артылерыйскі, кулямётны). Агнявыя сродкі (снарады). Агнёвыя прамяні сонца.

Агністая чырвань на ўсходзе.

Вогненныя языкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

истече́ние

1. (вытекание) выцяка́нне, -ння ср.;

2. (окончание) сканчэ́нне, -ння ср., заканчэ́нне, -ння ср.;

до истече́ния сро́ка да сканчэ́ння (заканчэ́ння) тэ́рміну;

за истече́нием сро́ка з прычы́ны сканчэ́ння тэ́рміну;

по истече́нии сро́ка па сканчэ́нні тэ́рміну.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

per

[pɜ:r]

prep.

1) на ко́жнага; за

a pound of candy per child — фунт цуке́рак на ко́жнае дзіця́

ten cents per pound — дзе́сяць цэ́нтаў за фунт

2) праз каго́

I’ll send it per my son — Я пашлю́ гэ́та праз сы́на

as per — зго́дна з чым, паво́дле чаго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

грудкава́ты, ‑ая, ‑ае.

Пакрыты грудай, грудкамі, няроўны. З-за вёскі даляцелі людскія галасы і грукат колаў па сухой грудкаватай дарозе: відаць, калгаснікі .. вярталіся ўжо з копкі бульбы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апанта́насць, ‑і, ж.

Уласцівасць апантанага. Шчасце наша, відаць, у самой апантанасці. Брыль. З нейкай апантанасцю.. [Балоцкі] выскачыў з машыны, не зачыніў за сабою дзверцаў і кінуўся ў кантору. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аграма́дны, ‑ая, ‑ае.

Незвычайна вялікі. Над будынкам вакзала калыхаўся аграмадны чырвоны сцяг. Лынькоў. Туман насунуўся разам з адлігай з захаду і за тыдзень з’еў аграмадныя гурбы снегу. Алешка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перажагна́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Уст. Перахрысціцца (у 1 знач.). Чалавек перажагнаўся на далёкія .. вежы з крыжамі, павольна абцёр рукавом з ілба пот і ўзяўся за работу. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)