Verbum

уро́к, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Вучэбная работа, зададзеная вучню.

Вывучыць у.

Не зрабіў урокаў.

Складаны ў.

На заўтра ў мяне многа ўрокаў.

2. Вучэбная гадзіна, прысвечаная асобнаму прадмету.

У. роднай мовы.

Званок на ў., з урока.

Зарабляць урокамі (даючы прыватныя ўрокі).

3. Работа, якая павінна быць выканана да пэўнага тэрміну (уст.).

Выканаць дзённы ў.

4. перан. Нешта павучальнае, з чаго можна зрабіць вывад на будучае.

Урокі гісторыі.

Атрымаць добры ў.

Гэта табе будзе ў. надалей.

◊

Браць урокі чаго ў каго — вучыцца ў каго-н. прыватным чынам, не ў школе.

Браць урокі музыкі.

Даваць урокі — выкладаць асобным вучням, не ў школе.

на́кіп, -у, м.

1. Пена, якая ўтвараецца на паверхні вадкасці пры кіпенні, а таксама цвёрды асадак на сценках пасуды, у якой што-н. кіпяцяць.

Н. на супе.

Н. у чайніку.

2. перан. Тое, што накіпела ў сэрцы, на душы; цяжкае пачуццё ад чаго-н. непрыемнага.

наклі́каць, -клічу, -клічаш, -кліча; -кліч; -кліканы; зак.

1. каго. Наззываць, запрасіць у вялікай колькасці.

Н. гасцей на вяселле.

2. перан., што і чаго. Выклікаць якім-н. учынкам, словам і пад. што-н. непрыемнае, непажаданае; напрарочыць.

Н. бяду ў хату.

|| незак. накліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

насадзі́ць¹, -саджу́, -са́дзіш, -са́дзіць; -са́джаны; зак.

1. чаго і што. Зрабіць пасадку (дрэў, раслін) у нейкай колькасці.

Н. парэчак.

Н. парк.

2. каго (што). Змясціць куды-н. у якой-н. колькасці (разм.).

Н. поўную машыну людзей.

|| незак. наса́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. насаджэ́нне, -я, н.

наску́бці, -кубу́, -кубе́ш, -кубе́; -кубём, -кубяце́, -кубу́ць; -ку́б; -ку́бла; -кубі́; -ку́бены; зак.

1. чаго. Скубучы, набраць або сабраць у нейкай колькасці.

Н. сена.

Н. пер’я на падушку.

2. Нацягаць, натузаць (разм.).

Н. за валасы.

|| незак. наскуба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і наску́бваць, -аю, -аеш, -ае.

няўхі́льны, -ая, -ае.

1. Які не мае адхіленняў ад чаго-н.; пастаянны.

Н. рост вытворчасці.

2. Такі, што нельга парушыць, які не падлягае адвольнаму змяненню; абавязковы.

Н. закон.

3. Непазбежны, які вынікае з абставін; немінучы.

Над кожным злачынцам звісае няўхільная кара.

|| наз. няўхі́льнасць, -і, ж.

павыбіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.

1. Рэзкім ударам прымусіць выпасці ўсё, многае.

П. вокны.

2. Ударамі ачысціць ад пылу ўсё, многае.

П. дываны.

3. Зрабіць вялікую колькасць паглыбленняў.

Вада павыбівала канаўкі.

4. Пракласці яздой, хадзьбой, пратаптаць многа чаго-н.

П. сцежкі ў жыце.

падлі́ць, -далью́, -далье́ш, -далье́; -дальём, -дальяце́, -далью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -лі́ў, -ліла́, -ло́; падлі́; -лі́ты; зак., што, чаго.

Наліваючы, дадаць.

П. кавы ў кубак.

◊

Падліць масла ў агонь — абвастрыць якія-н. непрыязныя адносіны, пачуцці і пад.

|| незак. падліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

падляце́ць, -ячу́, -яці́ш, -яці́ць; -яці́м, -леціце́, -яця́ць; -яці́; зак.

1. Заляцець пад што-н.

Верабей падляцеў пад страху.

2. Наблізіцца, летучы.

Самалёты падляцелі да горада.

3. перан. Хутка падысці, падбегчы да каго-, чаго-н. (разм.).

Дзяўчынка падляцела да маці.

|| незак. падлята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пазіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Накіроўваць позірк куды-н., на каго-, што-н., глядзець.

Задуменна п. удалеч.

2. Выглядваць з-за чаго-н., адкуль-н.

П. з-за вугла.

3. Час ад часу глядзець на каго-, што-н., куды-н.

Часта п. на гадзіннік.