рула́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Хуткі, раскацісты, віртуозны перакат у спяванні. Коля .. вярнуўся магам, чараўніком: іграў на гітары, высвістваў пакручастыя рулады. Навуменка. Пачаў Кастусь выводзіць тэнаравыя рулады. Шынклер. // Пра раскацістае, пералівістае спяванне птушак. А ў лесе, нібы ў мюзік-холе, Галоп салаўіных рулад. Пысін.

[Фр. roulade.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сертыфіка́т, ‑у, М ‑каце, м.

1. Пазыковае фінансавае абавязацельства дзяржавы. // Назва аблігацый спецыяльных дзяржаўных пазык.

2. У знешнім гандлі — дакумент са звесткамі пра асартымент, колькасць, якасць тавару.

3. У сельскай гаспадарцы — дакумент на гатунковасць і якасць насення.

4. Кніжн. Пісьмовае пасведчанне аб чым‑н.

[Ад лац. certificatus — засведчаны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

смаліна́, ‑ы, ж.

Разм. Смаловае палена, смалісты кавалак драўніны, смаляк. Уладзік памаўчаў, падкінуў у агонь кавалак смаліны. Краўчанка. // Наогул пра што‑н., насычаны смалой. Гэткая смаліна, дзіва што палае... Такога клуба больш ужо не паставім... — уздыхнула маці і панесла назад у хату нейкі клунак. Місько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

со́кат, ‑у, М ‑кане, м.

1. Крык некаторых птушак. Сокат курыцы. □ Сокат птушак замёр, Як бы поўнач была, Адно свісне тапор Ды зазвоне піла. Купала.

2. Рэзкія кароткія і частыя гукі, якія нагадваюць крык некаторых птушак (пра машыны, механізмы і пад.). Сокат камбайна. Сокат аўтамата.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спапялі́цца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ператварыцца ў попел.

2. перан. Растраціцца ў барацьбе з чым‑н., у перажываннях (пра жыццё, сілы і пад.). Цяпер ты ўведала — на свеце варта жыць, Гарэць, тужыць і спапяліцца ў дзеях. Чарнушэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спа́рыцца 1, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Разм. Аб’яднацца ў пару для сумеснай працы, дзеянняў.

спа́рыцца 2, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

1. Разм. Спацець, угрэцца. [Мохарт:] — Ідзі ў шынялі, бо ў куртцы спарышся. Вазьмі аўтамат. Алешка.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Закіпець (пра малако).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суча́снік, ‑а, м.

Той, хто жыў ці жыве ў адзін час з кім‑н. Як і кожны малады літаратар,.. [Заранік] марыць напісаць добрую кнігу пра сваіх сучаснікаў і іх справы. Хадкевіч. Сучаснік Янкі Купалы і Якуба Коласа,.. [Бядуля] ўнёс каштоўны ўклад у развіццё культуры беларускага народа. Каваленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сядзе́цца, ‑дзіцца; безас. незак.

(звычайна з адмоўем). Пра наяўнасць жадання ці магчымасці сядзець або заставацца, быць дзе‑н. Дзеду Талашу не сядзіцца ў хаце. Колас. [Лубяну] .. не сядзелася на месцы — надзвычайна вялікая была ўсхваляванасць. Шамякін. «Чаго .. [Косціку] на земснарадзе не сядзелася?» — не мог зразумець Міканор Іванавіч. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

талачы́ць, ‑лачу, ‑лочыш, ‑лочыць; незак.

Разм.

1. Талакою выконваць якую‑н. работу (вывозіць гной, вазіць бярвенне і пад.). // Адзначаць, святкаваць заканчэнне работы, якая выконвалася талакою.

2. што. Таптаць, мясіць, есці на корані (пра пасевы, траву). Конь казацкі тут ступаў І збажынку з ярынамі Талачыў. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узгадава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак.

Разм. Выгадавацца, выхавацца, узрасці (пераважна пра людзей). Вёска Дуброўка на Уздзеншчыне, дзе нарадзіўся, узгадаваўся я, — у думках маіх стаіць, у сэрцы маім жыве, нейкай таямнічаю, чароўнаю сілаю вабіць да сябе. Бялевіч. // Вырасці. Пшаніца ўзгадавалася даўно, Ад ураджаю ломіцца гумно. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)