«БЕЛОРУ́ССКИЙ УЧИ́ТЕЛЬСКИЙ ВЕ́СТНИК»,

штомесячны пед. часопіс. Выдаваўся з мая 1910 да пач. 1911 у Магілёве на рус. мове. Створаны па ініцыятыве Т-ва ўзаемадапамогі настаўнікам нар. вучылішчаў Магілёўскай губ. Друкаваў матэрыялы па педагогіцы і нар. асвеце, пра становішча настаўнікаў. Пэўнай грамадска-паліт. пазіцыі не выявіў, але ў культ.-нац. аспекце прымыкаў да акцябрыстаў (ігнараваў праблемы развіцця бел. л-ры і нац. школы). Выйшла 6 нумароў.

т. 3, с. 80

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРАМА́ДСКІ АБВІНАВА́ЎЦА,

асоба, якая па даручэнні грамадскай арганізацыі або працоўнага калектыву прымае ўдзел у судовым разглядзе справы і выконвае функцыі грамадскага абвінавачання. Грамадскі абвінаваўца самастойны ўдзельнік судовага працэсу і не звязаны з пазіцыяй па справе дзярж. абвінаваўцы — пракурора. Ён мае права адмовіцца ад абвінавачання, калі даныя судовага следства даюць для гэтага падставу. Працэсуальнае становішча грамадскага абвінаваўцы ў Рэспубліцы Беларусь рэгламентавана крымінальна-працэсуальным заканадаўствам.

Э.І.Кузьмянкова.

т. 5, с. 398

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дэмабіліза́цыя

(фр. démobilisation)

1) звальненне з вайсковай службы ў запас;

2) перавод узброеных сіл і народнай гаспадаркі з ваеннага становішча на мірнае;

3) перан. аслабленне актыўнасці, гатоўнасць да выканання якіх-н. задач.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

паліяты́ў

(фр. palliatif, ад лац. palliatus = прыкрыты)

1) лякарства або іншы сродак, які дае часовую палёгку хвораму, але не вылечвае хваробу;

2) перан. сродак, які дае часовы выхад з цяжкага становішча; паўмера.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

поліганаме́трыя

(ад гр. polygonos = многавугольны + -метрыя)

метад вызначэння ўзаемнага становішча пунктаў зямной паверхні для пабудовы апорнай геадэзічнай сеткі шляхам вымярэння даўжынь прамых ліній, што звязваюць гэтыя пункты, і гарызантальных вуглоў паміж імі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

плаче́вный

1. (жалобный) жа́ласны; плаксі́вы;

плаче́вный го́лос жа́ласны (плаксі́вы) го́лас;

2. перен. жа́ласны; (печальный) су́мны; (безнадёжный) безнадзе́йны; (жалкий) мізэ́рны; (ничтожный) нікчэ́мны;

плаче́вный вид жа́ласны вы́гляд;

плаче́вное положе́ние су́мнае стано́вішча;

плаче́вные результа́ты мізэ́рныя (нікчэ́мныя) вы́нікі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

departure

[dɪˈpɑ:rtʃər]

n.

1) ад’е́зд, адыхо́д -у m.

2) адступле́ньне n.(ад стары́х но́рмаў)

3) но́вае зыхо́днае стано́вішча (дзе́яньня)

new departures — но́выя шляхі́ (дзе́яньня, ду́маньня)

4) сьмерць f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

mediate

[ˈmi:dieɪt]

1.

v.i.

1) быць пасярэ́днікам, пасярэ́днічаць

2) займа́ць пасярэ́дняе ме́сца або́ стано́вішча

2.

v.t.

1) даво́дзіць да пагадне́ньня пасярэ́дніцтвам

2) быць су́вязьзю

3.

adj.

праме́жны, праме́жкавы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ЗЕ́МСКАЯ СТАТЫ́СТЫКА,

статыстычныя работы земстваў па абследаванні сельскай гаспадаркі і сялянскіх промыслаў, уліку надзельнай зямлі для размеркавання земскіх павіннасцей. Падзялялася на асн. і бягучую. Асн. З.с. вывучала эканам. ўмовы і гасп. становішча сялянства (звесткі пра яго колькасць, занятасць, адукацыю, зямельныя даходы, колькасць жывёлы і інш.). Метад збору звестак — падворны перапіс, а таксама выбраныя, т.зв. бюджэтныя абследаванні некат. тыповых сял. гаспадарак. Бягучая З.с. рэгістравала становішча сял. гаспадарак за кожны справаздачны год. У Расіі ўзнікла ў 1870-я г. У Беларусі пачала развівацца пасля ўтварэння ў сак. 1911 губ. земскіх упраў (Віцебскай, Магілёўскай і Мінскай) і стат. к-таў пры іх, якія правялі ў 1915 перапіс жывёлы ў Мінскай, падворны перапіс жывёлы ў Віцебскай губ., гар. перапіс у Магілёве (1917) і інш., удзельнічалі ва Усерасійскіх с.-г. і пазямельных перапісах 1916 і 1917.

Літ.:

Земские подворные переписи, 1880—1913: Поуездные итоги. М.,1926;

Караваев В.Ф. Библиографический обзор земской статистической и оценочной литературы (1864—1903). Вып. 1—2. СПб., 1906—13.

Л.М.Міхневіч.

т. 7, с. 60

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

relative​2 [ˈrelətɪv] adj. fml

1. : relative to адно́сны, суадно́сны;

the facts relative to this case адно́снае стано́вішча

2. умо́ўны, параўна́льны, адно́сны;

Beauty is a relative term. Прыгажосць – паняцце адноснае.

3. ling. адно́сны;

a relative pronoun адно́сны займе́ннік

♦

it’s all relative усё адно́сна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)