◎ Надрэ́ґаць, надрапаць ’нашкодзіць’, ’нагаварыць абы-чаго’ (ТС). Відаць, да ракці ’сказаць’ з экспрэсіўным азванчэннем зычнага; прэфікс над- у значэнні на·.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Напрэ́ндзіць ’надуць, уздуць’: trybuch naprendzić (слонім., Арх. Федар.). Ад прэндзіць ’уздуваць’ (гл.), відаць, іранічна спаланізаванага ўтварэння, паралельнага да прудзіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ненасло́ў (нінаслоу) ’няўрокам, каб не зрачы’ (Бяльк.). Відаць, з *не‑на‑слов (гл. слова) як не‑на‑рок, гл. ненарокам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Няўта́рты ’не вельмі кемлівы, не вельмі здольны’ (Марц.). Відаць, запазычана з польск. nieutarty ’неабцёрты, дзікі, нястрыманы’ (што да trzeć ’церці’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нітве́дама ’немаведама’ (мядз., Нар. словатв.). Відаць, з нет (гл.) і ведама (гл. ведаць); пачатак слова — вынік кантамінацыі нет-Хні > ніт
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нішкара́дзіна ’няўклюда’ (лід., Сл. ПЗБ). Відаць, да шкараць (< шкарадзь?), ’дрэнь, брыда’, шкаратны (< шкарадны) ’брыдкі, агідны’; ні (не?) мае ўзмацняльны характар.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Папу́ха ’почкі на дрэвах, бутоны кветак’ (ТС), папушынка ’почка’ (Шат.). Не зусім ясна. Відаць, з пупышка ’почка’ пад уплывам папуша.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасце́нак ’перагародка’ (брасл., Сл. ПЗБ). Відаць, з рус. (старааб рад екае?) простенок ’тс’, бо бел. прасценак — ’частка сцяны паміж вокнамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перасцёбаць ’перашыць’ (свісл., Сцяшк. Сл.). З рус. перестега́ть ’тс’, відаць, на аснове атаясамлення семантыкі рус. стегать і сцёбаць ’лупцаваць, біць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́цьміна ’пляма’ (Як.). Зыходная форма, відаць, ’пятьмо, параўн. укр. чарніг. летьмо ’тс’, утворана, як бяльмо (гл.). Параўн. пятно, лепта (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)