Verbum

е́сці, ем, ясі́, есць; ядзі́м, ясце́, яду́ць; еў, е́ла; еш; незак.

1. каго-што і без дап. Ужываць ежу.

Е. яблыкі.

Чаго не ясі, таго ў рот не нясі (прыказка).

2. толькі ў інф. (у спалучэнні з дзеясловам). Ежа, харч.

Наварыць е.

Хацець е.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Разбураць хімічна, раз’ядаць.

Іржа есць жалеза.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Выклікаць пякучы боль, раздражняць (пра дым і пад.).

Густы дым еў вочы.

5. перан., каго-што. Не даваць спакою, мучыць (пра сумленне, тугу, боль).

Сэрца маё есць туга.

6. перан., каго (што). Папракаць, назаляць, не даваць спакою (разм.).

Кожны дзень грызуцца, ядуць адзін аднаго.

◊

Дарэмна хлеб есці (разм.) — не прыносіць ніякай карысці, гультаяваць.

Есці вачамі (разм.) — пільна ўглядацца, не адрываючы позірку.

Есці, як не ў сябе (разм.) — прагна есці.

Пасаліўшы, есці можна (разм.) — пра што-н. пасрэднае, цярпімае.

Поедам есці (разм., неадабр.) — бесперапынку папракаць.

|| зак. пае́сці, паем́, паясі́, пае́сць; паядзі́м, паясце́, паяду́ць; пае́ш (да 1 знач.: ужыць для ежы) і з’е́сці, з’ем, з’ясі́; з’есць; з’ядзі́м, з’ясце́, з’яду́ць; з’еш; з’е́дзены (да 1, 3, 5 і 6 знач.).

|| наз. яда́, -ы́, ДМ ядзе́, ж. (да 1 знач.).

У час яды.

е́ўнух, -а, мн. -і, -аў, м.

Кастрыраваны слуга пры гарэме.

Еўраба́чанне, -я, н. (з вялікай літары).

Папулярны еўрапейскі конкурс эстраднай песні.

еўрапеізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., каго-што.

Перабудаваць (перабудоўваць) на еўрапейскі лад, узор.

|| звар. еўрапеізава́цца, -зу́юся, -зу́ешся, -зу́ецца; -зу́йся.

|| наз. еўрапеіза́цыя, -і, ж.

еўрапе́йцы, -аў, адз. -пе́ец, -пе́йца, м.

Жыхары Еўропы.

|| ж. еўрапе́йка, -і, ДМ -пе́йцы, мн. -і, -пе́ек.

|| прым. еўрапе́йскі, -ая, -ае.

еўрапео́ідны, -ая, -ае.

У выразе: еўрапеоідная раса (спец.) — раса людзей са светлай скурай, мяккімі хвалістымі валасамі, вузкім носам і іншымі адзнакамі.

еўста́хіеў.

У выразе: еўстахіева труба (спец.) — канал, што злучае насаглотку з поласцю сярэдняга вуха, слыхавая труба.

еўхары́стыя, -і, ж.

Тое, што і прычашчэнне.

|| прым. еўхарысты́чны, -ая, -ае.

Еўхарыстычная малітва.

е́хаць, е́ду, е́дзеш, е́дзе; е́дзем, е́дзеце, е́дуць; едзь; незак.

1. Рухацца куды-н. пры дапамозе якіх-н. сродкаў перамяшчэння.

Е. на электрычцы.

Е. у машыне.

Е. вярхом.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рухацца (пра сродкі перамяшчэння).

Едзе аўтамабіль.

3. Накіроўвацца куды-н. пры дапамозе сродкаў перамяшчэння; ад’язджаць.

Е. на працу.

Е. за мяжу.

4. Ссоўвацца, саслізгваць са свайго месца.

На мокрай сцежцы ногі едуць убакі.

5. перан., на кім-чым. Выкарыстоўваць у сваіх інтарэсах, для сваёй выгады (разм.).

Ён едзе на памочніках.

ёг, -а, мн. ёгі, -аў, м.

Паслядоўнік ёгі.

Гімнастыка па сістэме ёгаў.

|| прым. ёгаўскі, -ая, -ае (разм.).