вары́ць, вару́, ва́рыш, ва́рыць; ва́раны; незак., што.

1. Гатаваць страву, пітво кіпячэннем на агні.

В. бульбу.

В. абед.

2. Вырабляць што-н. шляхам кіпячэння, плаўлення і пад.

В. мыла.

В. шкло.

3. Рабіць зварку металічных прадметаў і іх частак.

В. сталь.

◊

Галава варыць у каго (разм.) — пра кемлівага, разумнага чалавека.

|| зак. звары́ць, звару́, зва́рыш, зва́рыць; зва́раны.

|| наз. ва́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1—3 знач.) і варэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

|| прым. ва́рачны, -ая, -ае (спец.).

В. цэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́пыт, -у, М -пыце, мн. -ы, -аў, м.

1. Адлюстраванне ў свядомасці людзей законаў аб’ектыўнага свету і грамадскай практыкі, атрыманае ў выніку іх актыўнага практычнага пазнання.

Пачуццёвы в.

2. Сукупнасць ведаў і практычна засвоеных звычак.

Жыццёвы в.

В. будаўніцтва.

3. Узнаўленне якой-н. з’явы эксперыментальным шляхам, стварэнне чаго-н. новага ў пэўных умовах з мэтай даследавання, выпрабавання.

Хімічныя вопыты.

Вопыты калекцыянераў.

4. Спроба ажыццявіць што-н., пробнае ажыццяўленне чаго-н.

Першы в. маладога пісьменніка.

|| прым. во́пытны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́хаваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. каго (што). Вырасціць, даўшы адукацыю, навучыўшы паводзіць сябе.

В. дзяцей.

В. кадры інтэлігенцыі.

2. каго (што). Шляхам сістэматычнага ўздзеяння, уплыву сфарміраваць чый-н. характар.

В. мужнага барацьбіта.

3. што ў кім. Прывіць што-н. каму-н., усяліць што-н. у каго-н.

В. у дзецях любоў да радзімы.

|| незак. выхо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. выхава́нне, -я, н.

В. дзяцей.

В. волі.

Узяць на в.; прым. выхава́ўчы, -ая, -ае. Выхаваўчая работа.

В. працэс.

В. сродак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фармірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; незак.

1. Складвацца, набываць пэўную форму, закончанасць, сталасць у выніку развіцця, змен.

Пэўныя рысы характару фарміруюцца ў дзяцінстве.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стварацца, арганізоўвацца (пра групу, калектыў і пад.).

Фарміруецца група народнага кантролю.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Складацца з вагонаў, суднаў шляхам размяшчэння іх у пэўным парадку.

Фарміруецца цягнік на Берлін.

|| зак. сфармірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. фармірава́нне, -я, н. і фарміро́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́пытны

1. (пра чалавека) erfáhren, bewándert (у чым-н. in D);

2. (прызначаны да вопытаў) Versúchs ; experimentéll, Experimentál ;

во́пытная гаспада́рка Versúchsbetrieb m -(e)s, -e, Versúchsgut n -(e)s, -güter;

3. (які грунтуецца на вопыце) experimentéll; erfáhrungsmäßig;

во́пытным шля́хам durch Versúche, experimentéll

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

верыфіка́цыя

(фр. vérification, ад лац. veris = сапраўдны + facere = рабіць)

1) праверка сапраўднасці тэарэтычных палажэнняў вопытным шляхам;

2) пацвярджэнне сапраўднасці чаго-н. (напр. в. вынікаў галасавання).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

дэзарыента́цыя

(фр. désorientation)

1) страта правільнай арыентацыі, правільнага ўяўлення аб часе і прасторы;

2) увядзенне ў зман каго-н. шляхам памылковай, няправільнай інфармацыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

марыні́зм

(ад лац. marinus = марскі)

імкненне дзяржавы да панавання на моры, якое ажыццяўляецца шляхам павелічэння колькасці ваенна-марскіх баз, марскіх узбраенняў і г.д.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

правака́тар

(лац. provocator = які кідае выклік)

1) тайны агент, які дзейнічае шляхам правакацыі;

2) асоба, якая падбухторвае да чаго-н. са здрадніцкімі мэтамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

талмуды́зм

(ад талмуд)

1) іўдзейская казуістыка, якая выводзіць розныя палажэнні з вершаў Пяцікніжжа; схаластычныя разважанні;

2) веды, набытыя шляхам начотніцтва, механічнага засваення прачытанага.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)