пласкадоннае судна, якое служыць апорай для часовага моста, а таксама плывучы мост, збудаваны на такіх суднах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тара́н1, ‑а, м.
Прамысловая рыба сямейства карпавых, разнавіднасць плоткі (у ежу ідзе галоўным чынам у салёным і вяленым выглядзе).
тара́н2, ‑а, м.
1. Старажытная прылада, якой разбівалі крапасныя сцены і якая мела выгляд бервяна з металічным наканечнікам, прымацаваным ланцугамі на перасовачнай вежы. Сценабітны таран.//Спец. Выступ у насавой падводнай частцы баявога судна для нанясення ўдару па корпусу варожага судна. // Прылада, прадмет, якім можна разбіць што‑н., зрабіць прабоіну ў чым‑н.
2. Прамы ўдар, які робіць прабоіну.
3. Нанясенне ўдару носам карабля. вінтом самалёта, пярэдняй часткай танка па варожай машыне ў час бою. Жыцця не шкадуючы, ворага гналі, Калі ж ён упарта не сходзіў з дарогі, — Вы [салдаты] білі таранам яго самалёты, Вы смерцю сваёй амбразуры сцішалі.Броўка.
4. Прарыў фронту і глыбокае ўкліненне ў размяшчэнне войск праціўніка, а таксама ўдарная група, якая выконвае гэты прарыў. Стратэгічны таран.
•••
Гідраўлічны таран — тэхнічнае збудаванне для пад’ёму вады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тапі́цьI
1. ertränken vt; versénken vt, in den Grund bóhren (судна);
◊
тапі́ць го́ра ў віне́ den Kúmmer im Wein ertränken;
2. (губіць) zugrúnde [zu Grúnde] ríchten; ins Verdérben stürzen (толькіпрачалавека)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
патру́ль, ‑я, м.
Невялікі ўзброены атрад (войска ці міліцыі) або ваеннае судна, самалёт для нагляду за парадкам і бяспекай у пэўным раёне, месцы. — Аднойчы мне давялося быць з ім [Раманам] у сумесным патрулі па дружыне.Савіцкі.Узмоцнены патруль ахоўваў кожны метр на чыгунцы, кожны склад, абнесены да таго ж калючым дротам.Мікуліч.// Той, хто знаходзіцца ў такім атрадзе. Учора перад усходам сонца падпольшчыкі знялі патруля і ўзарвалі чыгуначны мост.Баранавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́садзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго.
1. Даць магчымасць, дапамагчы сысці або прымусіць выйсці (з судна, вагона, аўтамашыны і пад.). Высадзіць пасажыраў. Высадзіць дэсант.
2. Перасадзіць расліны з парніка ў глебу. Высадзіць расаду.
3. Абсадзіць што‑н. па краях раслінамі. Высадзіць дарогу дрэвамі.
4.Разм. Выбіць моцным штуршком. Высадзіць дзверы. Высадзіць шыбу.
5.Разм. Высунуць што‑н. знутры. Малады шафёр з зайздроснай усмешкай высадзіў галаву з кабіны.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
craft
[kræft]1.
n.
1) спра́ўнасьць f., уме́льства, маста́цтва n.
2) рамяство́n.
3) цэх -у m.
4) хі́трасьць f., ашука́нства, махля́рства n.
5) су́днаn., вадапла́ў -ва m., самалёт -а m.
Construction of aircraft and spacecraft requires great knowledge — Пабудо́ва самалётаў і касьмі́чных караблёў вымага́е вялі́кіх ве́даў
2.
v.t.
працава́ць або́ рабі́ць не́шта прафэсі́йна
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
tug
[tʌg]1.
v.t. (-gg-)
1) ту́заць
2) буксі́раваць, браць на буксі́р
We tugged the boat into shore — Мы прыцягну́лі чо́вен да бе́рага
2.
v.i.
ту́заць
The child tugged at the mother’s hand — Дзіця́ ту́зала ма́тку за руку́
3.
n.
1) вялікі вы́сілак; напру́жаньне, намага́ньне n.; заця́тае змага́ньне
2) буксі́рнае су́дна
3) гуж -а́m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БАТЫСКА́Ф
(ад грэч. bathys глыбокі + skaphos судна, лодка),
самаходны глыбакаводны апарат. Складаецца з корпуса-паплаўка, запоўненага лёгкай вадкасцю, напрыклад спец. бензінам са шчыльн. да 500 кг/м³, цыстэрны з баластам, акумулятарнай батарэі і назіральнай кабіны — батысферы, дзе знаходзіцца экіпаж і спец. апаратура. Звонку батыскафа ўстаноўлены электрарухавікі з грабнымі вінтамі. Апусканне на глыбіню і ўсплыванне батыскафа рэгулююцца баластам. Выкарыстоўваецца для гідрафіз., біял., геал. і інш. даследаванняў марскіх глыбіняў. Першы батыскаф пабудаваны і выпрабаваны швейц. вучоным А.Пікарам у 1948. У 1960 яго сын Ж.Пікар дасягнуў глыбіні каля 11 км (Марыянскі жолаб у зах. частцы Ціхага ак.).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛЕ́РА
(італьян. galera),
драўлянае вёславае ваен.судна. Створана ў 7 ст. венецыянцамі. У Еўропе пашырана ў 7—18 ст. У Расіі з’явілася ў канцы 17 — пач. 18 ст. пры Пятру I. Даўж. 40—60 м, шыр. 4—7,5 м, асадка да 2 м, адзін рад вёслаў (16—32 на борт), скорасць пад вёсламі да 7 вузлоў (12,96 км/гадз), экіпаж да 450 чал. У якасці дапаможнага рухача на 1—2 мачтах галеры ставіліся косыя, т.зв. «лацінскія», парусы. Асн. зброяй да сярэдзіны 14 ст. былі надводны таран, кідальныя машыны, арбалеты, потым — гарматы. Існавалі таксама т.зв. конныя галеры для перавозкі коней.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КУЛІ́БІН Іван Пятровіч
(21.4.1735, г. Ніжні Ноўгарад, Расія — 11.8.1818),
расійскі механік-самавучка і вынаходнік. У 1764—67 сканструяваў гадзіннік у форме яйца са складаным механізмам аўтам. дзеяння. У 1769—1801 кіраваў мех. майстэрнямі Пецярб.АН. Стварыў «люстраны ліхтар» (прататып пражэктара), «планетны» кішэнны гадзіннік, цялежку-самакат, «мех. ногі» (пратэзы), ліфт, аптычны тэлеграф і код для перадачы паведамленняў і інш. Распрацаваў спосабы шліфавання шкла для мікраскопаў, тэлескопаў і да т.п. прылад. У 1776 пабудаваў мадэль аднаарачнага моста з фермамі цераз р. Нява, у 1804 у г. Ніжні Ноўгарад — «вадаходнае судна», якое магло рухацца супраць цячэння.