чуде́сный
1. (являющийся чудом) цудо́ўны; (удивительный, необычайный) дзіво́сны; (волшебный) чарадзе́йны;
ве́ра в чуде́сное ве́ра ў дзіво́сы (цу́ды);
чуде́сное спасе́ние дзіво́снае выратава́нне;
2. (чудный, прекрасный) цудо́ўны;
чуде́сный день цудо́ўны дзень;
у него́ чуде́сный вид у яго цудо́ўны вы́гляд.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Га́біт ’манаскае адзенне ўвогуле і асабліва ў каталіцкіх манахаў’ (Нас.), Укр. га́біт, габит (з XVII–XVIII стст.). Запазычанне з польск. habit ’тс’ (вядомага з XVI ст.) < лац. habitus ’тс’ (Слаўскі, 390; Кюнэ, Poln., 55). Параўн. яшчэ Рудніка (515), які ўкр. словы выводзіць прама з лац. У ст.-бел. мове ў XVIII ст. засведчана габитъ ’выгляд, аблічча’ < лац. habitus ’тс’ (гл. Булыка, Запазыч., 76). Лац. слова пранікла ў многія еўрап. мовы. Параўн. Слаўскі, там жа; MESz, 2, 9. Сюды ж га́бітнік ’ксёндз, які ходзіць у габіце’ (Нас.). Паколькі гэтага слова няма ў польск. мове, то яго трэба лічыць беларускім утварэннем ад запазычанага га́біт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пех ’чалавек, якога трэба падштурхоўваць да працы, справы’ (Нас.). Насовіч (413) выводзіць гэтае слова з nixaifb — народная этымалогія. Параўн., аднак, славен. pęh ’стома, стомленасць’. pęhati ’слабець’, pehati se ’старацца, працаваць, клапаціцца’, pehdta, pehočci ’стомленасць’, сюды ж ц.-слав. опЬшатн ’слабець, марнець; бяднець’, рус. опешать ’збяднець’, ’моцна стаміцца і захварэць’, ’перастаць быць дзейным, актыўным; страціць сілы, энергію’, ст.-чэш. pešeti ’слабець, чэзнуць; сумаваць’, н.-луж. pešak ’стары грыб’ і інш., якія можна ўзвесці да прасл. *pešati, роднаснага літ. pežti, pežti ’мець хворы выгляд’ (Бязлай, 3, 21). Махэк₂ (446) дапускае страту звонкасці ў слав. *pezjałi > pes‑jati > *peśati.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Míene
f -, -n вы́раз тва́ру, мі́на
gúte ~ zum bösen Spiel máchen — рабі́ць вясёлую мі́ну пры дрэ́ннай гульні́
kéine ~ verzíehen* — не падава́ць [не пака́зваць] вы́гляду
éine ~ áufsetzen — рабі́ць мі́ну, прыня́ць вы́гляд
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
täuschen
1.
vt падма́нваць, ашу́кваць, уво́дзіць у зман
der Schein täuscht — вы́гляд падво́дзіць [падма́нвае]
2.
(sich)
(in D, über A) памыля́цца
er täuscht sich selbst — ён сам сябе́ падво́дзіць [ашу́квае]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
erhálten
*
1.
vt
1) атры́мліваць
2) захо́ўваць, падтры́мліваць (у якім-н. стане)
3) кармі́ць, трыма́ць
2.
(sich)
1) захо́ўвацца
2) кармі́цца, кармі́ць сябе́
sich jung ~ — мець саладжа́вы вы́гляд
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
грануля́цыя
(ад лац. granulum = зярнятка)
1) наданне якому-н. рэчыву формы зярнят, невялічкіх камячкоў;
2) новая тканка, якая разрастаецца пры загойванні раны і часта мае зярністы выгляд;
3) астр. бачная зярністасць сонечнай паверхні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пара́дный в разн. знач. пара́дны;
пара́дное ше́ствие пара́днае шэ́сце (пара́дная працэ́сія);
пара́дный смотр пара́дны агля́д;
пара́дная фо́рма пара́дная фо́рма;
пара́дный костю́м пара́дны касцю́м (гарніту́р);
пара́дный вид пара́дны вы́гляд;
пара́дный ход пара́дны ход;
пара́дная сторона́ де́ла пара́дны бок спра́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
гайда́цца, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца і го́йдацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Рытмічна хістацца з боку ў бок або зверху ўніз. Гайдацца на гушкалцы. □ Над пожняй хвоя, Быццам памяло, Гайдаецца і размятае хмары. Макаль. // Мець хвалісты выгляд, пералівацца хвалямі (пра якую‑н. паверхню). Акіян гайдаўся на прасторы. Звонак. Густы, працяглы шолах на кукурузным полі. Радасна пазіраць Тасі, як плыве, гайдаецца пад ветрам зялёнае мора. Бялевіч.
2. Зал. да гайдаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
афо́рміць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., каго-што.
1. Даць чаму‑н. закончаную знешнюю форму або пэўны выгляд. Аформіць рукапіс. Аформіць насценгазету. □ У нядзелю раніцай да Шаманскага зайшоў Наварка, каб дагаварыцца, як аформіць калгасны хор, які меўся выступаць на раённым фестывалі. Дуброўскі.
2. Надаць чаму‑н. сілу закона, зрабіўшы неабходныя фармальнасці. Аформіць дагавор. Аформіць дакументацыю.
3. Прыняць, залічыць куды‑н. з захаваннем неабходных фармальнасцей. Аформіць на работу, на вучобу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)