1. Уласнік, уладальнік каго‑, чаго‑н. Гаспадар кнігі. Гаспадар кватэры. Гаспадар фабрыкі.// Прыватны наймальнік. Гаспадар не хацеў задавольваць патрабаванні рабочых, пагражаў абвясціць лакаут.Лынькоў.// Селянін, уладальнік сялянскага двара, надзелу. Ніхто.. [Лаўрэна] не лічыў за гаспадара, а яго хату — за гаспадарку.Якімовіч.Пад самы лес бягуць шнуры, І брыюць спрытна, без заганы, Зялёны дол гаспадары.Колас.
2.(звычайназазначэннем). Чалавек, які вядзе гаспадарку, займаецца гаспадарчымі справамі. Дбайны гаспадар. □ Навучыліся тут людзі працаваць.., адчуваць сябе добрымі, руплівымі гаспадарамі.Кулакоўскі.
3. Галава сям’і, дома. Мужчыны падалі адзін аднаму рукі, гаспадар — цвёрда і самаўпэўнена, госць — .. нясмела.Чорны.
4. Той, хто мае ўладу над кім‑, чым‑н.; паўнаўладны распарадчык. Гаспадар становішча. □ Кандрат Гуга быў больш-менш незалежным гаспадаром у сваім доме.Колас.
5.Разм. Муж. Вестка пра падзенне самаўладства ўсімі ўспрымалася як вестка пра канец вайны, пра тое, што да дзяцей вернуцца бацькі, да маці — сыны, да жонак — гаспадары.Лобан.
•••
Гаспадар свайго слова — пра чалавека, у якога слова не разыходзіцца са справай.
Сам сабе гаспадаргл. сам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старо́нка1, ‑і, ДМ ‑нцы; Рмн. ‑так; ж.
1. Адзін з двух бакоў ліста паперы (у кніжцы, сшытку). Там, на першай старонцы, надрукавана была прамова Андрэя Клыгі.Чорны.[Візэнер] падаў ім разгорнуты том Энгельса і паказаў [савецкім] афіцэрам першую старонку, дзе быў партрэт.Шамякін.Андрэй Міхайлавіч выняў .. блакнот, адшукаў чыстую старонкі).Самуйлёнак.// Ліст (у кніжцы, сшытку). Вырваць старонку з кніжкі. □ Перш чым ехаць сюды, я звярнуўся да Сямёнава. Пагартаў пажоўклыя старонкі старой кнігі.В. Вольскі.
2.перан.; чаго або ўчым. Перыяд, этап у гісторыі, у развіцці чаго‑н. Я гэты горад [Вільнюс] знаю з даўніх дзён. І кожны раз мне новыя старонкі Суровай былі адкрывае ён.Танк.Станковая графіка даваеннага перыяду — цікавая і своеасаблівая старонка нашай культуры.Шматаў.
•••
Упісаць новую старонкуўштогл. упісаць.
старо́нка2, ‑і, ДМ ‑нцы; Рмн. ‑нак; ж.
Памянш.-ласк.да старана (у 2 знач.). Паляцела дзяўчына Самалётам гонкім Над шчаслівай краінай, Над роднай старонкай.Купала.Ой, старонка мая ты лясная, Беларуская наша зямля.Астрэйка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
урэ́шце, прысл.
1. Пасля ўсяго, напаследак; нарэшце. Хлопчыкі гаварылі яшчэ доўга, дамаўляючыся, як і што яны будуць рабіць у горадзе, якім чынам будуць шукаць прафесара і як потым яго павязуць. Урэшце яны вырашылі чакаць раніцы, каб на світанні зноў рушыць у дарогу.Сіняўскі.Тым часам гульня працягвалася, і мы з Вандай урэшце адолелі сваіх праціўнікаў.Марціновіч.Апынуўшыся тут,.. [Міколка] не мог уцярпець, каб не паглядзець, а чым жа ўрэшце скончыцца ўся пакгаузная справа.Лынькоў.
2.узнач.далучальнагазлучн.(частаўспалучэннісазлучнікам «і»). Ужываецца для далучэння асобнага слова або цэлага сказа. Агонь усё слабеў... урэшце знік паволі...Багдановіч.
3.узнач.пабочн. Паказвае на завяршэнне працэсу, дзеяння, з’явы. Хвілін праз колькі, відаць, скончыўшы,.. [дзяўчына], урэшце, адарвала ад кнігі чырвоныя ад слёз вочы.Шамякін.
4.узнач.пабочн. Паказвае, што мера цярпення, чакання і пад. скончылася, або падкрэслівае што‑н. [Карзюк:] — Калі ж, урэшце, можна будзе з ёю [Марысяй] пагаварыць?!Баранавых.[Лёдзя:] — А ўрэшце, з кім хачу, з тым і гуляю.Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
slam
I[slæm]1.
(-mm-), v.t.
1) ля́паць, гру́каць, бра́згаць
to slam the door — бра́знуць дзьвяры́ма
2) informal разно́сіць, мо́цна крытыкава́ць
2.
v.i.
1) бра́згаць
The door slammed — Дзьве́ры бра́знулі
2) мо́цна сутыка́цца, сту́кацца
3.
n.
1)
а) ля́паньне, гру́каньне, бра́зганьне, пля́сканьне n.
б) гру́кат, бра́згат -у m.
John threw his books down with a slam — Янка шпурну́ў свае́кні́гі з гру́катам
2) мо́цны ўдар
3) informal зьнішча́льная кры́тыка
II[slæm]
n.
(у ка́ртах) шлем -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
print
[prɪnt]1.
v.t.
1) рабі́ць адбі́ткі, адбіва́ць на папе́ры (узо́ры, сло́вы)
2) друкава́ць; выдава́ць дру́кам кні́гі, газэ́ты
3) набіва́ць (матэ́рыю, шпале́ры)
4) піса́ць друкава́нымі лі́тарамі
5) захо́ўваць (-ца) (у па́мяці)
6) Phot. адбіва́ць (зды́мкі)
2.
n.
1) шрыфт -у m.
clear print — выра́зны друк (шрыфт)
2) друкава́ныя выда́ньні, друк -у m.
3) адбі́так -ку, сьлед -у m.
4) зды́мак, зро́блены з нэгаты́ву
5) узо́рыстая ткані́на
summer prints — ле́тнія ўзо́рыстыя матар’я́лы
•
- in print
- out of print
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
кні́гаж Buch n -(e)s, Bücher;
канто́рская кні́г Geschäftsbuch n;
прыхо́дна-расхо́дная кні́гÁusgabe- und Éinnahmebuch n;
ка́савая кні́г Kássenbuch n;
дамава́я кні́г Háusbuch n;
кні́г ска́ргаў і прапано́ў Kúndenbuch n;
кні́г за́пісаў а́ктаў грамадзя́нскага ста́ну Zivílstandsregister [-vi:l-] n -s, -;
кні́г во́дгукаў Gästebuch n;
дзіця́чая кні́г з малю́нкамі Bílderbuch n;
кні́г для па́мятных за́пісаў (сяброў, гасцей) Stámmbuch n;
афармле́нне кні́гі Búchausstattung f -, -en, Búchgestaltung f -, -en;
кні́га-по́штай Bücherversandhandel m -s;
◊ кні́г за сямю́ пяча́ткамі ein Buch mit síeben Síegeln
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
spread1[spred]n.
1. праця́гласць, разма́х, шырыня́;
a spread of 100 years перы́яд ча́су ў 100 гадо́ў;
The birds’ wings have a spread of three feet. Крылы гэтых птушак маюць размах у тры футы.
2. распаўсю́джанне; рост, павелічэ́нне;
the spread of disease распаўсю́джанне хваро́бы
3. разваро́т (кнігі, газеты); газе́тны матэрыя́л (пададзены на развароце);
a double-page spread матэрыя́л на дзве старо́нкі (у газеце, часопісе і да т.п.)
4.infml на кры́ты стол;
give a royal spread to smb. пачастава́ць каго́-н. па-карале́ўску
5. насто́льніца, абру́с; прасціна́
6. па́ста; ма́сла, джэм, паштэ́т і да т.п.;
a cheese spread мя́ккі сыро́к (плаўлены);
herring spread ру́блены селядзе́ц
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
worth
[wɜ:rӨ]1.
adj.
ва́рты
This play is worth seeing — Гэ́тую п’е́су ва́рта паглядзе́ць
That book is worth $5.00 — Та́я кні́га ва́ртая 5 даляраў
He is worth millions —
а) Ён вало́дае мільёнамі
б) Ён ва́рты мільёнаў
2.
n.
1) ва́ртасьць f.; до́брая я́касьць; кары́снасьць, ва́жнасьць f.
We should read books of real worth — Мы паві́нны чыта́ць кні́гі сапра́ўднай ва́ртасьці
2) цана́f., кошт -у m.
Give me a dollar’s worth of sugar — Да́йце мне на даля́р цу́кру
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
grzbiet, ~tu
grzbie|t
м.
1. хрыбет; спіна;
dźwigać na ~cie — насіць (цягаць) на спіне;
2. верх; спінка;
grzbiet książki — карэньчык кнігі;
3. [горны] хрыбет; вяршыня;
~t dłoni — тыльная частка далоні;
giąć ~t — гнуць карак (спіну);
nie mieć koszuli na ~cie разм. не мець кашулі на плячах;
oberwać po ~cie разм. атрымаць на арэхі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ВЕРХА́РН
(Verhaeren) Эміль (21.5.1855, Сент-Аман, каля г. Антверпен, Бельгія — 27.11.1916),
бельгійскі паэт, драматург і крытык. Пісаў на франц. мове. Скончыў езуіцкі калегіум і юрыд.ф-т Брусельскага ун-та. Адзін з заснавальнікаў літ. руху «Маладая Бельгія» (1881). Аўтар паэт. зб-каў «Фламандкі» (1883), «Манахі» (1886), «Вечары» (1887), «Крушэнні» (1888), «Чорныя паходні», «Постаці на маёй дарозе» (абодва 1891), «Ашалелыя вёскі» (1893), «Гарады-спруты», «Прывідныя вёскі», «Дванаццаць месяцаў» (усе 1895), «Лозы майго муру» (1899), «Мітуслівыя сілы» (1902), «Уся Фландрыя» (190411), «Паэмы і легенды Фландрыі і Брабанта» (1916), лірычных драм («Кляштар», 1900), маст. біяграфій («Рэмбрант», 1904; «Рубенс», 1910), антываен. публіцыстычнай кнігі «Скрываўленая Бельгія» (1915). У паэзіі Верхарна адчувальны ўплыў творчасці У.Уітмена і франц. сімвалістаў. Яна надзвычай цікавіла М.Багдановіча, які пераклаў на бел. мову верш Верхарна «Паўстанне». Творы Верхарна перакладаў на бел. мову Л.Баршчэўскі.
Тв.:
Бел.пер. — Няўлоўнае;
Пабожнае // Наша слова. 1994. 30 сак.;
Рус.пер. — Избранное. М., 1955;
Избр. стихотворения. М., 1984.
Літ.:
Волошин М. Верхарн: Судьба, творчество, переводы. М., 1919;
Фрид Я.В. Эмиль Верхарн: Творческий путь поэта. М., 1985.