◎ Прага́ра ’пражора’ (Сцяшк. Сл.). Запазычанне з літ. pragaras ’тс’. Сюды ж прага́рпы ’працавіты’ (тамсама), відаць, ’прагны да работы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прам ’трама’ (лун., З нар. сл.). Відаць, з польск. tram ’трама’ пад уплывам прамы, просты і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прыша́хаць (прышахыць) ’прыйсці; прыкрочыць’ (Бяльк.). Відаць, утварэнне гукапераймальнага характару, параўн. выклічнік шах‑мах (гл.) — пра хуткі рух, дзеянне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пустаду́мак ’чалавек, што робіць неабдумана, легкадумны’ (Мат. Маг.). Відаць, пераасэнсаванае папярэдняе слова, параўн. пустоду́мок ’пустадомак’ (хойн., Мат. Гом.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пухтава́ць (пухтоваць) ’валіць (пра дым)’ (ганц., Сл. ПЗБ). Відаць, “інтэнсіўны” ітэратыў да пу́хаць ’пыхаць’ (гл.), параўн. пухць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Пыры́ца, пырыця ’страказа’ (Сіг.), параўн. укр. лемк. пириця ’матылёк’. Відаць, утворана ад пырыць ’растапырваць (крылцы і пад.)’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Самапла́ў ’самалёт’ (Буз.). Наватвор 30‑х гадоў ад сам (гл.) і плаваць (гл.), першапачаткова, відаць, адносілася да парахода.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Серадня́ ‘ў поўдзень’ (Сцяшк. Сл.; ашм., Станк.). Відаць, з *сераддня, што да серад (гл. сярод) і дзень (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Слы́шыць ‘уціхамірваць, супакойваць, рабіць паслушным чыёй-небудзь волі’ (ашм., Стан.). Відаць, каузатыў да слухаць, слухацца ‘быць паслухмяным’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стано́ўчы ‘дадатны’, ‘які заслугоўвае адабрэння’ (ТСБМ), ‘рашучы’ (Ласт.). Польск. stanowczy ‘рашучы, катэгарычны’ < stanowić ‘станавіць’. Беларускае, відаць, з польскай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)