падарва́цца, ‑рвуся, ‑рвешся, ‑рвецца; ‑рвёмся, ‑рвяцеся; зак.
1. Загінуць, разбурыцца, пацярпець катастрофу ў выніку выбуху. На другі дзень у Выселках здарылася няшчасце: падарваўся на міне хлопчык. Шамякін.
2. перан. Зрабіцца горшым, аслабець. Здароўе падарвалася. // Захварэць ад цяжкай працы або ад падымання чаго‑н. цяжкага. — Па два [кашы] не цягай! — крыкнуў.. [Івану] Андрэй. — Падарвешся! Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паскрэ́бці, ‑скрабу, ‑скрабеш, ‑скрабе; ‑скрабём, ‑скрабяце; пр. паскроб, паскрэбла; зак., каго-што.
1. Аскрэбці ўсё, многае. Паскрэбці ўсю моркву.
2. і без дап. Скрэбці некаторы час. Алесь паскроб патыліцу і, махнуўшы рукою, хуценька выпхнуў Віктара за дзверы... Ваданосаў. Былі, праўда, два выпадкі, калі Ігара паскрэбла па сэрцу сваім вострым кіпцюрком рэўнасць. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скары́ць, скару, скорыш, скорыць; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і пакарыць 1. Але парода вольны дух Скарыць не здолеў вораг прагны. Крапіва. А мяне перш, за ўсё скарыла душэўная прыгажосць гэтага чалавека. Васілевіч. [Артыст] сказаў два-тры кампліменты дзяўчатам і канчаткова скарыў іх сэрцы. Асіпенка. [Каваль:] — Скарыць Падунскія парогі — гэта справа нялёгкая. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ю, нескл., н.
Трыццаць першая літара беларускага алфавіта, якая абазначае: а) пасля зычных — галосны гук «у» і мяккасць папярэдняга зычнага, напрыклад: «людзі — льудзі», «сюжэт — сьужэт»; б) пасля галосных, «ў», раздзяляльнага мяккага знака, апострафа і ў пачатку слова — два гукі: «й» і «у», напрыклад: «спяшаюся — спяшайуся», «саўю — саўйу», «лью — льйу», «праб’ю — прабйу», «юнак — йунак».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абярну́цца сов.
1. опроки́нуться, повали́ться, переверну́ться;
2. оберну́ться, огляну́ться;
3. эк. оберну́ться;
4. (о ходе дела, об обстоятельствах) оберну́ться;
спра́ва — ~ну́лася дрэ́нна де́ло оберну́лось пло́хо;
5. фольк. оберну́ться, обороти́ться;
а. во́ўкам (у во́ўка) — оберну́ться (обороти́ться) во́лком (в во́лка);
6. (склониться к чему-л.) обрати́ться;
а. ў другу́ю ве́ру — оберну́ться в другу́ю ве́ру;
7. разг. (туда и обратно) оберну́ться;
за дзень два разы́ ~ну́ўся — за́ день два ра́за оберну́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
наза́д нареч., в разн. знач. наза́д; (на прежнее место или в прежнее положение — ещё) обра́тно; (о движении — ещё) вспять;
азірну́цца н. — огляну́ться наза́д;
вярну́цца н. — верну́ться наза́д (обра́тно);
закла́сці ру́кі н. — заложи́ть ру́ки наза́д;
ты́дзень (таму́) н. — неде́лю (тому́) наза́д;
павярну́ць н. — поверну́ть наза́д (вспять);
◊ павярну́ць ко́ла гісто́рыі н. — поверну́ть колесо́ исто́рии вспять;
браць — сло́ва н. брать сло́во обра́тно (наза́д);
крок напе́рад, два кро́кі н. — шаг вперёд, два ша́га наза́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
фронт м.
1. род. фро́нту в разн. знач. фронт;
вы́страіць ва ф. — вы́строить во фронт;
лі́нія фро́нту — ли́ния фро́нта;
наступле́нне па ўсім фро́нце — наступле́ние по всему́ фро́нту;
культу́рны ф. — культу́рный фронт;
ф. рабо́т — фронт рабо́т;
ф. прыхі́льнікаў мі́ру — фронт сторо́нников ми́ра;
навальні́чны ф. — метеор. грозово́й фронт;
2. род. фро́нта фронт;
3‑і Белару́скі ф. — 3‑й Белору́сский фронт;
◊ на два франты́ — на два фро́нта;
шыро́кім фро́нтам — широ́ким фро́нтом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
equal
[ˈi:kwəl]
1.
adj.
ро́ўны, адно́лькавы
2.
n.
1) ро́ўны -ага m., ро́ўная f.; раўня́ f.
2) ро́ўны лік, ро́ўная ко́лькасьць
3.
v.t.
1) раўня́цца, раўнава́цца
2) быць ро́ўным
Two times two equals four — Дво́йчы два — чаты́ры
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
амбівале́нтнасць
(ад амбівалентны)
1) дваістасць перажывання, калі аб’ект выклікае ў чалавека адначасова два процілеглыя пачуцці, напр. сімпатыю і антыпатыю;
2) літ. спецыфічная ўласцівасць дыялектычна супярэчлівых вобразаў, у якіх арганічна знітавана адмаўленне і сцвярджэнне адных і тых жа з’яў жыцця.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Казыта́ць ’датыкаючыся да скуры, выклікаць лёгкае нервовае раздражненне, сверб’ (БРС, ТСБМ, Бяльк., Федар. Рук.), казытаць цыцкамі (пра русалку) (КЭС, Федар., 1). Рус. козытать (у Даля, з паметай «зап.», відавочна, беларускае), польск. kozytać Карловіч (308) лічыць да каза на той падставе, што два пальцы, выстаўленыя для лоскату, нагадваюць казіныя рогі. Паводле Фасмера, 2, 297: «няясна». Думаецца, што версія, прананаваная Карловічам, цалкам верагодная. Параўн. казлытаць ’тс’ (гл.) і рус. курск. казюкать ’ласкатаць маленькае дзіця, робячы пальцамі рожкі’. Відавочна, бел. інавацыя, магчыма, на базе шырока вядомай гульні з прыказкай пра казу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)