Verbum

анлайнавы слоўнік

АБУ́ МУСЛІ́М

(каля 727—755),

кіраўнік паўстання 747—750 у Харасане супраць Амеядаў, якое прывяло да ўлады Абасідаў. У юнацтве быў рабом. Пасля рашаючай перамогі над амеядскім войскам у 750 на р. Вялікі Заб — намеснік Харасана. Забіты па загадзе абасідскага халіфа Мансура.

т. 1, с. 48

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Мацёры ’вялікі, высокі, доўгі, вялізны’ (Нас.), ’сталы’, ’поўны сілы, моцны, здаровы’, ’вопытны, непапраўны, закаранелы’ (ТСБМ, Жд. 1), ст.-бел. матеръ (Булахаў, Гіст., 125–127). Укр. матерни́й, ма́терий ’чалавек у сталых гадах’, рус. матёрый, матерой ’тс’, польск. zamatorzały, zamotrzały ’зацвярдзелы’, ст.-чэш. matorný ’спелы’, ’строгі’, мар. mateřeti ’тлець’, ’трухлявець’, славен. matór, matér, motór, matóren ’стары’, серб.-харв. матор ’тс’, макед. матор ’трохгадовы баран’, балг. ма̏тор ’моцны, здаровы’, ’спелы, дарослы, сталы, стары’, ст.-слав. матерьство ’старасць, спарахнеласць’, прасл. matarъ, materъ (БЕР, 3, 686–687), matorъ ’дарослы, стары’ ў суадносінах з прасл. starъ ’стары’ семантычна пераразмеркавалася ў ’вялікі, моцны’. Мае іт. адпаведнік, параўн. лац. mātūrus ’спелы, дарослы, стары’, што дае магчымасць рэканструяваць іт. *mātoros ’тс’ у якасці крыніцы пранікнення для прасл. лексемы (Мартынаў, Язык, 84–85). Бязлай (2, 172) адносіць яе да і.-е. кораня *mē‑/*mō‑ ’вялікі’ (гл. Покарны, 704) і суфікса *tor‑, прыводзячы роднасныя ст.-ірл. mōr, уэл. mawr, брэт. meur ’вялікі’. Менш верагодныя іншыя версіі (гл. Бернекер, 2, 25; Фасмер, 2, 581; Скок, 2, 390; Махэк₂, 355; БЕР, 3, 687).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

demand¹ [dɪˈmɑ:nd] n.

1. насто́йлівая про́сьба;

excessive demands празме́рныя патрабава́нні;

just demands справядлі́выя патрабава́нні;

make great demands on smb.’s patience зана́дта шмат хаце́ць ад каго́-н.;

There are many demands on my time. У мяне шмат спраў/абавязкаў.

2. по́пыт;

supply and demand/demand and supply по́пыт і прапано́ва

♦

be in (great) demand мець (вялі́кі) по́пыт;

Engineers are in great demand. На інжынераў вялікі попыт.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Лаба́ціна ’выпукласць ілба’ (КЭС, лаг., КСТ), лъба́ціна ’высокі, вялікі лоб’, ’лоб чалавека, жывёлы’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах.), утворана ад прым. лабаты і суф. ‑ін‑а (Сцяцко, Афікс. наз., 107).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лабэціна ’вялікі лоб’ (Шат., КТС, А. Калюга), ’лоб’ (Жд. 2). Да лоб ₁ (гл.). Галосную ‑э‑ ў суфіксе можна разглядаць як працяг літ. суф. ‑eta(s). Параўн. лаба́ціна ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ляга́к ’вялікі камень’ (ст.-дар., Нар. сл., Сл. ПЗБ). Да ляжа́ць (гл.). Няясная матывацыя зычнай ‑г‑ (а не ‑ж‑, як у ляжак). Магчыма, у выніку намінацыі ⁺лягавы камень > лягак (?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Непака́заны ’неймаверна вялікі’ (мядз., Жыв. сл.). Незвычайную семантыку тлумачыць зафіксаванае Насовічам непо‑ кизаный ’неадпаведны, недазволены’, г. зн. ’які нельга нават паказваць’ з пераносам значэння ’які нельга нават сабе ўявіць'

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Та́хля ’вялікі ліст шкла’ (ТС). З польск. tafla ’пліта, пласціна, ліст’, што з ням. Tafel ’дошка, пліта’ (Брукнер, 563), магчыма, пад уплывам кафля (ЕСУМ, 5, 528), гл. Параўн. тапля.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

large

[lɑ:rdʒ]

adj. larger, largest

1) вялі́кі

2) буйны́

a large enterprise — буйно́е прадпрые́мства

3) шматлі́кі, зна́чны

•

- at large

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

bung

[bʌŋ]

1) заты́чка, за́тычка f., вялі́кі ко́рак

2) адту́ліна ў бо́чцы

v.t.

затыка́ць

•

- bung up

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)