Вілі́ць ’зварочваць з прамога шляху’; ’крывіць (душою)’; ’зварочваць убок’ (Нас.), вілі́ць, падві́льваць ’падкідаць мяч у гульні «салавей»’ (Янк. III), віліць ’падманваць, крывіць’ (Кар.). Карскі (Труды, 394) лічыць гэту лексему запазычанай з літ. і лат. моў; параўн. літ. vylióti ’падманваць, заманваць, спакушаць’, vỹlius ’падман, хлусня’, што аспрэчвае Лаўчутэ (351). Гл. яшчэ віля́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адклі́каць, адкліка́ць

1.:

адклі́каць убо́к beiséite rúfen* [néhmen*]; zur Séite néhmen;

2. (пасла, дэпутата) ábberufen* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

адшмаргну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.

Рэзкім рухам адвесці назад, убок (занавеску і пад.). Косця ўсхапіўся з ложка.., падышоў да акна, адшмаргнуў фіранкі — у пакоі скупа павіднела. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спу́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.

Адчуць спалох; напужацца, спужацца. Спудзіўся конь, скочыў убок і стаў на цвёрдае — не праваліўся. Пташнікаў. Перад судом [прадстаўнікі адміністрацыі] стаялі насцярожана. Сёй-той і добра спудзіўся. Шынклер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

séitwärts

adv

1) убо́к

2) набо́к

3) у баку́, збо́ку

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

ábstellen

vt

1) адстаўля́ць (убок)

2) спыня́ць, выключа́ць

3) ліквідо́ўваць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

касі́ць², кашу́, ко́сіш, ко́сіць; незак.

1. што. Рабіць касым, крывым; перакошваць.

К. рот.

2. што і чым. Глядзець коса, убок.

Конь касіў вокам на кучу канюшыны.

3. Быць касавокім, касым.

Левае вока косіць.

|| зак. скасі́ць, скашу́, ско́сіш, ско́сіць; ско́шаны (да 1 знач.) і пакасі́ць, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны (да 1 знач.).

Скасіць вугал хаты.

Вокны пакасіла (безас.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

закі́нуцца, ‑нецца; зак.

1. Заляцець, упасці за што‑н. Мяч закінуўся за плот.

2. Разм. Згубіцца, заваліўшыся куды‑н., за што‑н. Ключ недзе закінуўся.

3. Адкінуцца (назад, убок). Галава закінулася назад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адве́сіць, ‑вешу, ‑весіш, ‑весіць; зак., што.

Адкрыць што‑н. завешанае; зняць або адсунуць убок тое, чым было што‑н. завешана. [Жанчына] адвесіла акно, і дождж знадворку зашумеў мацней. Чорны.

•••

Адвесіць губы — надзьмуцца, пакрыўдзіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пашмо́ргаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чым.

Разм. Шморгаць некаторы час. Ваўчок адвёў позірк убок і пашморгаў кончыкі абвіслых, рудаватых вусоў. Хадкевіч. — Ну, — пашморгаў вострым носам местачковец, — чакаць мне няма калі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)