1) дробныя паралельныя складкі на тканіне, зробленыя шляхам спецыяльнай апрацоўкі;
2) адзенне з такімі складкамі (напр. спадніца п.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Пло́іць ’завіваць валасы’ (брасл., Сл. ПЗБ; Бяльк.), плойка ’шчыпцы, якімі накручваюць валасы’, ’прычоска, аздобленая такімі шчыпцамі’ (ТСБМ; брасл., Сл. ПЗБ). З рус.плои́ть ’завіваць валасы, укладваць бялізну падчас прасавання’, плой ’складкі, хвальбоны’, якія з франц.ployer ’згінаць, складваць’ < лац.plicāre ’тс’, магчыма, праз нідэр.plooien ’укладваць складкамі’ (Фасмер, 3, 284).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бры́жы ’рабізна на вадзе’ (палес., Клім.). Укр.бри́жі ’тс’. Метафарычнае ўжыванне слова брыжы́ ’складкі, карункі’ (гл.), якое дало шмат семантычных вытворных. Параўн. брыжы́2.
Брыжы́1 ’жабо, бардзюр; зубчаты ніз жаночай адзежы, карункі і г. д.’; ’край тканіны’; таксама брыж (БРС, КЭС, лаг., Бяльк., Бір. Дзярж., Касп.), бры́жыкі (Гарэц., Жд., Нас.). Рус.бры́жы́, укр.бри́жі́ ’тс’. Запазычанне з польск.bryże ’тс’ (а гэта з ням.Fries ’фрыз’; Брукнер, 43; Праабражэнскі, 1, 47). Мацэнаўэр (Cizí sl., 121) выводзіць з ням.Breis(e) ’аздабленне на рукаве’. Гл. Фасмер, 1, 221–222.
Брыжы́2 ’свіны кішэчны тлушч’ (Вешт.). Укр.бри́жі ’аборачкі каля тонкіх кішак’. Усё да брыжы́ ’складкі, карункі’ (гл.); метафарызацыя. Ва ўкр. мове першая ступень метафары. Палес.брыжы́ ’свіны кішэчны тлушч’ — далейшае развіццё семантыкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
драпірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руеццца; незак.
1.што, чым. Надзяваць, накідваць на сябе што‑н. так, каб яно ляжала прыгожымі складкамі. Драпіравацца ў плашч.//перан. Рысавацца, прымаць эфектныя позы.
2.(1і2ас.неўжыв.). Мець уласцівасць збірацца ў складкі (пра тканіну, шторы і пад.).
3.Зал.да драпіраваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
1. Мець уласцівасць рабіцца мятым, ператварацца ў камякі. Папера лёгка камечыцца.
2. Збірацца ў складкі, маршчыны; мяцца. [Манька] глянула ў акно і, спяшаючыся, пачала адколваць з валасоў вянок і сцягваць цераз галаву сукенку, не зважаючы, што яна камечыцца.Крапіва.
3.Зал.да камячыць, камечыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карбава́ць
(польск. karbować, ад с.-в.-ням. kërbe = зарубка)
1) рабіць на чым-н. зарубкі (напр. к. бярвенні);
2) рабіць складкі, гафрыраваць (напр. к. паперу).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пло́йка, ‑і, ДМ плойцы; Рмн. плоек; ж.
1.Дзеяннепаводлезнач.дзеясл. плоіць.
2. Шчыпцы, якімі што‑н. плояць. Перагрэтая плойка паліла валасы.Васілевіч.
3. Прычоска, зробленая такімі шчыпцамі. У некаторых былі прычоскі «конскі хвост», плойкі пад кацялок.Грамовіч.// Роўныя складкі, зробленыя такімі шчыпцамі (на тканіне, адзежы і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бры́нды ’аборкі ў шырокіх рукавах’ (Гарэц.), ’абрыўкі на абрубцы, аблямоўцы вопраткі, на падоле’ (КЭС), бры́нда, бры́нджа ’аборка’ (Касп.), бры́нды ’шырокія фалды, складкі’, бры́нджы, бры́нжы, брындзю́лька (Бяльк.). Рус.дыял. (зах.) брынды ’шырокія рукавы сялянскага святочнага адзення’. Этымалогія Фасмера, 1, 222–223 (услед за Бернекерам, 93), зусім не пераконвае (гл. бры́ндаць). Лепш Брукнер, 43, які зыходзіў з ст.-польск.bryndy ’дарагая жаночая вопратка’, bryndować się ’прыгожа апранацца’, але першакрыніца слоў застаецца невядомай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́нтыя, ‑і, ж.
1. Доўгая шырокая адзежына ў выглядзе плашча. Манаская мантыя. □ Паліцэйскі прывёў Максіма, і ён заняў месца .. на лаве падсудных.. За сталом — трое суддзяў у чорных мантыях.Машара.
2.Спец. Дзве складкі скуры, якія звешваюцца справа і злева ўніз са спіны некаторых беспазваночных жывёл.
3.Спец. Унутраная сфера Зямлі, якая знаходзіцца паміж зямной карой і ядром Зямлі.
[Грэч. mantia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)