Verbum

звя́заны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад звязаць. // Які цягне за сабой што‑н., абумоўлівае што‑н. Работа рэвізора звязана з раз’ездамі.

2. у знач. прым. Пазбаўлены свабоды, лёгкасці, натуральнасці. Звязаныя рухі.

3. у знач. прым. Злучаны з чым‑н., не свабодны. Звязаны азот. Звязаны кісларод. // Які знаходзіцца ў скрытым, патэнцыяльным стане. Звязаная энергія.

свабо́дна,

1. Прысл. да свабодны (у 3, 4, 5, 6, 7, 10, 11 і 12 знач.).

2. безас. у знач. вык. Прасторна, не цесна. У вагоне было свабодна, і.. [Рыгор са сваёю спадарожніцай] занялі ў першым ад выхаду аддзяленні два месцы пры акне. Гартны. // перан. Пра пачуццё свабоды, натуральнасці, якую хто‑н. адчувае. І з Лёнем.. [Шуры] так свабодна. Арабей.

тварэ́ц, ‑рца, м.

Той, хто стварае матэрыяльныя і духоўныя каштоўнасці. Шыпіць дарога, пахне ветрам. Хвала тварцам такіх дарог! Панчанка. Сягоння на Ўкраіне вялікае свята: У дзень гэты радзіўся тварэц «Кабзара». Купала. Бетховен, як тварэц, не толькі паказаў вастрэйшую сацыяльную барацьбу свайго часу, але і даў усяму свету высокія ідэалы чалавечнасці і сапраўднай свабоды асобы. Шырма.

во́льна,

1. Прысл. да вольны (у 1, 2, 4, 5, 6, 8, 10 знач.).

2. Каманда на права трымацца ў страі свабодна. Стаяць вольна! □ — Вольна! — скамандаваў ён [Ягораў]. Байцы ўскалыхнуліся, ім перадалося хваляванне камандзіра. Краўчанка.

3. безас. у знач. вык. Аб адчуванні свабоды. Тут так вольна, так цікава, Што толькі тут ён і жыве. Колас.

•••

Вольна дыхнуць гл. дыхнуць.

ся́бар, ‑бра; мн. сябры, ‑оў; м.

1. Той, хто звязаны з кім‑н. сяброўствам. Мікола — сябар Даніку? Вялікі дружыць з малым? Брыль. Пеця быў проста Пеця, добры, вясёлы сябар. Хомчанка.

2. чаго. Прыхільнік, абаронца. Сябры свабоды.

3. Ужываецца ў звароце, звычайна да прыязнай або блізкай асобы. Смялей, сябры мае, смялей да шкотаў і да помп! А. Вольскі.

кайданы́, ‑о́ў і кайда́ны, ‑аў; адз. няма.

У дарэвалюцыйнай Расіі і капіталістычных краінах — злучаныя ланцугом жалезныя кольцы, якія надзяваюцца на рукі і ногі тых, хто абвінавачваецца ў цяжкіх злачынствах. Закаваць у кайданы. □ Адвага або мёд п’е або кайданы трэ. Прыказка. // перан. Пра тое, што звязвае чалавека, пазбаўляе яго свабоды. Кайданы рабства. □ Дзяды нашы білі драпежнікаў прускіх, Не даўшы надзець на сябе кайданы. Броўка.

[Ад араб. kajdāni — путы, кайданы.]

ціскі́, ‑оў; адз. няма.

1. Прыстасаванне з дзвюх пласцін, якія збліжаюцца пры дапамозе шрубы для заціску і ўтрымання прадмета пры апрацоўцы. Слясарныя ціскі. □ Дзяжурны электрык падпілоўваў ля акна, у цісках, нейкую металічную пласцінку. Шамякін.

2. перан. Пра двухбаковы ахоп войск праціўніка. Узяць у ціскі.

3. перан. Пра тое, што пазбаўляе свабоды дзеяння, ставіць у цяжкае, бязвыхаднае становішча. Ціскі капіталістычнай эксплуатацыі. Эканамічныя ціскі.