капіта́н
(с.-лац. capitaneus, іт. capitano)
1) самае высокае званне малодшага афіцэра;
2) камандзір судна;
3) кіраўнік спартыўнай каманды (напр. к. футбольнай каманды).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Найба́рдзей ’асабліва, рус. в особенности’ (Яруш.). Відаць, запазычанне з польск. najьardziej, найвышэйшая ступень ад bardzo ’вельмі’, значэнне беларускага слова найбольш блізкае да другасных значэнняў польск. najьardziej ’зусім не, самае меншае’ (Варш. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аднагало́снасць, ‑і, ж.
Поўная згода ўсіх у якім‑н. пытанні, справе. // Аднадушная падача галасоў за адно і тое самае рашэнне пры галасаванні. Прынцып аднагалоснасці ў Савеце Бяспекі ААН.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́льва, ‑ы, ж.
Высокая дэкаратыўная расліна сямейства мальвавых з вялікімі яркімі кветкамі. Цягнуцца аж пад самае застрэшша цыбатыя мальвы. Вітка. Чырвоныя мальвы выглядалі з .. гародчыкаў перад хатамі. Брыль.
[Лац. malva.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падпра́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што і чаго.
Пражачы, прыгатаваць для яды. [Іван Сцяпанавіч:] — Гэтае ж самае насенне, калі яго падпражыць і пасля змалоць альбо стаўчы, спажываецца як кава. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хаця́ (разм.).
1. злуч. уступальны. Падпарадкоўвае даданыя ўступальныя сказы, выступаючы са знач.: нягледзячы на тое, што.
Сонца грэла моцна, х. была ўжо восень.
2. часц. узмацн.-вылуч. Ужыв. са знач.: самае меншае, ва ўсякім выпадку.
Вы ж х. не спазняйцеся.
3. часц. ўзмацн.-абмежавальная (звычайна ў спалучэнні з часціцай «б»). Ужыв. са знач.: нічога больш, акрамя гэтага, усяго толькі.
Х. б глыточак вады глынуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прада́жніцтва, ‑а, н.
Прадажніцкія паводзіны, учынкі. Безумоўна, ад страху ці нянавісці людзі здольныя на самае чорнае прадажніцтва, але Рыбак, здаецца, не быў ворагам, таксама як не быў баязліўцам. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капы́тнік ’Asarum europaeum’ (Шат., Кіс.), ’падалешнік’. Назва паходзіць ад формы ліста, падобнага да капыта’ (гл. Лекарств. раст. и их применение, Минск, 1977, с. 131, рыс. 61), ’Plantago L.’ (Сцяшк.), ’трыпутнік’. Магчыма, тое самае тлумачэнне назвы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́ксімум ’найбольшая велічыня, колькасць чаго-небудзь’, ’самае большае’, ’максімальны’ (ТСБМ) — еўрапейскае інтэрнацыянальнае слова, якое ўзыходзіць да лац. maximum ’найбольшае’ < mag(i)s‑im‑, звязана з грэч. μέγας ’вялікі’, ст.-інд. mahánt, авест. mazant‑ ’вялікі, магутны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
варо́жасць, ‑і, ж.
Адносіны і дзеянні, прасякнутыя непрыязнасцю, нянавісцю. Саша адкінулася, і вочы яе бліснулі праз слёзы іскрамі гневу і варожасці. Шамякін. Варожасць — самае горшае ў свеце людскім пачуццё. Вярцінскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)