вы́плавіць, ‑плаўлю, ‑плавіш, ‑плавіць; зак., што.

Расплавіўшы, вылучыць, атрымаць што‑н. Выплавіць жалеза з руды. Выплавіць тону чыгуну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прапла́віць, ‑плаўлю, ‑плавіш, ‑плавіць; зак., што.

1. Падвергнуць плаўцы, пераплавіць. Праплавіць сто тон руды.

2. Плавіць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тыта́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тытану, змяшчае ў сваім саставе тытан ​2. Тытанавыя руды. Тытанавы сплаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

rudowęglowiec

м. судна для перавозкі вугалю і руды

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Сураві́на ’суравы, руды колер’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Да суравы, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

auburn

[ˈɔbərn]

adj.

кашта́навы; руды́, чырво́на-кары́чневы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

жалезару́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да жалезнай руды, звязаны з яе здабычай і апрацоўкай. Жалезарудная прамысловасць. Жалезарудны раён.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сурмя́ны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сурмы ​1 (у 1 знач.), утрымлівае ў сабе сурму. Сурмяныя руды. Сурмяны блішчак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Руда́ 1 ’прыродная мінеральная сыравіна з металамі або іх злучэннямі’ (ТСБМ). У тым жа значэнні ўкр., рус. руда́, польск., в.-луж. ruda, чэш., славац. ruda, славен. rúda, серб.-харв. ру́да, балг. ру́да́. Прасл. *ruda ад і.-е. кораня *reudh‑ (*roudh‑/*rudh‑) ’чырвоны, руды, рыжы’. Суадносіцца з прасл. *rudъjь ’руды, чырвоны, рыжы’, гл. руды (Трубачоў, Этимология–1988–1990; ESJSt, 13, 781). Адносна сувязі з і.-е. *r(e)udh‑ ’медзь’ гл. Глухак, 533; Нов. в рус. этим., 1, 199.

Руда́ 2 ’красільнае рэчыва, што змяшчаецца ў ільняным палатне, выводзіцца з палатна вымочваннем і адбельваннем’ (Сл. Брэс.). Ад руды (гл.) як чэрня ’чорная фарба, чорнае адзенне’ < чорны, голя ’голае месца’ і пад.

Руда́ 3 ’рудая вада на балоце’ (навагр., Нар. сл.; Сл. ПЗБ), ’іржа, іржавы налёт’ (ТС), ’гразь’ (Нас., Мат. Маг., Касп.). Гл. руда 2, руды.

Руда́ 4 ’кроў’ (Нас., Гарэц.). Укр., рус. руда́ ’тс’. Выводзяць з руда 3, магчыма, у выніку табуізацыі слова кроў (Фасмер, 3, 513 з літ-рай), або з першаснага значэння ’штосьці чырвонае’ (Борысь, SEK, 4, 188), параўн. ст.-інд. rudhirám ’кроў’ (< і.-е. *roudh‑ ’чырвоны, руды’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прагно́зны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да прагнозу; заснаваны на прагнозе. Прагнозныя карты. // Які вызначаецца на аснове прагнозу. Прагнозныя залежы руды.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)