Рэ́йтар ’наёмны салдат кавалерыі ў арміях Зах. Еўропы, Польшчы і ВКЛ у XVI–XVII стст.) (Булыка, СІС). Ст.-бел. райтаръ (рейтаръ) ’кавалерыст; разбойнік’ < ст.-польск. rajtar < ням. Reiter і непасрэдна з ням. (Булыка, Лекс. запазыч., 62).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
белапаля́кі, ‑аў; адз. белапаляк, ‑а, м.
Гіст. Польскія легіёны, якія ў 1918 г. выступілі супраць Савецкай улады на тэрыторыі Беларусі, а таксама ўзброеныя сілы буржуазна-памешчыцкай Польшчы ў вайне супраць Савецкай Расіі ў 1919–1920 гг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Завадскі А. (парт. і дзярж. дзеяч Польшчы) 4/464
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
бунд
(ідыш Bund = саюз)
сацыял-дэмакратычная арганізацыя «Усеагульны яўрэйскі рабочы саюз у Літве, Польшчы і Расіі» (1897—1921); аб’ядноўвала яўрэйскіх рамеснікаў Літвы, Беларусі, Польшчы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інвента́р, -у́ і -а́, м.
1. -у́. Сукупнасць прадметаў, прылад, якія складаюць маёмасць прадпрыемства, установы, арганізацыі.
Спартыўны і.
Сельскагаспадарчы і.
2. -у́. Вопіс такіх прадметаў, рэестр.
Скласці і.
3. -у́. Прылады вытворчасці.
Сельскагаспадарчы і.
4. -а, гіст. Апісанні феадальных уладанняў у 16 — першай палавіне 19 ст. ў Беларусі, Літве, Украіне, Польшчы.
Старонка інвентара Брэсцкай эканоміі 1742 г.
○
Жывы інвентар — цяглавая і малочная жывёла.
|| прым. інвента́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шля́хта, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.
Гіст. Прывілеяванае саслоўе — дробнапамеснае дваранства — у Польшчы, Літве, на Беларусі ў 13 — пачатку 20 стст. Паходзілі.. чыноўнікі з асяроддзя заняпалай шляхты. Машара. У Польшчы шляхта мела больш правоў над сялянствам, і прыгоннае права ў ёй адчувалася мацней і праводзілася ў больш жорсткіх формах, чымся ў Вялікім Княстве Літоўскім. «Беларусь». // зб. Шляхцічы. Хадзіў.. [Лапінка да баптыстаў] часта, бо непрыхільна было сярод ганарыстай балоцкай шляхты. Брыль. Успомнілася і тое, як заляцаўся я да Стэфы, Лідзінай маткі, як прагнала мяне, мужыка, ганарлівая шляхта. Ваданосаў. Сябры баявыя разгрукалі шляхту Пад Аўгустовам і Гроднам. Панчанка.
[Польск. szlachta з стараж.-верхненям. slahta — род, парода.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гвалто́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які суправаджаецца гвалтам, прымусам. У Заходняй Беларусі буржуазны ўрад Польшчы праводзіў гвалтоўнае апалячванне насельніцтва. // Выкліканы гвалтам, прымусам. Гвалтоўная смерць.
2. Раптоўны, нечаканы. Гвалтоўны агонь мінамётаў, быццам лапай, пакрыў .. лес. Брыль.
3. Парывісты, бурны. Гвалтоўны вецер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
славі́нцы, ‑аў; адз. славінец, ‑нца, м.; славінка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. славінкі, ‑нак; ж.
1. Заходнеславянская народнасць, блізкая да кашубаў, якая жыве ў Польшчы.
2. Недакладная назва славенцаў, якая ўжывалася ў рускай гістарычнай і этнаграфічнай літаратуры 19 ст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
несклада́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Просты па сваёй прыродзе, будове, выкананню і пад. Нескладаны механізм.
2. Які не з’яўляецца цяжкім для ажыццяўлення, вырашэння; няцяжкі. Нескладанае пытанне. □ Самая нескладаная аперацыя ў [панскай] Польшчы каштавала столькі, што можна было на гэтыя грошы купіць карову. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старо́ста, ‑ы, ДМ ‑у, м.
Гіст. У Вялікім княстве Літоўскім і феадальнай Польшчы — службовая асоба, якая ўзначальвала адміністрацыю павета або ваяводства. Крыху пазней .. [Слонім] стаў каралеўскай эканоміяй, тут жыў каралеўскі намеснік — староста. «Помнікі». Князь аддаў загад старасту арыштаваць хлопца. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)