звон, зво́на і зво́ну, м.

1. -а, мн. званы́, -о́ў. Ударны сігнальны падвясны інструмент (з медзі або меднага сплаву) у форме пустога ўсечанага конуса з падвешаным усярэдзіне ўдарнікам (языком).

Царкоўны з.

Пажарны з.

Званіць ва ўсе званы (таксама перан.: расказваць усім пра што-н.).

2. -у. Гук, які ўтвараецца гэтым інструментам, а таксама металічнымі або шклянымі прадметамі пры ўдары.

З. касы.

З. шклянак.

3. -у, перан. Погаласкі, плёткі.

Нечага было разносіць такі з. па сяле.

|| прым. зво́навы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

балбатня́, ‑і, ж.

Разм. Пустая, марная размова; пустаслоўе. [Паходня:] — Завялі сварку, прыпомнілі нейкія старыя рахункі — так у балбатні і прайшоў цэлы вечар. Хадкевіч. Андрэй выхваляцца не будзе, з балбатні няма толку, але рабіць тое-сёе пачне. Ермаловіч. // Выдумкі, плёткі. Хмялеўскі ведаў толькі тое, што ўся гэтая балбатня пра гарэлку і пра валоў пустое. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

jaw

[dʒɔ]

1.

n.

1) скі́віца f.

2) Sl. плёткі pl., разьвя́зная гу́тарка

2.

v.

1) плятка́рыць

2) прабіра́ць каго́, свары́цца на каго́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

wag​2 [wæg] v. віля́ць, маха́ць, матля́ць (хвастом);

wag one’s finger at smb. пагража́ць каму́-н. па́льцам

♦

wag one’s tongue infml плятка́рыць, разво́дзіць плёткі; мало́ць языко́м

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

фабрыкава́ць

(лац. fabricare)

1) уст. рабіць што-н. фабрычным спосабам;

2) ствараць што-н. дрэнна і ў вялікай колькасці (напр. ф. вершы);

3) перан. рабіць і распаўсюджваць што-н. ілжывае, фальшывае (напр. ф. плёткі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

небылі́ца, ‑ы, ж.

1. Паведамленне пра тое, чаго не бывае ў рэчаіснасць выдумка. [Вайцяхоўскі:] — Тут, чалавеча, так перамешана быль з небыліцай, што цяжка адрозніць, дзе праўда, а дзе творчая фантазія расказчыкаў. Машара. // Плёткі, хлусня. Бабы-пляткаркі, .. сабраўшыся ля калодзежа, разносяць небыліцы; — Гэта ж дзіва — пайсці ад мужыка. Каваль.

2. Від жартаўлівых твораў вуснай славеснасці; казка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Трэ́йліць ‘гаварыць недарэчнасці, глупства, разводзіць плёткі’ (ваўк., Сл. ПЗБ). Па фармальных прыкметах (дыфтангічнае спалучэнне), відаць, літуанізм. Параўн. літ. trailúoti ‘балбатаць, пустазвоніць’, tráila ‘пустамеля, пустазвон’ (Кудзіноўскі, ABSl, 1, 225; Грынавяцкене, LKK, 16, 190), trailė̃ ‘вясёлая песня’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 73).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

whisper​1 [ˈwɪspə] n.

1. шэпт; шапта́нне;

speak in a whisper/in whispers гавары́ць шэ́птам

2. pl. whispers чу́ткі; по́галаскі;

a whisper of scandal плёткі

3. lit. шапаце́нне; шо́рах (лісця)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Паха́тная, паха́туха, поха́тніца, паха́тніца, поха́тныца, паха́туха ’жанчына, якая любіць пабегаць па хатах, каб пачуць ці расказаць навіны, плёткі’ (глус., Янк. Мат.; Янк. 1, Некр., Сл. ПЗБ; лун., Шатал., ТС, Сл. Брэс.). Утвораны са словазлучэння па хатах (бегаць) і суфіксаў ‑уха, ‑іца, ‑ная. Да ха́та (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прашавярэ́ніцца ’не выканаць загаду’ (Нас.). З прыст. пра-, прыст. ша‑ аргатычнага паходжання і вярэ́ніцца. Апошняе паходзіць ад вярэня, параўн. вярэнька ’някемлівы, мешкаваты чалавек’ (гл). Сюды ж з іншай суфіксацыяй рус. цвяр. ша́верзить ’строіць падкопы’, ша́верзні ’плёткі’, ша́верзень ’пляткар’ і бел. вярзці (гл. Фасмер, 4, 393).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)