Баразні́ць ’блюзніць, вярзці’ (Др.-Падб.), таксама ’баранаваць’. Першае значэнне, бясспрэчна, звязана з другім. Усё да баразна́. Як семантычную паралель гл. баруздзі́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Памсці́цца ’адважыцца, намерыцца’ (Бяльк.), ’адпомсціць у зручны момант’ (Гарэц.). Гл. по́мсціць. Першае значэнне магло ўзнікнуць у выніку расшырэння семантыкі ’наме́рыцца адпо́мсціць → наме́рыцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́ршы ліч der érste; érstgenannt;
пе́ршае выда́нне die érste Áuflage;
пе́ршы паве́рх Érdgeschoss n -es, -s, Partérre [-´tɛrə і -´tɛr] n -s, -s;
пе́ршы раз zum érstenmal, zum érsten Mále;
заня́ць пе́ршае ме́сца den érsten Platz belégen;
пе́ршая дапамо́га érste Hílfe;
◊ пе́ршы-ле́пшы der Érstbeste
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
патра́піцца, ‑трапіцца; зак.
Разм. Трапіцца, здарыцца. У Класы кіпела жаданне хапіць што самае першае патрапіцца пад рукі. Чорны. — Хто ж яе ведае? Ці мала што можа патрапіцца ў нашым жыцці, — казала адна жанчына. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прады́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Дыхаючы, ачысціць што‑н. ад снегу, лёду і пад. За ноч вокны зацягнула марозам, і першае, што зрабіла Надзя, ускочыўшы з пасцелі, — прадыхала на шыбе невялікае «вечка». Бураўкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́растак, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Маладая галінка, сцябло расліны з лісцем, якое вырасла ад больш старога сцябла ці ствала, або малая галінка, якая вырасла ад кораня асноўнай расліны.
Маладыя парасткі на старым ствале.
2. Сцябло расліны ў самым пачатку яго развіцця з насення.
Насенне пусціла парасткі.
3. звычайна мн., перан., чаго. Першае праяўленне, пачатак чаго-н., зародак.
Парасткі новага.
|| прым. па́расткавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
патрабава́нне, -я, н.
1. гл. патрабаваць.
2. Выражаная ў рашучай, катэгарычнай форме просьба аб тым, што павінна быць выканана, на што ёсць права.
На першае п.
3. Правіла, умова, абавязковая для выканання.
Выкананне патрабаванняў статута.
Тэхналагічныя патрабаванні на выраб дэталі.
4. мн. Унутраныя патрэбнасці, запатрабаванні.
Чалавек без усялякіх патрабаванняў.
5. Афіцыйны дакумент з просьбай аб выдачы чаго-н., накіраванні каго-, чаго-н. куды-н.
П. на дровы.
П. на маладых спецыялістаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ахмяле́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які знаходзіцца ў стане ахмялення.
2. перан. Пра чалавека, які да самазабыцця захоплены, узрушаны чым‑н. Лёня ўжо быў ахмялелы ад першае любоўнай чаркі, якая п’ецца яшчэ да першага пацалунка. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паднябе́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які распасціраецца да самага неба. У думках і ў душы [Сцяпана] Мая займала першае месца. Найлепшы замак на паднябесным краявідзе начных гор ён аддаў ёй. Дуброўскі.
2. Які знаходзіцца або адбываецца ў паднябессі. Паднябесны палёт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыдаро́жны, ‑ая, ‑ае.
Які размяшчаецца паабапал, каля дарогі. Маўкліва стаялі старыя прыдарожныя бярозы, раняючы долу першае пажоўклае лісце. Хадкевіч. Прайшоўшы якую сотню крокаў, [Самцэвіч] садзіўся на прыдарожны камень ці на купіну, клаў блакнот на калені і рабіў замалёўкі. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)