Пераблёхацца ’перабоўтацца’ (Ян.). Да пера- (гл.) і блёхацца, якое ўварылася ў выніку кантамінацыі слоў боўтацца і плёхацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераку́лам (піряку́лым) ’пярэкулам, дагары нагамі’ (Бяльк.). Ад назоўніка ⁺перакул, які ад перакуліцца. Да пера- і куляць 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перапа́скі (перэпаскі) ’чарга пасвіць жывёлу’ (івац., ЛА. I). Рэгіяналізм. Да пера- і паспіj. Утворана, як і перавабілі ’адведкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перато́пка ’паводка’ (віл., Сл. ПЗБ). Да ператапі́ць ’патапіць’ < пера- і тапі́ць 2 (гл.), суфікс ‑ка. як у паводка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перацыгну́ць ’пераскочыць’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). Да пера- (гл.) і ’цыгань — глухі варыянт да дзыгаць. гл. перадзыгаць, перадзыгпуць ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перачаўра́ць ’выздаравець, пераадолець хваробу’ (Сцяшк. Сл.), ваўк. перачаўраць ’перахварэць’. Да пера- і чаўрэць ’чахнуць, чэзнуць, марнець, занепадаць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перач́ос (pieraczos) ’падкураны сверб на далонях або ступнях’ (Арх. Федар.). Д&пера‑ ’па ўсёй плошчы’ і часаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перашні́порыць, перэшны́порыць ’перашукаць’ (ТС), піряшныпыріць ’перашнарыць’ (Юрч. СНЛ), навагр. перашны́прыць ’перавярнуць’ (Сцяшк. Сл.). Да пера- і шны́парыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераёчыцца (піряёчыцца) ’напакутавацца’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і ёчыць < ёкаць/еката́ць (гл.) ’галосіць, вішчаць працяглы час’ > ’пакутаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перава́лкі, перэва́лкі ’канаплянае валакно, непрыгоднае на прадзіва’ (ельск., Уладз.: в.-дзв., Шатал.). Да пера- і вал 5 ’тоўстая пража’ (гл.). Слова незвычайнае тым, што дзеяслоўная прыстаўка пера- далучаецца да назоўніка вал ’адыходы пры трапанні льну: грубае пачассе, ільнавалакно, куча кастрыцы’ і ’тоўстае палатно з гэтага валакна, грубая пража’ (Сцяшк. МГ; Шн. 3; Янк. 2; гродз., ваўкав., беласт., Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)