вымаро́ жваць , вы́ маразіць
1. (выстудзіць ) á bkühlen vt
2. (пашкодзіць марозам ) á usfrieren* vt í lgen [verní chten]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
атруці́ цца , ‑ручуся, ‑руцішся, ‑руціцца; зак.
Памерці ад атруты. [Хімка:] — Дык глядзі ж, каб нічога не чапаў, — воцатам можна атруціцца. Гурскі . // Пашкодзіць сабе арганізм атрутным рэчывам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надарва́ цца , -рву́ ся, -рве́ шся, -рве́ цца; -рвёмся, -рвяце́ ся, -рву́ цца; -рві́ ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Крыху, не да канца парвацца.
Вяроўка надарвалася.
2. Пашкодзіць сваё здароўе ад празмерных намаганняў.
Н. на будоўлі.
|| незак. надрыва́ цца , -а́ юся, -а́ ешся, -а́ ецца.
|| наз. надрыва́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закава́ ць , -кую́ , -куе́ ш, -куе́ ; -куём, -куяце́ , -кую́ ць; -ку́ й; -кава́ ны; зак.
1. каго (што ). Надзець на каго-н. кайданы.
З. злачынца.
2. перан. , што
Мароз закаваў раку.
3. каго (што ). Падбіваючы падкову, пашкодзіць нагу каню.
|| незак. зако́ ўваць , -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стачы́ ць ², 1 і 2 ас. не ўжыв. , сто́ чыць; сто́ чаны; зак. , што.
1. Грызучы, рыючы, пабіць на дзіркі, пашкодзіць , зрабіць непрыгодным.
Крот стачыў агарод.
2. перан.
Адзінота і сум стачылі чалавека.
|| незак. сто́ чваць , -ае.
|| наз. сто́ чванне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакупа́ цца , ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пакупацца даўжэй, чым трэба; пашкодзіць здароўе празмерным купаннем. — Ану! Вылазь хутчэй з вады, каб хто з вас не перакупаўся. Дубоўка .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надарва́ цца
1. (парвацца ) é inreißen* vi s
2. (пашкодзіць сабе ) sich überá nstrengen; sich überhé ben* (ад цяжару )
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
пабі́ ць , -б’ю́ , -б’е́ ш, -б’е́ ; -б’ём, -б’яце́ , -б’ю́ ць; -бі́ ; -бі́ ты; зак.
1. гл.
2. каго (што ). Забіць у якой-н. колькасці, перабіць.
Ён сотні ворагаў пабіў.
3. каго (што ). Перамагчы ў спаборніцтве, гульні, спрэчцы.
У штурханні ядра ён пабіў усіх.
4. што . Пашкодзіць (пасевы і інш. ).
Град пабіў жыта.
5. што . Разбіўшы, знішчыць, паламаць што-н. адно або ўсё, многае.
П. талерку.
П. пасуду.
6. што . Сапсаваць, пашкодзіць (пра воспу, моль і пад. ).
Моль пабіла паліто.
Воспа пабіла твар.
7. што . Узнікнуць; усыпаць або пакрыцца чым-н.
Бровы пабіла сівізна.
8. што . У картачнай гульні: пакрыць карту партнёра старшай картай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зму́ ляць , ‑яю, ‑яеш, ‑яе і зму́ ліць , ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак. , каго-што .
Трэннем, частым дакрананнем пашкодзіць скураны покрыў на чым‑н. Змуляць нагу. Змуліць каня цесным хамутом.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зрачы́ , зраку́ ць (3 ас. мн. л.), зрок (прощ. ч. адз. л.) ’пашкодзіць дурным вокам, сурочыць’ (Сл. паўн.-зах. ). Укр. уст. зречи́ ’сказаць’, зректи́ ся ’адракацца’, польск. zrzec się ’адмовіцца, адрачыся’, чэш. zříci se ’тс’, славац. zriecť sa ’тс’, в.-луж. zrěčėć ’пагутарыць, абмеркаваць, дамовіцца’, славен. izréči ’выгаварыць, выказаць’, серб.-харв. изрѐћи , ѝзрећи ’выказаць, аб’явіць’, макед. изрече ’тс’. Ст.-слав. издрешти Ст.-рус. изречи ’тс’ (XI–XII стст.). Бел. дыял. зрачы , верагодна, з jьz‑rek‑ti (корань rek‑ , гл. рэч ) мае асаблівае семантычнае развіццё: відаць, jьz‑rek‑ti ’выказаць’ азначала ’выказаць словы, што могуць пашкодзіць ’ (параўн. таго ж кораня сурочыць ), а потым наогул ’зрабіць шкоду без фізічнага ўздзеяння’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)