ВО́ЙСКІ,

службовая асоба ў Польшчы (з 13 ст.) і ВКЛ (з 16 ст.). У час войнаў, калі шляхта з паспалітым рушэннем пакідала маёнткі, наглядаў за парадкам у павеце і апекаваў тых, хто застаўся ў маёнтках. У Польшчы войскія былі гродскія і земскія, у ВКЛ толькі земскія (адзін на павет), якія падпарадкоўваліся старосту павятовага горада. Пасада войскага ў ВКЛ была дыгнітарскай (прыдворнай).

У. М. Вяроўкін-Шэлюта.

т. 4, с. 257

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

до́бра, прысл.

1. Так, як павінна быць, як адпавядае нормам.

Жылі д.

Д. папрацаваў.

2. Ладна-такі, парадкам, зусім.

Ужо д. сцямнела.

3. безас., у знач. вык. Пра спрыяльную абстаноўку, прыемнае акружэнне.

Д. ў лесе.

4. у знач. часц. Выражае згоду, мае знач.: так, няхай будзе так, згодзен. —

Прыходзь сёння на сход. — Д., прыйду.

Д., я магу згадзіцца з табой.

5. у знач. часц. Ужыв. як пагроза ў знач. глядзі, пачакай жа (разм.).

Д. ж!

Я табе гэта прыпомню!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фармірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак.

1. каго-што. Выпрацоўваць у каго-н. адпаведныя рысы характару, светапогляд і пад.

Ф. характар вучняў.

2. што. Ствараць, арганізоўваць (калектыў, клас, вайсковую часць і пад.).

Ф. атрад.

Ф. урад.

3. што. Састаўляць цягнік, счэпліваючы пэўным парадкам вагоны.

Ф. таварны састаў.

|| зак. сфармірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| наз. фармірава́нне, -я, н. і фарміро́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж.

|| прым. фарміро́вачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

Ф. пункт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ху́ткасць, -і, ж.

1. Ступень інтэнсіўнасці, шпаркасці руху каго-, чаго-н. або распаўсюджання чаго-н.

Поле ачышчалася ад снегу з небывалай хуткасцю.

Высокая х. стральбы.

2. Ступень скорасці руху або вярчэння некаторых машын (аўтамабіля, станка і пад.), звязанае з парадкам узаемадзеяння дэталей каробкі перадач.

Уключыць х.

Ехаць на трэцяй хуткасці.

3. У механіцы: адносіны пройдзенага целам шляху да часу, за які гэты шлях пройдзены.

Раўнамерная х.

|| прым. ху́ткасны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Х. аўтобус.

Х. доступ у інтэрнэт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

экзеку́тар

(лац. exsecutor = выканаўца)

1) чыноўнік, які загадваў гаспадарчымі справамі і наглядаў за знешнім парадкам у якой-н. дзяржаўнай установе царскай Расіі;

2) той, хто ўчыняе экзекуцыю 1.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

railroad

[ˈreɪlroʊd]

1.

n.

чыгу́нка f.

2.

v.

1) пасыла́ць або́ пераво́зіць чыгу́нкай

2) informal право́дзіць пасьпе́шным пара́дкам; прапі́хваць спра́ву ху́тка і абы́ як

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

прили́чно нареч.

1. (пристойно) прысто́йна;

2. (удовлетворительно) здавальня́юча; (хорошо) до́бра; (неплохо) нядрэ́нна, няке́пска, нябла́га;

3. (соответствующим образом) адпаве́дна;

4. (изрядно) пара́дкам, ла́дна, даво́лі шмат; (хорошо) до́бра;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

изря́дно нареч.

1. (довольно много) разг. пара́дкам, до́сыць (даво́лі) шмат; дастатко́ва;

2. (отлично) уст. важне́цка, не абы-я́к, выда́тна; (хорошо) до́бра; (неплохо) нядрэ́нна, даво́лі до́бра; см. изря́дный;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абску́баны і абску́бены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад абскубці.

2. у знач. прым. Неакуратна, дзе-нідзе з пропускамі паскубены. Валасы яе былі як абскубаныя і пасмамі прылягалі да ілба і шчок. Вітка. Стажок парадкам абскубаны — стаіць блізка ля дарогі. Навуменка. // перан. Пра абшарпанага, абдзёртага ў бойцы чалавека. [Цярэшка:] — Эх і ўрэжу ж гэтаму абскубанаму афіцэрыку. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

губе́рня, ‑і; Р мн. ‑рань; ж.

Асноўная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў дарэвалюцыйнай Расіі з пачатку 18 ст. і ў СССР да 1924–29 гг. // Уст. Губернскі горад. Стаіць [гарадавы], як той пастух над статкам, І наглядае за парадкам — На тое ж горад і губерня. Колас.

•••

І пайшла пісаць губерня (жарт. уст.) — усё прыйшло ў рух, пачаўся перапалох.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)