prażyć
зак.
1. пражыць;
2. пячы; паліць; смажыць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
brykiet, ~u
м. брыкет;
palić ~ami — паліць брыкетам
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Жэ́ґліць ’паліць’ (шчуч., З нар. сл., 42). В.-луж. žehlic ’прасаваць’, ’мігцець’, žehlić so ’тлець’, чэш. žehliti ’прасаваць’, разм. ’скардзіцца’, славац. zehliť ’прасаваць’. Улічваючы выбухны характар ґ і геаграфію, відаць, з польск., дзе зафіксавана żeglić ’слаба паліцца, тлець’. Паходжанне слова звязана з жэгаць, жыгаць, жгаць (гл.), прычым, калі дапускаць рэдуплікацыю, магчыма гаварыць і аб варыянтнасці l‑r (параўн. серб.-харв. жа̏грити ’паліць’, рус. дыял. жа́грить ’моцна паліць печ’), падобнай да вар’іравання жураць — жуляць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паліва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да паліць 2 (у 1, 3 знач.).
2. перан.; каго-што. Абстрэльваць; страляць доўгімі чэргамі. Вораг паліваў свінцом дарогі, На вадзе ўспыхвалі плыты... Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́паль ’прыпаяеце, падпаленае месца; рэч з прыпаленага матэрыялу’ (Нас.). Аддзеяслоўны дэрыват ад прыпаліць < паліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прапалі́ць, ‑палю, ‑паліш, ‑паліць; зак., што.
1. Спаліць наскрозь; выпаліць дзірку. — Бачыш, як баіцца, каб не сказала, што штаны прапаліў. Сіўцоў.
2. і ў чым. Напаліць, выпаліць (печ, трубку і пад.) для абагравання (хаты, пакоя і пад.). Трэба было печ прапаліць, а то ахалодала ў хаце. Лобан. У нас даўно ўжо не было чым прапаліць у печы, і ў хаце стаяла такая халадэча, што, бадай, цяплей было на дварэ. Сачанка.
3. і без дап. Паліць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пале́нне 1, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. паліць (у 2, 3 знач.).
пале́нне 2, ‑я, н., зб.
Палены. На дварэ — паленне, цёскі, Куча сметніку ляжыць. Колас. [Саўчанка] усміхнуўся, паправіў палкай паленне ў печцы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напа́лм
[англ. napalm, ад na(phthenic acid) = нафтэнавая кіслата + palm(itic acid) = пальміцінавая кіслата]
гаручая сумесь для бомб, агнямётаў (напр. паліць напалмам).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
◎ Пале́й ’падпальшчык’ (ТС). Укр. палій ’тс’. Ад паліць з прасл. суф. ‑ejь (параўн. SP, 1, 86).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
куды́-не́будзь, прысл.
У нейкае месца, у нейкім напрамку; усё роўна куды. Не! Трэба куды-небудзь пайсці, проста зняцца з месца і ісці. Колас. [Алесю] ўжо расхацелася паліць касцёр ці ехаць куды-небудзь далей. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)