АПЕНДЫЦЫ́Т,
запаленне чэрвепадобнага адростка (апендыкса) сляпой кішкі ў чалавека. Хварэюць людзі ўсіх узростаў. Асноўнай прычынай апендыцыту лічаць пераход мікраарганізмаў, што пастаянна прысутнічаюць у адростку, у стан хваробатворных (напр., пры затрымцы ў сляпой кішцы і апендыксе калавых масаў), запаўненне апендыкса дробнымі глістамі, закупорка яго прасвету іншароднымі целамі ці камячкамі цвёрдага калу і парушэнне такім чынам яго апаражнення. Апендыцыт часам бывае пры парушэнні кровазвароту ў сценках апендыкса пры раздражненні нерв. сістэмы. Спрыяюць развіццю апендыцыту вяласць кішэчніка, сістэматычнае ўжыванне ў ежу вял. колькасці мясных прадуктаў, перагрузка стрававальна-кішачнага тракту бялкамі. Асн. прыкметы вострага апендыцыту — рэзкі або паступовы з хуткім нарастаннем боль унізе (справа) жывата, млявасць, ірвота, павышэнне т-ры (не заўсёды) да 37,5—38,5 °C. Небяспечны амярцвеннем адростка (гангрэнозны апендыцыт), расплаўленнем і прабадзеннем яго сценак (прабадны, або перфарацыйны, апендыцыт) з пераходам запалення на брушыну і развіццём цяжкага перытаніту. Неабходна неадкладнае хірург. выдаленне апендыкса. Хранічны апендыцыт можа праяўляцца пастаяннымі або перыядычнымі болямі ў вобласці сляпой кішкі, запорамі, млявасцю. Небяспечны пераходам у вострую форму. Рэкамендуецца хірург. лячэнне.
т. 1, с. 422
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БРЭ́СЦКІ АБЛАСНЫ́ РУ́СКІ ДРАМАТЫ́ЧНЫ ТЭА́ТР.
Існаваў з жн. 1940 да чэрв. 1941 у Брэсце. Створаны з выпускнікоў Дзярж. ін-та тэатр. мастацтва (маст. кіраўнік курса М.Тарханаў). Адкрыўся ў снежні спектаклем «Любоў Яравая» К.Транёва. Маст. кіраўнік т-ра Б.Кульнёў, рэж. В.Старасціна. Спектаклі вызначаліся высокапрафесійнай рэжысурай, акцёрскім ансамблем, глыбокай псіхал. распрацоўкай характараў: «Мяшчане» М.Горкага, «Небяспечны паварот» Дж.Б.Прыстлі. У 1941 пастаўлены «Слава» В.Гусева, «Самадуры» К.Гальдоні, працавалі над гіст. драмай «Мсціслаў Удалы» І.Прута.
Р.Б.Смольскі.
т. 3, с. 294
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
virulent [ˈvɪrʊlənt] adj.
1. небяспе́чны, смяро́тны;
a virulent form of the disease во́страя фо́рма хваро́бы
2. med. зара́зны, віруле́нтны
3. fml зласлі́вы, з’е́длівы; жо́рсткі; ядаві́ты;
virulent criticism лю́тая кры́тыка;
virulent tongues злы́я языкі́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
адва́дзіць, ‑ваджу, ‑вадзіш, ‑вадзіць; зак., каго.
Прымусіць перастаць што‑н. рабіць, адвыкнуць ад чаго‑н. Значыць, гэты чалавек шкодны і небяспечны. Трэба назаўсёды адвадзіць.. [браканьера] ад чорнай справы. Кірэенка. // Адвучыць хадзіць куды‑н., мець зносіны з кім‑н. Васіль увесь ажно пыхаў ад прагнага хацення чым барзджэй сустрэць Рыгора з Зосяю і раз назаўсёды адводзіць яго ад яе. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
armed [ɑ:md] adj. узбро́ены (у розных знач.);
an international armed confl ict міжнаро́дны ўзбро́ены канфлі́кт;
The man is armed and dangerous. Гэты чалавек узброены і небяспечны.
♦
armed to the teeth узбро́ены да зубо́ў
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
wicked2 [ˈwɪkɪd] adj.
1. дрэ́нны; злы, ліхі́, грэ́шны;
wicked designs кава́рныя заду́мы;
wicked climate ця́жкі клі́мат
2. небяспе́чны; шко́дны, зламы́сны;
a wicked blow уда́р у спі́ну;
a wicked sense of humour зласлі́вы гу́мар
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
nasty [ˈnɑ:sti] adj.
1. непрые́мны, бры́дкі, агі́дны;
a nasty smell агі́дны пах, смуро́д;
nasty weather дрэ́ннае надво́р’е
2. зло́сны, зласлі́вы, нядобразычлі́вы; раздражнёны;
a nasty remark з’е́длівая/ядаві́тая заўва́га;
a nasty temper ця́жкі хара́ктар
3. бры́дкі, непрысто́йны;
nasty language ла́янка, брыдкасло́ўе, бры́дкая гаво́рка
4. небяспе́чны, пагража́льны;
a nasty accident небяспе́чнае/жу́даснае здарэ́нне;
a nasty bend небяспе́чны паваро́т/заваро́т, небяспе́чная паваро́тка (дарогі);
a nasty cut глыбо́кі парэ́з;
a nasty illness ця́жкае/сур’ёзнае захво́рванне
♦
get/turn nasty узлава́цца, раззлава́цца; перайсці́ да пагро́з
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пагража́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які ўтрымлівае ў сабе пагрозу, выражае пагрозу. Пагражальны тон. □ Аляксей раптам спыняецца, энергічна робіць пагражальныя жэсты рукамі. Якімовіч. Пан Маслянка першы пачаў губляць цярпенне. Ад яго інтэлігентнасці мала што засталося, у голасе пачалі гучаць суровыя пагражальныя ноткі. Машара.
2. Які грозіць небяспекай; небяспечны. Пагражальны характар падзей. □ Наваліўшыся так раптоўна, хвароба не жадала хутка здавацца, і становішча дзяўчынкі было пагражальным. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шко́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які прыносіць ці можа прынесці шкоду 1 (у 1 знач.). Знішчаючы грызуноў, пугач прыносіць пэўную карысць чалавеку, але для паляўнічай гаспадаркі ён шкодны тым, што забівае зайцоў, вавёрак і баравую дзічыну — цецерукоў, глушцоў, курапатак. В. Вольскі. — А ты і праўда шкодны, пане браце, — адказаў.. [Мякішу] дзядзька ў саламяным капелюшы. — Віляеш і нашым, і вашым... Антось Нагорны — кожны скажа — добры чалавек. Брыль.
2. Небяспечны для здароўя. Шкодны клімат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
А́СПІДЫ,
аспідавыя (Elapidae), сямейства ядавітых змей атр. лускаватых. 43 роды, 181 від. Пашыраны ў Аўстраліі, Афрыцы, Паўд. Азіі, Паўд. і Цэнтр. Амерыцы ў тропіках і субтропіках. Найб. вядомыя кобры, крайты (Bungarus), мамбы (Dendroaspis), каралавыя (Micrurus). Некат. ахоўваюцца. Сярэднеазіяцкая кобра (Naja naja oxiana) водзіцца на Пд Сярэдняй Азіі.
Цела стройнае, даўж. да 5,5 м. Афарбоўка разнастайная, стракатая. Галава ў большасці не адмежавана ад тулава, укрытая буйнымі сіметрычнымі шчыткамі. Наперадзе верхнясківічных касцей буйныя парныя ядаправодныя зубы. Яд нервова-паралітычнага дзеяння, небяспечны для жывёл і чалавека. Кормяцца грызунамі, жабамі, яшчаркамі і інш. змеямі. Большасць жывародныя. Жывуць на зямлі і дрэвах.
т. 2, с. 42
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)