злажы́цца сов.
1. (сложить вещи) сложи́ться;
2. сложи́ться;
мы ~зжы́ліся і купі́лі падару́нак — мы сложи́лись и купи́ли пода́рок;
3. (приготовиться для стрельбы) приложи́ться, изгото́виться;
я ~жы́ўся і стрэ́ліў — я приложи́лся (изгото́вился) и вы́стрелил;
4. (определиться организационно) сложи́ться;
калекты́ў наш ужо́ ~жыўся — коллекти́в наш уже́ сложи́лся;
5. разг. (в работе) наловчи́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
на́слепа, прысл.
Разм. Нічога не бачачы, усляпую. Капрал наш.. шыецца тварам, у траву і, час ад часу, наслепа крычыць: «Агонь!» Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўмі́сак, ‑ска, м.
Неглыбокая міска. Нашто ўжо быў шаноўны Наш кіраўнік брыгады — І той паўмісак поўны Падліць сабе быў рады. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перабазі́равацца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак.
Перамясціцца на новую базу. Мы .. спяшаліся падрыхтаваць запасную базу. Туды павінен быў перабазіравацца наш атрад. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́мчаць, ‑мчу, ‑мчыш, ‑мчыць; зак.
Імкліва вынесці, вывезці адкуль‑н. [Камісар:] — Не ведаў страху наш атрад: З любой засады — вымчаць коні. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чырвонагало́вы, ‑ая, ‑ае.
З чырвонай галавой, галоўкай. Цяжка сабе ўявіць наш веснавы беларускі лес без гэтага барабаннага пошчаку чырвонагаловых дзятлаў. Ігнаценка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Па́тыркы, патэркі ’пацеркі’ (драг., лін., Сл. ПЗБ). Праз польск. pacierki з лац. pater (у выразе Pater noster ’Ойча наш’). Пасля адчытання малітвы адкладвалася адна пацерка з цэлай нізкі пацерак, якую вернік трымаў у руках. Гл. пацеркі. Цвёрдае ‑г‑ другаснае: выраўноўванне паводле законаў ц.-палескай фанетыкі (4’ > г).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БА́БКА,
традыцыйная беларуская нар. страва. Драную бульбу заскварваюць салам, мясам з цыбуляю і інш. спецыямі і запякаюць. Гатовую бабку падаюць з малаком або смятанай. Вядома ўсюды ў наш час.
т. 2, с. 182
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Па́цер, па́церы, па́ціры ’малітва наогул і асабліва «Ойча наш» (Нас., ТСБМ, Яруш., Кліх, Мядзв., Др.-Падб.; мін., гродз., Шн. 2; Сл. ПЗБ), ’ружанец, пацеркі, з якімі моляцца’ (Сцяшк.), ст.-бел. пацеръ, патеръ ’тс’ (1516 г.) запазычаны са ст.-польск. pacierz, pacierze ’тс’, якое прыйшло (у X ст.) са ст.-чэш. páteř, дзе азначала лац. малітву, што пачынаецца словамі pater noster ’Ойча наш’. Пазней, калі малітваў чыталі некалькі, іх адлічвалі на ружанцы — пацерках (шарыках з ружовага дрэва, нанізаных на нітку). Таму пазней pater noster стала азначаць ’адна пацерка’, а выраз скараціўся да pater. Адсюль паходзіць і па́церка (гл.) (Насовіч, 395; Брукнер, 390; Махэк₂, 437; Шцібер, RÉS, 1961, 39, 8; Булыка, Лекс. запазыч., 180).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мярцвя́чына, ‑ы, ж.
1. Трупы жывёл. [Алесь:] — Наш Міхась казаў, што ракі мярцвячыну ядуць. Ваданосаў.
2. перан. Разм. Разумовы, духоўны застой; заняпад, інертнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)