Па́цер, па́церы, па́ціры ’малітва наогул і асабліва «Ойча наш» (Нас., ТСБМ, Яруш., Кліх, Мядзв., Др.-Падб.; мін., гродз., Шн. 2; Сл. ПЗБ), ’ружанец, пацеркі, з якімі моляцца’ (Сцяшк.), ст.-бел. пацеръ, патеръ ’тс’ (1516 г.) запазычаны са ст.-польск. pacierz, pacierze ’тс’, якое прыйшло (у X ст.) са ст.-чэш. páteř, дзе азначала лац. малітву, што пачынаецца словамі pater noster ’Ойча наш’. Пазней, калі малітваў чыталі некалькі, іх адлічвалі на ружанцы — пацерках (шарыках з ружовага дрэва, нанізаных на нітку). Таму пазней pater noster стала азначаць ’адна пацерка’, а выраз скараціўся да pater. Адсюль паходзіць і па́церка (гл.) (Насовіч, 395; Брукнер, 390; Махэк₂, 437; Шцібер, RÉS, 1961, 39, 8; Булыка, Лекс. запазыч., 180).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БА́БКА,
традыцыйная беларуская нар. страва. Драную бульбу заскварваюць салам, мясам з цыбуляю і інш. спецыямі і запякаюць. Гатовую бабку падаюць з малаком або смятанай. Вядома ўсюды ў наш час.
т. 2, с. 182
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
мярцвя́чына, ‑ы, ж.
1. Трупы жывёл. [Алесь:] — Наш Міхась казаў, што ракі мярцвячыну ядуць. Ваданосаў.
2. перан. Разм. Разумовы, духоўны застой; заняпад, інертнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дба́лы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і дбайны. Антось наш дбалы, акуратны, А пры рабоце які здатны! Што ні замысліць, то ўсё зробіць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няна́скі, ‑ая, ‑ае.
Уст. Не наш (у 1 знач.), не свой; далёкі. Нянаскі чалавек. □ Траскучы мароз размаляваў шыбы дзівоснымі ўзорамі нянаскіх кветак. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дысерта́нт, ‑а, М ‑нце, м.
Той, хто працуе над дысертацыяй, абараняе дысертацыю. — Вось, — паказаў на Рыгора Сцяпан Раманавіч. — Наш дысертант. Таленавіты малады вучоны. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
красавіко́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і красавіцкі. Радасна сэрцу, што гэтак Пад небам красавіковым Звоніць, грыміць на палетках Вырай наш, казачны новы. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
табло́, нескл., н.
Спец. Шчыт са светлавымі сігналамі або надпісамі. Светлавое табло. □ У салоне ўспыхнула сігнальнае табло: наш Ту–134 заходзіў на пасадку. «Звязда».
[Ад фр. tableau — карціна; дошка для аб’яў.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВЕРАШЧА́КА,
традыцыйная бел. страва — мачанне для бліноў. Падсмажаныя кавалачкі сала, каўбасы, свіныя рабрынкі з вострымі прыправамі падкалочваюць мукой і тушаць у печы. У наш час верашчака пашырана на ўсёй Беларусі пад назвай мачанка.
т. 4, с. 99
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
караву́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., каго-што і без дап.
1. Ахоўваць, вартаваць. Каравуліць лес. Каравуліць дабро. □ — Гэта дог наш, не бойся... Ён каравуліць наш сон... Лынькоў.
2. Разм. Падпільноўваць, чакаць каго‑, што‑н. — Я тут, сынок, вечарам пошту атрымаў, — Еўдакім нявесела ўсміхнуўся. — У весніцах запіску знайшоў. Нейкі гад падсунуў. Пагражаюць расквітацца са мной. Дык не сплю вось, каравулю. Курто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)