◎ Паты́нка ’металічная талерка’, ’дыскас’ (Нас.), ст.-бел. патына, патыня, патина ’металічная талерка, якую выкарыстоўваюць у час абедні’ (1583 г.) запазычаны са ст.-польск. patyna ’тс’, якое з лац. patina ’міска, нізкая каструля, патэльня’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180). Параўн. таксама паціна (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бікла́га, ‑і, ДМ ‑лазе, ж.
Невялікая драўляная ці металічная пасудзіна для вады. Неадлучны спадарожнік касца — круглая дубовая біклага. Жычка. Хтосьці прынёс на сенажаць біклагу вельмі добрага хлебнага квасу. Чорны. // Невялікая металічная пасудзіна, якая з’яўляецца прадметам салдацкай амуніцыі. Адкуль трапіла салдацкая біклага сюды, на возера? Гамолка. На поясе ў.. [Міколы] віселі біклага і кінжал. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вуго́льнік, ‑а, м.
1. Тое, што і навугольнік.
2. Металічная накладка, якая змацоўвае або ўпрыгожвае вугал чаго‑н. (рамы, скрыні і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
та́лер 1, ‑а, м.
Старажытная нямецкая манета.
[Ням. Taler.]
та́лер 2, ‑а, м.
Спец. Металічная пліта ў друкарскай машыне, на якую ўстанаўліваюць друкарскую форму.
[Ад ням. Teller — талерка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кадзі́ла, -а, мн. -ы, -дзіл, н.
Металічная пасудзіна на ланцужках, у якой у час набажэнства курыцца ладан або іншыя пахучыя рэчывы.
◊
Раздзьмуць кадзіла — падняць шум вакол якой-н. справы, учынку і пад.
|| прым. кадзі́льны, -ая, -ае.
К. дым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ты́гель, -гля, мн. -глі, -гляў, м.
1. Пасудзіна з вогнетрывалага матэрыялу для плаўкі, варкі, нагрэву чаго-н. на моцным агні.
2. Металічная пліта друкарскай машыны для прыціскання паперы да пакрытай фарбай друкарскай формы (спец.).
|| прым. ты́гельны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Рыдэлак ’металічная прылада для акучвання бульбы’ (Інстр. 1, 40). Памяншальнае ад ры́дзель (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ікза́га ’металічная барана’ (петрык., Выг. дыс.). Ці не звязана з зігзаг (гл.)? Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кастру́ля, ‑і, ж.
Металічная пасудзіна, звычайна цыліндрычнай формы, для прыгатавання ежы. На прыпечку перад засланкай цямнеліся два невялікія чыгункі і алюмініевая каструля. Паслядовіч.
[Ад ням. Kasserolle.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́нкер, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Металічная або бетонная скрыня для часовага захоўвання збожжа, вугалю і іншых матэрыялаў.
Б. для зерня.
2. Падземнае жалезабетоннае ўкрыцце.
3. Спецыяльнае наземнае збудаванне з байніцамі для вядзення агню.
|| прым. бу́нкерны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)