Віскоза ’клейкае цэлюлознае рэчыва, з якога вырабляецца штучны шоўк’ (БРС, КТС). Паходзіць, паводле Крукоўскага, Уплыў, 83, з рус.вискоза, якое запазычана з зах.-еўр. моў і суадносіцца з познелац.viscosus ’ліпкі’ < лац.viscum ’клей’ (Шанскі, 1, В, 105).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
касцяны́, ‑ая, ‑ое.
1. Выраблены з косці (у 3 знач.). Касцяныя гузікі. Касцяная ручка нажа. □ Анатоль прайшоў у будан, моўчкі сагнуўся і падняў з коўдры белую касцяную расчоску з ручкай накшталт рыбінай галавы.Ваданосаў.
2. Здабыты, прыгатаваны з касцей жывёлы. Касцяная мука. Касцяны клей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Kléber
m -s, -
1) хім. клейкаві́на
2) разм.клей
~ und Stréber — кар’еры́ст
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
agglutinative
[əˈglu:təneɪtɪv]
adj.
1) кле́йкі
Glue is an agglutinative substance — Клей — рэ́чыва, яко́е зьле́плівае
2) (пра мо́ву) аглютынаты́ўная
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
глютэлі́ны
(ад лац. gluten = клей)
простыя бялкі насення злакаў і зялёных частак раслін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
каленцы́ты
(ад гр. kolla = клей + -цыты)
асобыя клетачныя элементы ў мезаглеі ў губак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гель
(фр. gel, ад лац. gelare = застываць)
студзяністае рэчыва (напр. жэлацінавы студзень, сталярны клей, некаторыя касметычныя сродкі), здольнае пры высушванні захоўваць трываласць, пластычнасць, пругкасць.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
глюо́ны
(ад англ. glue = клей)
электрычна нейтральныя часціцы з нулявой масай спакою і спінам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
БЕРАСЦЕ́НЕЎСКІ КОСЦЕАБПА́ЛЬНЫ І КЛЕЯВА́РНЫ ЗАВО́Д.
Дзейнічаў у 1865—1914 у Беларусі, у маёнтку Берасценева Аршанскага пав. (цяпер вёска ў Аршанскім р-не Віцебскай вобл.). Вырабляў касцявую муку (1884—95), штучныя ўгнаенні, сталярны клей, касцявы вугаль, касцявое сала, сернакіслы аміяк, мыла, гліцэрыну (1913). У 1895 выраблена прадукцыі на 28,5 тыс.руб. Працавала да 50 рабочых (1905).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Глей ’глей; гразкая, гліністая глеба’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Сцяшк. МГ, Бяльк.). Лексема прасл. характару. Параўн. рус.глей, укр.глей, польск.glej (але Слаўскі, 1, 282, думае пра запазычанне польск. слова з усх.-слав. моў), чэш.glej ’клей, смала на дрэвах’ (гэта слова прыводзіць Трубачоў, Эт. сл., 6, 162, але g‑ указвае на запазычанне), серб.-харв.гле̑ј ’сорт гліны’. Трубачоў (там жа) лічыць, што гэта прасл. слова. Але Слаўскі (там жа) больш пераканаўча мяркуе, не прыводзячы матэрыялу з серб.-харв. мовы, што гэта толькі ўсх.-слав. лексема прасл. характару. Абодва даследчыкі бачаць сувязь слав. слова з іншымі і.-е. мовамі: с.-н.-ням.klei ’гліна’, грэч.γλία ’клей’. Гл. яшчэ Бернекер, 1, 310; Фасмер, 1, 411.