1. Твор кінамастацтва для паказу на экране; тое, што і кінафільм. Гукавы фільм. Каляровы фільм. □ Асабліва.. [Зоя] любіла кінаартыстаў, запісвала новыя песні з апошніх фільмаў і адчувала сябе шчасліваю.Грахоўскі.
2. Тонкая празрыстая плёнка з нанесеным па яе святлоадчувальным слоем, якая ўжываецца для фатаграфічнай і кінематаграфічнай здымкі.
3. Тое, што і фільмакопія.
•••
Панарамны фільм — фільм, зняты пры дапамозе спецыяльнай апаратуры для дэманстрацыя на вялікім паўкруглым экране (кінапанарама) або на экранах, якія акружаюць гледача з усіх бакоў (кругавая кіпапанарама).
[Англ. film — абалонка, плёнка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
film1[fɪlm]n.
1. фільм;
a colour/silent filmкаляро́вы/нямы́ фільм;
a documentary/feature film дакумента́льны/маста́цкі фільм;
a horror film фільм жа́хаў;
a film critic/director/producer кінакры́тык/кінарэжысёр/кінапрадзю́сар;
make/shoot a film здыма́ць фільм;
What film is on today? Які фільм ідзе сёння?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
плака́т, ‑а, М ‑каце, м.
1.Каляровы насценны малюнак з кароткім агітацыйным тэкстам; від выяўленчага мастацтва. Да нарады раённая газета выдала плакат, на якім былі паказаны поспехі ўсіх калгасаў і лепшых даярак.Шчарбатаў.На сценах віселі розныя плакаты і лозунгі адпаведна патрэбам часу.Колас.Досыць часта кампазіцыя плакатаў будавалася на кантрасце: станоўчым вобразам чырвонаармейцаў, салдат супрацьпастаўляліся адмоўныя вобразы ворагаў рэвалюцыі.Шматаў.// Напісаная або надрукаваная аб’ява аб чым‑н. На грудзях у яго [Ружэ] вісеў кароткі, выразны плакат-пытанне: «Ці падпісаліся вы пад Адозвай міру?»Шамякін.
2.Гіст. Пашпарт, які выдаваўся сялянам і мяшчанам у дарэвалюцыйнай Расіі.
[Ад лац. placatum — пасведчанне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ДЗЕНІСЮ́К Юрый Мікалаевіч
(н. 27.7.1927, г. Сочы, Расія),
расійскі фізік, адзін са стваральнікаў галаграфіі. Акад.Рас.АН (1992, чл.-кар. з 1970). Скончыў Ленінградскі ін-т дакладнай механікі (1954). З 1954 у Дзярж. аптычным ін-це, з 1989 у Фізіка-тэхн. ін-це Рас.АН (С.-Пецярбург). Навук. працы па фіз. оптыцы і галаграфіі. Абгрунтаваў і распрацаваў (1962) метад стварэння аб’ёмных галаграм, якія ўзнаўляюць каляровы відарыс аб’екта пры дапамозе звычайных крыніц святла. Ленінская прэмія 1970, Дзярж. прэмія СССР 1982.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
stain
[steɪn]1.
n.
1) пля́ма f.
2) пля́ма f., цень -ю m., га́ньба f. (на рэпута́цыі)
3) фа́рба f.; каляро́вы пако́ст
2.
v.t.
1) пля́міць, запля́мваць
2) га́ньбіць, зьнеслаўля́ць (рэпута́цыю)
3) фарбава́ць, афарбо́ўваць
to stain a microscopic specimen — афарбава́ць мікраскапі́чны прэпара́т
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
мініяцю́ра
(іт. miniatura, ад лац. minium = кінавар, сурык)
1) каляровы малюнак або размаляваная загалоўная літара ў старажытных рукапісах, кнігах;
2) невялікая карціна або партрэт тонкай работы на паперы, метале, фарфоры і інш.;
3) мастацкі твор малой формы (напр. літаратурная м., вакальная м.);
4) перан. што-н. вельмі маленькае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
КУНТУ́Ш,
верхняе мужчынскае адзенне, што апраналі на жупан. К прыйшоў з Венгрыі ў Польшчу, у 16 ст. — на Беларусь і разам з жупаном стаў традыц. адзеннем заможнай шляхты. Шылі доўгі, ніжэй каленяў, з разрэзанымі рукавамі, якія свабодна звісалі або закідваліся на плечы. Верхняя частка заўсёды расшпілена, каб быў відаць жупан. У 16 ст. К. шылі з сукна, пазней з шоўку, зімою падшывалі лёгкім футрам. Колер К. звычайна яркі, але цямнейшы за жупан; падкладка інш. колеру; дадаткам быў тканы каляровы пояс, у т.л. слуцкія паясы. З 1778 К. і жупан у паасобных ваяводствах мелі пэўны вызначаны колер, што надавала ім характар ваяводскага мундзіра. У 2-й пал. 19 ст. стаў урачыстым адзеннем арыстакратыі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кінафі́льмм. Film m -(e)s, -e;
дакумента́льны кінафі́льм Dokumentárfilm m;
каляро́вы кінафі́льм Fárbfilm m;
чо́рна-бе́лы кінафі́льм Schwarzwéißfilm [Schwarz-Wéiß-Film] m;
маста́цкі кінафі́льм Spíelfilm m;
гукавы́ кінафі́льм Tónfilm m;
кароткаметра́жны кінафі́льм Kúrzfilm m;
навуко́ва-папуля́рны кінафі́льм Kultúrfilm m;
шырокаэкра́нны кінафі́льм Bréitwandfilm m;
панара́мны кінафі́льм Panorámafilm m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
АНГО́Б
(франц. engobe),
вадкая керамічная фарба на аснове белай ці каляровай гліны, прызначаная для дэкарыравання гліняных вырабаў. Для афарбоўкі выкарыстоўваюць солі металаў і керамічныя пігменты. Ангобам можа пакрываць увесь выраб ці па малюнку. Пасля сушкі вырабы абпальваюць, часта пакрываюць празрыстай глазурай, размалёўкай. Танкамолаты ангоб з дабаўкамі наносяць на чарапіцу і інш. керамічныя вырабы для зніжэння порыстасці. Выкарыстоўваўся са стараж. часоў у дэкар.-прыкладным мастацтве Б. Усходу. Разнавіднасць ангоба — грэч. керамічныя лакі (terra argeta). У Зах. Еўропе ангабіраваныя глазураваныя вырабы наз. мецца-маёліка. На Беларусі ангоб выкарыстоўваюць з 12 ст. (ганчарны посуд, керамічныя пліткі і дробная пластыка з Гродна, Турава, Навагрудка, Полацка, Слоніма). На Івянецкай маст. фабрыцы (Валожынскі р-н) шырока выкарыстоўваюць каляровы ангоб для размалёўкі посуду і сувеніраў, фляндроўкі, размалёўкі ражком, пэндзлем і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
*Вясе́лік1, палес.вэсэ́лык ’журавель, Grus grus L.’ (Дразд.), укр.веселик ’тс’ — табуістычная «назва жураўля, якую трэба ўжываць тады, калі жураўлі прылятаюць, вясною, каб не журыцца цэлы год» (Грынчанка, 1, 141). Магчыма, гэта проціпастаўленне народнай этымалогіі лексемы вясна, якая звязваецца з лексемай вясёлы, у прыватнасці з яе значэннямі ’здаровы, радасны, ясны, каляровы, сонечны, асветлены, з буйной расліннасцю, які радуе багаццем, буйнасцю і г. д.’ Тое ж адносна наступных слоў: вяселік2, вяселік3. Сюды ж высё́лык ’эўфемістычная назва жураўля, заўважанага першы раз у гэтым годзе’ (Клім.).
Вясе́лік2 ’смаржок, Gyromitra (Helvella) esculenta’ (Янк. I); ’красавіковы грыб смаржок’ (КТС, К. Цвірка). Відавочна, да вясна (гл.) *вясеннік > вяселік. Магчыма, аднак, што назва была матывавана знешняй незвычайнасцю; параўн. весялуха5 і ўкр.весе́лка воню́ча ’грыб Phallus impudicus’. Аднак славац.veseliarky ’Armillariella mellea, асенні апенак’.
*Вясе́лік3, вэсэлык ’вясёлка’ (іван., ДАБМ). Утворана ад veselъ і суф. ‑ikъ. Названа, паводле шматкаляровасці, якая весяліць, радуе вока чалавека. Параўн., аднак, вясёлка1, весялу́ха2.
