псеўдатуберкулёз
(ад псеўда- + туберкулёз)
інфекцыйная хвароба свойскіх жывёл, якая характарызуецца ўтварэннем ва ўнутраных органах і лімфатычных вузлах гнойных бугаркоў, якія знешне нагадваюць туберкулёзныя вузялкі вузельчыкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дэкараты́ўны
(фр. décoratif, ад лац. decorare = упрыгожваць)
1) прызначаны для ўпрыгожвання (напр. д-ыя расліны);
2) жывапісны, маляўнічы (напр. д. від);
3) перан. паказны, знешне эфектны.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
АНДРЭ́ЕЎ Барыс Фёдаравіч
(9.2.1915, Саратаў — 25.4.1982),
рускі кінаакцёр. Нар. арт. СССР (1962). Скончыў Саратаўскі тэатр. тэхнікум (1937). Ствараў вобразы простых, знешне грубаватых хлопцаў, у якіх раскрываў душэўную шчодрасць, шырыню рус. нар. характару (Назар Дума ў «Трактарыстах», 1939; Бурмак у «Паданні аб зямлі Сібірскай», 1948); Саша Свінцоў у фільме «Два байцы», 1943). З 1950 выконваў пераважна псіхалагічна глыбокія драм. ролі: Сава Зарудны («Паэма пра мора», 1958), Глазуноў («Аповесць палымяных гадоў», 1961), Расамаха («Шлях да прычала», 1962), Важак («Аптымістычная трагедыя», 1963) і інш. Дзярж. прэміі СССР 1948, 1950.
т. 1, с. 359
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
лабірынтадо́нты
(н.-лац. labyrinthodontia, ад гр. labyrinthos = лабірынт + odus, odonthos = зуб)
падклас вымерлых земнаводных, якія знешне нагадвалі кракадзілаў або саламандраў, жылі ў сярэдзіне палеазою — пач. мезазою.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тылапі́лус
(н.-лац. tylopilus)
шапкавы базідыяльны грыб сям. балетавых, знешне падобны да баравіка, але з ружовым гіменафорам, які расце на глебе ў лясах; неядомы, жоўцевы грыб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лакірава́ны і лакіро́ваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад лакіраваць.
2. у знач. прым. Пакрыты лакам. Лакіраваныя боты. Накіраваны рамень. □ У нядзелю Нічыпар выбіраўся ў горад. Ішоў, пастукваючы лакіраванай палкай з залатым набалдашнікам. Асіпенка. // перан. Глянцавіты, бліскучы. Лакіраванае лісце бруснічніку.
3. перан. Разм. Знешне прыхарошаны; паказны. [Вольга] ледзь стрымлівала сябе, каб не [узняцца], як бура, супроць гэтага лакіраванага сакратара, якому даручана кіраваць моладдзю акругі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
халікатэ́рыі
(ад гр. chaliks, -ikos = галька + therion = звер)
група млекакормячых, якія знешне нагадвалі коней, але з больш доўгімі пярэднімі нагамі і кіпцюрамі замест капытоў; жылі ў палеагене.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
со́рга
(іт. sorgo)
травяністая расліна сям. злакавых, знешне падобная на кукурузу, якая пашырана пераважна ў трапічных і субтрапічных зонах; кармавая, харчовая, тэхнічная; на Беларусі зрэдку вырошчваецца на Палессі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кіт 1, ‑а́, М кіце́, м.
1. Вялікая марская млекакормячая жывёліна, знешне падобная на рыбу. Грэнландскі кіт.
2. перан. Пра чалавека, які мае выключна важнае значэнне ў якой‑н. галіне, сферы дзейнасці (ад даўнейшага ўяўлення, што Зямля трымаецца на трох кітах). Кіты сучаснай фізікі.
[Грэч. kētos.]
кіт 2, ‑у, М кі́це, м.
Вязкае рэчыва для замазвання шчылін паміж шыбамі і рамай у вокнах. Шыбы зазвінелі, а з некаторых пасыпаўся кіт. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ганта́ль ’ганталь’ (БРС, Сцяшк. МГ, Шат.). Укр. гонта́ль ’тс’, рус. дыял. (на тэрыторыі Літвы) го́нталь. Знешне падобнае на ўтварэнне ад гонт (гл.), суф. ‑аль. Але вельмі падазронае падабенства з фармацыямі тыпу ўкр. бретна́ль ’цвік для дошак’, гухна́ль ’цвік для падковы’, польск. hufnal і г. д., якія запазычаны з ням. Brettnagel, Hufnagel і дзе другая частка ням. складаных слоў (Nagel) прадстаўлена як ‑nal. Калі прыняць, што гонт некаторыя этымолагі выводзяць з ням. gant (дыял.), то можна лічыць, што магло існаваць і ням. (дыял.) gantnagel, з якога магло атрымацца (дысіміляцыя або выпадзенне аднаго з двух n — n) або *гонталь, або *готналь. Атрымалася першае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)