1. Сукупнасць літар якой‑н. пісьменнасці, размешчаных у пэўным парадку; алфавіт.
2. Вучэбны дапаможнік для пачатковага навучання грамаце; буквар.
3.перан. Прасцейшыя палажэнні якой‑н. навукі, справы; аснова чаго‑н. Вядома, таварышы новаіскраўцы, мы вельмі цэнім азбуку сацыял-дэмакратыі, але мы не хочам заставацца вечна на адной азбуцы.Ленін.
•••
Азбука Морзе — сістэма ўмоўных знакаў для перадачы літар на тэлеграфным апараце.
Нотная азбука — сістэма нотных знакаў, якія служаць для перадачы музычных гукаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трымана́ ‘надакучлівы чалавек’ (Мат. Гом.). Відаць, да трымані́ць ‘гаварыць абы-што, хлусіць’ (гл. траманіць, для якога прапануецца літоўская крыніца запазычання). Можа быць звязана з мані́ць, ману́ць, аднак па значэнні і па форме слова бліжэй да славен.tŕmen ‘упарты, капрызны, натурысты’, харв.чак.ne trmi ‘не ўпірайся’, якія Борысь (RS, XLI, 1, 40 -41) узводзіць да прасл.*trьměti ‘тырчаць, заставацца на сваім, упірацца’, што дало каўзатыў *trimati (Борысь, 652), гл. трымаць. У такім выпадку трыманіць можа быць другасным утварэннем ад назоўніка або прыметніка, параўн. укр.тримни́й ‘трывалы’; сюды ж, магчыма, і ўкр.тримо́нний няпэўнага значэння і паходжання (ЕСУМ, 5, 638).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
survive[səˈvaɪv]v.
1. выжыва́ць, застава́цца жывы́м;
survive a disease заста́цца жывы́м пасля́ хваро́бы;
The custom still survives. Гэты звычай яшчэ захоўваецца.
2. перажыва́ць (каго-н.);
She survived her husband by five years. Яна перажыла свайго мужа на пяць гадоў.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
engrave
[ɪnˈgreɪv]1.
v.t.
выраза́ць (на дрэ́ве, мэта́ле, шкле), гравірава́ць
2.
v.i. (on)
застава́цца, захо́ўвацца ў па́мяці
His mother’s face was engraved on his memory — Ма́тчын твар захава́ўся ў яго́най па́мяці
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
powtarzać
powtarza|ć
незак. паўтараць;
~j (cie) za mną! — паўтарай(це) за мной!;
~ć rok (klasę) — заставацца на другі год
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
мне стра́шна ich hábe Angst, mir ist Angst [bánge];
стра́шна ду́маць, што … es ist nicht áuszudenken, dass …;
тут стра́шна застава́цца аднаму́ hier hat man Angst, alléin zu bléiben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
само́та, ‑ы, ДМ самоце, ж.
1. Адзінота, знаходжанне ў адзіноцтве. Пісар Васількевіч сядзеў у сваім запаветным пакойчыку, дзе ён часта любіў заставацца ў самоце.Колас.
2. Стан, самаадчуванне самотнага; смутак, туга. У роспачы і самоце, Аляксей ішоў сам не ведаючы куды.Вітка.Не плач, шматпакутная маці! Мы прыйдзем і ласкай сагрэем тваё набалелае сэрца, І знікне самота з вачэй.Панчанка./увобразнымужыв.Самота выльецца слязамі, Як хмара цёмная — дажджом.Лось.Нылі тэлефонныя правады, выплаквалі ў адвечны прастор сваю самоту.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БАРАТЫ́НСКІЯ,
княжацкі род герба «Астоя». Заснавальнік роду князь Аляксандр Андрэевіч (15 ст.), старэйшы сын удзельнага князя Андрэя Усеваладавіча Шуціхі Мезецкага з роду чарнігаўскіх князёў. Прозвішча паходзіць ад с. Баратынь паблізу Мезецка (Калужская вобл.). Аляксандр Андрэевіч і яго сыны служылі папераменна то вял. князям маскоўскім, то вял. князям ВКЛ. У час руска-літ. войнаў пач. 16 ст. ўнук Аляксандра Андрэевіча, Іван Львовіч, не пажадаў заставацца ў сваёй вотчыне, якая трапіла пад уладу Масквы, і з’ехаў у ВКЛ. Ён стаў заснавальнікам лукомскай галіны роду Баратынскіх, асн. уладаннем якой была частка Лукомскага княства. Ад Мікалая, сына Івана Львовіча, пайшла аршанская лінія роду Баратынскіх, якія з 17 ст. ўсё радзей карысталіся княжацкім тытулам. У Польшчы жылі Баратынскія герба «Корчак» і «Сякера».