1. Пакрытая пер’ем і пухам пазваночная жывёліна з крыламі, дзвюма канечнасцямі і дзюбай.
Вадаплаўныя птушкі.
Пеўчыя птушкі.
Вольная п. (таксама перан.: пра свабоднага, ні ад каго не залежнага чалавека). Важная п. (перан.: пра важнага чалавека; разм.).
2.зб. Такія жывёлы як прадмет развядзення, палявання, прадукт харчавання.
Хатняя п.
Рэзаная п.
Марожаная п.
3. Паметка ў выглядзе дзвюх рысак, якія ўтвараюць востры вугал унізе.
Паставіць птушку на полі сшытка.
|| памянш.пту́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 3 знач.).
|| прым.птушы́ны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
З птушынага палёту (з вышыні, адкуль усё відаць). Жыць на птушыных правах (не маючы трывалага становішча, забеспячэння; разм.). Толькі птушынага малака не хапае (пра поўны дастатак; разм., жарт.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
affluence
[ˈæfluəns]
n.
1) бага́цьце n.; даста́так -ку m., даста́ча f.
a country of great affluence — ве́льмі бага́ты край
2) вялі́кая ко́лькасьць, мно́ства n.
winter with its affluence of snows — зіма́ зь вялі́кімі сьняга́мі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
fortune
[ˈfɔrtʃən]
n.
1) бага́цьце n.
2) до́ля f.; лёс -у m.; то́е, што ма́е ста́цца
to tell someone’s fortune — наваражы́ць каму́
3) шча́сьце n.; уда́ча, фарту́на f.; бага́цьце n., дабрабы́т -у m., даста́так -ку m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
galore
[gəˈlɔr]1.
adv.
удо́сыць, у даста́тку, у вялі́кай ко́лькасьці, шмат
There is fruit galore — Вялі́кі ўраджа́й садавіны́
2.
adj.
шматлі́кі
problems galore — шматлікія прабле́мы, шмат прабле́маў
3.
n.
даста́так -ку m., бага́цьце n.; вялі́кая ко́лькасьць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Бо́хат ’самае глыбокае месца ў ручаі або ў невялікай рэчцы’ (Яшкін). Параўн. рус.бухото́к ’шум ад падводнай крыніцы ў завадзі’. Утварэнне (мадэль *boch‑ъtъ, ‑ъtь‑ — суфікс аддзеяслоўных імён) ад бох‑, бух‑ (параўн. бо́хаць, бу́хаць і да т. п.). Да назваў глыбокіх месц у вадзе гл. Безлай, SR, 5–7, 125 і наст.; Балецкі, SSlav, 5, 183–184 (аб гукапераймальных словах). Магчыма, сюды ж і рус.дыял.бо́хоть ’вада на паверхні лёду’ (аб рус. слове Куркіна, Этимология 1966, 106: сувязь з славен.bohôtдастатак, лішак’ і далей (з іншым вакалізмам) бу́хта ’вада са снегам на паверхні лёду’), падрабязней гл. пад бу́хта2 і Краўчук, БЛ, 1975, 7, 68.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пы́ха ’фанабэрыстасць, ганарыстасць’ (ТСБМ, Нас., Яруш., Бес., Касп., Др.-Падб., Гарэц., Варл.), ’задаванне, амбіцыя’ (ашм., Стан.), ’дастатак’ (ваўк., Сл. ПЗБ), сюды ж пыхамо́рды груб. ’ганарысты’ (астрав., там жа), пыхова́ты ’ганарыста падціскаць губы’ (Клім.), пыхаце́ць ’рабіцца фанабэрыстым’ (Стан.), падымаць пыхаю ’рабіць ганарыстым’ (Нас.). Арэальная інавацыя, цэнтр якой хутчэй за ўсё знаходзіўся ў Чэхіі, параўн. чэш.pýcha ’ганарыстасць, фанабэрыя’, паводле Махэка₂ (502), ад pýchati ’рабіцца пышным, пышнець’, першапачаткова ’дуць, надувацца’, перанесенага ў маральна-этычную сферу (’nadýmati se pýchou’), гл. пыхаць; у Беларусь трапіла праз польск.pycha ’пышнасць, ганарыстасць’, занесенага з Чэхіі (“drogą kościelną”, Банькоўскі, 2, 969), параўн. запазычанае ст.-бел.пыха ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 134).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dostatek, ~ku
dostat|ek
м.
1.дастатак;
2. ~ki мн.уст. пажыткі; скарб;
pod ~kiem — удосталь, даволі;
żyć w ~ku — жыць у дастатку; жыць заможна
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Спо́саб ‘прыём, метад’, ‘парадак, характар, манера, склад’, ‘рэальныя ўмовы, сродак, магчымасць ажыццяўлення чаго-небудзь’ (ТСБМ, Гарэц., Ласт., Байк. і Некр., Федар. 4), ‘матэрыяльны дастатак, сродкі’ (Варл.), ‘неабходнае для жыцця’ (Сержп. Прымхі), ‘доля’: дзеўка без спосабу (пра векавуху) (Сержп.). Укр спо́сі́б, рус.спо́соб, польск.sposób, чэш.způsob, славац.spôsob, серб.-харв.спосо̀ба. Параўн. пасоба ‘дапамога’ (Нас.), рус.посо́бие, якія з выразу *ро sobě (гл. сябе); Міклашыч, 331–332; Фасмер, 3, 738. Якабсон (гл. у Фасмера, там жа) усходнеславянскія словы лічыць запазычаннем праз польскую з ст.-чэш.zpósob. Аналагічна Кохман, Stosunki, 126. Сяткоўскі (гл. Басай-Сяткоўскі, Słownik, 334) чэшскі ўплыў бачыць толькі ў развіцці абстрактных значэнняў. Борысь (570) рэканструюе паўн.-прасл.*sъposobъ як аддзеяслоўны дэрыват ад *sъposobiti < *posobiti < *ро sobě, параўн. спасобіць ‘падрыхтоўваць, запасаць’ (Нас.), ст.-бел.способяти ‘падрыхтаваць, сабраць’ (Ст.-бел. лексікон).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
plenty
[ˈplenti]1.
n., pl. -ties
1) мно́ства n.; дастатко́вая ко́лькасьць
There is plenty of time — Ёсьць ку́ча ча́су
2) бага́цьце n., даста́так -ку m.
in plenty — удо́сыць
years of peace and plenty — гады́ мі́ру й даста́тку
2.
adj.
дастатко́вы; бага́ты, шчо́дры
3.
adv., informal
ца́лкам, зусі́м; дастатко́ва, шмат
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сало́дка1, ‑і, ДМ ‑дцы, ж.
Тое, што і лакрыца.
сало́дка2,
1.Прысл.да салодкі. — Дужа, дужа рады бачыць вас [Лабановіча] ў нашым асяроддзі, — салодка прамовіў Ясь: — Фактычна я знаёмы з вамі, завочна.Колас.У Алёшкі салодка зашчымела сэрца: прыгадалася, што даўно ўжо трымаў у руках гармонік.Кухараў.А пад грушай у калысцы Спіць салодка немаўля.Прыходзька.
2.безас.узнач.вык. Пра адчуванне салодкага смаку. У роце салодка.
3.безас.узнач.вык. Пра матэрыяльны дастатак, духоўнае задавальненне. — А мне, ты думаеш, салодка? Ды справа проста і каротка: Не будзеш ты з ляснічым спорыць, Рабі вось тое, што гаворыць.Колас.//(звычайназадмоўем «не»). Пра шчасце, дабрабыт, якія пануюць дзе‑н. — Не салодка тут жывецца, — адказаў Сідар Нікіфаравіч. — Але ж некаму трэба і гэты вугал займаць. На жаль, яшчэ не хапае на ўсіх камфартабельных кватэр.Аляхновіч.
4.безас.узнач.вык. Пра прыемныя адчуванні, зведаныя кім‑н. Трывожна мне. Але й салодка мне! Я сэнсам напаўняю кожны рух, Агонь вачэй І палахлівасць рук.Тармола.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)