падале́йваць
‘падалейваць што-небудзь (у т. л. у пераносным значэнні: падалейваць вочы)’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
падале́йваю |
падале́йваем |
| 2-я ас. |
падале́йваеш |
падале́йваеце |
| 3-я ас. |
падале́йвае |
падале́йваюць |
| Прошлы час |
| м. |
падале́йваў |
падале́йвалі |
| ж. |
падале́йвала |
| н. |
падале́йвала |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
падале́йвай |
падале́йвайце |
| Дзеепрыслоўе |
| цяп. час |
падале́йваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пага́ны, -ая, -ае.
1. Які нельга есці з прычыны ядавітасці, нечыстаты.
П. грыб.
2. Прызначаны для смецця, нечыстот.
Паганае вядро.
3. Мярзотны, подлы чалавек.
П. чалавек.
П. настрой.
4. Злы, куслівы (пра сабаку).
5. Язычніцкі (уст.).
Паганыя ідалы.
◊
Паганыя вочы (разм.) — шкодныя вочы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запалёны, -ая, -ае.
У стане запалення, прыпухлы, пачырванелы.
З. ўчастак цела.
Запалёныя вочы.
|| наз. запалёнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ззя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.
1. Вылучаць ззянне.
Ззяюць зоркі.
На грудзях ветэрана ззяюць узнагароды.
2. перан., чым і ад чаго. Блішчаць, выражаючы якія-н. пачуцці (пра вочы), або свяціцца радасцю, шчасцем і пад. (пра чалавека).
Вочы ззяюць ад шчасця.
Твары людзей ззялі радасцю.
3. Тое, што і зеўраць.
У адной са сцен ззяла вялікая прабоіна.
|| наз. ззя́нне, -я, н. (да 1 знач. і пра вочы, твар, да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уну́рыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак., што.
1. у што. Увабраць у што-н. (галаву).
У. галаву ў каўнер.
2. Панура схіліць (галаву).
Унурыў галаву і маўчаў.
3. у што. Утаропіць у што-н. (вочы, погляд).
У. вочы ў стол.
|| незак. уну́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жму́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; незак.
Прыплюшчваць вочы, сціскаючы павекі.
Дзіця на сонцы жмурыцца.
|| зак. зажму́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паку́та, ДМ -ку́це, мн. -ы, -ку́т, ж.
Вялікая фізічная або душэўная мука.
Вочы, поўныя пакуты.
Душэўныя пакуты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прамяне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.
Свяціцца праменямі.
Прамянеюць вочы (перан.). П. ад радасці (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыжму́рыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.
Прыжмурыць вока або вочы.
П. ад яркага святла.
|| незак. прыжму́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыплю́шчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.
Прыкрыць павекамі (вока, вочы).
П. вока.
|| незак. прыплю́шчваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)