Ба́са ’вялікая кадушка’ (Сцяшк. МГ, Сцяц.). Мяркуем, што гэта можа быць скарачэннем слова басэ́тля (гл.), якое ў значэнні вялікая бочка’ ўжываецца якраз у зэльвенскіх гаворках. Іншая магчымая этымалогія: запазычанне з польск.fasa ’бочка’ (< ням.Faß), з субстытуцыяй f > b. З гэтага апошняга ўзята і бел.фаска (гл. Слаўскі, 1, 221).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ква́ска ’кубел (на сала)’ (Нар. лекс., Шатал., Выг.), ’кубел (на сыр)’ (Маш.), ’бочка невялікіх памераў’ (З нар. сл., Мат. Гом., Сл. паўн.-зах., ТС, Шат.), ’вялікая бочка для захоўвання мукі, жыта’ (Жыв. сл.), дзежка для квасу’ (Нар. сл.). Як сведчыць апошняе значэнне, семантычная кандэнсацыя словазлучэння квасная дзежка з замацаваннем першаснай суфіксацыі.
Вадзя́нка2 ’бочка з вадой’ (Мат. Гом., Гарэц., Інстр. I, Юрч.). Суфіксальны дэрыват, вынік універбізацыі словазлучэння вадзяная бочка. Параўн. рус.водянка, укр.водянка ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Латок, лото́к, луту́к, луты́к, лото́чок ’вялікая бочка для ссыпання збожжа’ (З нар. сл.). Да лата́к1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
barrel
[ˈbærəl]
n.
1) бо́чкаf.
2) бо́чка(ме́ра)
3) ду́ла n., ствол, ствала́m., ру́ля f. (па́льнае збро́і)
4) Tech. вал -а m., цылі́ндар -ра m., бараба́н -а m.
•
- money on the barrel
- over a barrel
- scrape the bottom of the barrel
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Бэдня ’бочка’ (Кольб.). Запазычанне з польск.bednia ’тс’ (прасл.*bъdьnь). Усх.-слав. форма бо́дня (гл.; там і літ-ра).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дуб, -а і -у, мн. дубы́, -о́ў, м.
1. -а. Буйное лісцевае дрэва сямейства букавых з цвёрдай драўнінай і пладамі-жалудамі.
Д. галлё распусціў.
2. -у, толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.
Бочка з дубу.
3. -а, перан. Пра высокага, моцнага чалавека або пра неразумнага чалавека (разм.).
|| памянш.ласк.дубо́к, -бка́, мн. -бкі́, -бко́ў, м. (да 1 знач.) ідубо́чак, -чка, мн. -чкі, -чкаў, м. (да 1 знач.).
|| прым.дубо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Fúder
n -s, -
1) воз (сена, саломы)
2) вялі́кая бо́чка, бары́ла (для віна)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
◎ Ква́шчынка ’невялікая бочка для засолу агуркоў’ (З нар. сл.). Словаўтварэнне на ‑чына, ‑шчына з памяншальным фармантам ‑ка (Сцяцко, Афікс. наз., 127).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БАНДА́РНЫЯ ВЫ́РАБЫ,
драўляныя ёмістасці з клёпак для вадкіх, паўвадкіх і сыпучых прадуктаў і бытавых патрэб. Ва ўжытку беларусаў вядомы з глыбокай старажытнасці. Шматлікія іх рэшткі (ад невял. конавак да бочак на некалькі сотняў літраў) выяўлены пры археал. раскопках у пластах 11—14 ст. Форма клёпак (падоўжаныя трапецападобныя ці акруглыя выпуклыя) абумовіла форму бандарных вырабаў — кадзепадобную (канічную) ці бачарную (пукатую). Паводле прызначэння вылучаюць пасудзіны для вады і вадкіх рэчываў (трансп.бочка, кадушка, вядро, біклага, барылка, конаўка), для с.-г. прадуктаў (бочка, кадзь, бачурка, кубелец), для бытавых патрэб (кубел, жлукта, балея, цэбар, ражка, дзяжа, даёнка, бойка, бельчык), меры ёмістасці (асьміна, шаснастка, гарнец, карэц). Большасць бандарных вырабаў вызначалася функцыянальнай мэтазгоднасцю, вонкавай прастатой, практычнасцю. Некаторыя вырабы невял. памераў аздаблялі разьбой і выпальваннем. У наш час многія бандарныя вырабы саступілі месца разнастайным металічным, фарфора-фаянсавым, пластмасавым і інш. ёмістасцям.