Трапа́ч ’скарач, ручнік з “трапкамі” — доўгімі ніцянымі канцамі (махрамі), у якім насілі на поле абед’ (Бяльк.), ’ручнік’ (Скарбы). Відаць, з трапкач ’тс’, набліжанае да трапаць 1, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ца́рскі, -ая, -ае.

1. гл. цар.

2. Які адносіцца да манархіі на чале з царом.

Царская Расія.

Ц. рэжым.

3. перан. Вельмі багаты, раскошны.

Ц. абед.

○ Царская гарэлка — сумесь салянай і азотнай кіслот, якая растварае золата, плаціну і іншыя металы.

Царскія дзверы — пярэднія дзверы ў царкоўным іканастасе, што вядуць у алтар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Léichenmahl

n -(e)s, -mähler i -e памі́нкі; жало́бны абе́д

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

банке́т​1

(фр. banquet, ад іт. banchetto)

публічны ўрачысты абед або вячэра з нагоды чаго-н. або ў гонар каго-н.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

зва́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад зваць.

2. у знач. прым. Які атрымаў запрашэнне; запрошаны. Званы госць. □ Прыйшоў не званы, ідзі не сланы. Прыказка.

3. у знач. прым. З запрошанымі гасцямі (пра вечар, абед і пад.). Званы абед.

•••

Так званы — а) як звычайна называюць. Злева ад нас праходзіў так званы гасцінец, абсаджаны стогадовымі бярозамі. Рунец; б) ужываецца для вырашэння іранічным або адмоўных адносін да каго‑, чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Míttag

m -(e)s, -e

1) по́ўдзень

am héllen ~ — сяро́д бе́лага дня

2) абе́д, по́лудзень

zu ~ éssen* — абе́даць, палу́днаваць

zu ~ bléiben* — заста́цца на абе́д

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

перачы́сціць, ‑чышчу, ‑чысціні, ‑чысціць; зак., што.

1. Вычысціць, пачысціць усё, многае. Перачысціць усю зброю. □ Памылі падлогу, перачысцілі пасуду і нават згатавалі смачны абед. Якімовіч.

2. Вычысціць, пачысціць нанава, яшчэ раз.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

О́б’ядзь (*вобʼядзь) ’плюшнік’ (Сл. ПЗБ). Магчыма, народна-этымалагічнае тлумачэнне супадае тут (figura etymologica) з навуковым. Пар. «Обʼядзь была міз дарогу, каровы абʼядаліся» (Сл. ПЗБ, 3, 254). Да аб‑есці, гл. абед.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Махра́ч ’трапкач, саматканы ручнік з махрамі’, ’кавалак палатна з канчамі асновы’, ’ручнік, у якім носяць абед на поле’ (Юрч., Бяльк., Растарг., паўн.-зах., Сл. ПЗБ; астрав., Сцяшк. Сл.; КЭС, лаг.). Да махры́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

растрыво́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.

Стаць устрывожаным, неспакойным; моцна захвалявацца. [Наўмыснік] ніколі не траціў спакойнай вытрыманасці, а цяпер так растрывожыўся і разнерваваўся. Чорны. Калі ж .. [Казік] не з’явіўся і ў абед, хлопцы растрывожыліся. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)