батулі́зм

(н.-лац. botulismus, ад лац. botulus = каўбаса)

вострая інфекцыйная хвароба ў выніку атручвання прадуктамі (каўбасой, вяндлінай, рыбай, кансервамі), заражанымі спораўтваральнымі палачкападобнымі бактэрыямі і іх таксінамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

severe

[sɪˈvɪr]

adj.

1) суво́ры, суро́вы, стро́гі

a severe sentence — суро́вы прысу́д

2) цяжкі́

a severe illness — цяжка́я хваро́ба

3) во́стры, жо́рсткі

a severe criticism — во́страя кры́тыка

4) стро́гі, про́сты (пра прычо́ску, адзе́ньне)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

стаўбу́р 1, ‑а, м.

Абл.

1. Стаўбун (у 2, 3 знач.). Адтуль, дзе Аляксей стаяў, не было відаць, як на нямецкім баку, за ўзгоркам, пачалі ўзлятаць чорныя грывы выбухаў, ускідваючы ўгару нейкія абломкі, стаўбуры зямлі. Мележ. Шыбалі ўгару цёмныя стаўбуры дыму, вогненна бліскала полымя. Казека.

2. Ствол дрэва, слуп і пад. Чорны, як вугаль, тоўсты, роўны, гладкі дубовы стаўбур ляжаў упоперак ракі. Колас.

стаўбу́р 2, ‑у, м.

Вірусная хвароба паслёнавых раслін (бульбы, памідораў, тытуню і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Надса́днік ’талакнянка’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), рус. надсаднай ’увярэднік балотны’. Відаць, да надсадны ’сумны, цяжкі’ (Ян.), параўн. рус. надсадно ’балюча, сумна’ і надсадная трава ’нейкая лекавая расліна’, надсадка ’тс’, саднить ’шчымець’, досада ’прыкрасць’; усё да садзіць (Фасмер, 1, 531), параўн. размоўнае надсадзіць ’надарваць, нашкодзіць’, надсада ’надарванасць, хвароба ад цяжкай работы’, пра гэта ж сведчыць і ілюстрацыя да слова: Натсаднікяк бруснічнік, ат почак (Сл. ПЗБ, 188).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

dziedziczny

dziedziczn|y

1. спадчынны;

choroba ~a — спадчынная хвароба;

obciążenie ~e — спадчынныя хібы (адмоўныя схільнасці);

2. успадкаваны; спадчынны;

dobra ~e — спадчынная маёмасць;

3. патомны; радавы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

меліяідо́з

(ад гр. melis = меліда, хвароба аслоў + eidos = выгляд)

рэдкае інфекцыйнае захворванне жывёл і чалавека, якое паражае скуру і ўнутраныя органы; найбольш пашырана ў Паўд,Усх. Азіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ніграспаро́з

(ад н.-лац. nigrospora, ад лац. niger = чорны + гр. spora = семя)

хвароба кукурузы і бавоўніку, выкліканая паразітычнымі грыбамі, пры якой на пашкоджаных органах утвараюцца чорныя кропкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

цукро́вы Zcker-; zckersüß (салодкі, як цукар);

цукро́вы пясо́к klrer Zcker, Struzucker m;

цукро́вая пу́дра Pderzucker m, Stubzucker m;

цукро́выя буракі́ Zckerrübe f -, -n;

цукро́вы трыснёг Zckerrohr n -s, -e;

цукро́вы заво́д Zckerfabrik f -, -en;

цукро́вая хваро́ба мед Zckerkrankheit f, Diabtes m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

АЭРАМАНО́З,

краснуха карпаў, інфекцыйная вадзянка, веснавая вірэмія карпаў, інфекцыйная хвароба карпавых рыб, радзей судака і вугра, якая выклікаецца бактэрыямі з роду Aeromonas. Суправаджаецца гемарагічным запаленнем скуры, унутр. органаў, асцытам і агульнай вадзянкай. Вострая форма хваробы адзначаецца вясной і характарызуецца парушэннем функцыі выдзялення. У хворых лускаватых рыб луска тапырыцца, у голых утвараюцца скурныя пухіры, вочы лупатыя. Хранічная форма адзначаецца летам і восенню, суправаджаецца ўтварэннем паверхневых язваў цёмна-чырвонага колеру з блакітна-шэрым абадком на хвасце і баках.

т. 2, с. 173

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Прака́за, пракажо́ны (ТСБМ), ст.-бел. прока́за ’лепра’. Рус. прока́за, прокаже́нный, укр. прока́за, прокаже́нный ’тс’, ст.-рус. проказа ’зло, шкода; хвароба’, серб.-харв. про̏каза ’вадзянка; лепра’, балг. прока́за ’лепра’, макед. проказа ’тс’, ст.-слав. проказа ’тс’, прокаженъ ’хворы праказай’. Прасл. *prokaza, першапачаткова ’перашкода, шкода, вада’, утворана пры дапамозе прыстаўкі *pro‑ (гл. пра) ад *kaziti ’псаваць, нішчыць’ (гл. казіць). Звязана чаргаваннем галосных з чэзнуць (Фасмер, 3, 373; Мяркулава, Этимология–1970, 166–168).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)