Verbum

нія́кі, -ая, -ае, займ. адмоўны.

1. У адмоўных сказах: ніводны, які б ні быў.

Ніякія довады не памаглі.

2. у спалучэнні з часціцай «не». Зусім не (разм.).

Н. я не сваяк табе.

◊

Без нічога ніякага (разм.) — без дай прычыны; раптоўна.

Не вытрымліваць ніякай крытыкі — быць нікуды не вартым.

нязме́нны, -ая, -ае.

1. Такі, які не змяняецца, не можа быць зменены; пастаянны.

Нязменныя прынцыпы.

2. Заўсёдны, звычайны для каго-, чаго-н.; заўсёды аднолькавы.

Н. капялюш.

3. Такі, якога не зменьваюць.

Н. старшыня.

4. У граматыцы: часціны мовы, якія не маюць форм скланення і спражэння.

|| наз. нязме́ннасць, -і, ж.

зале́жнасць, -і, ж.

1. Адносіны адной з’явы да другой як выніку да прычыны.

З. рыначных цэн ад попыту.

У залежнасці ад абставін.

2. Падпарадкаванасць іншым, чужой уладзе, волі.

Прыгонная з.

Быць у залежнасці.

3. У граматыцы: фармальная падпарадкаванасць аднаго слова ці сказа другому.

З. даданага сказа ад галоўнага.

да́ўнасць, -і, ж.

1. Аддаленасць у часе якой-н. падзеі.

Справа гэта мае вялікую д.

2. Працягласць існавання чаго-н.

Д. нашага сяброўства.

3. Тэрмін, на працягу якога могуць быць заяўлены якія-н. патрабаванні або пасля якога набываецца або траціцца якое-н. права (спец.).

Іскавая д.

Тэрмін даўнасці мінуў.

выгляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. гл. выглядзець.

2. Мець які-н. выгляд або здавацца каму-н. кім-, чым-н.

Добра в.

В. героем.

3. Высоўваючыся з укрыцця, глядзець, пазіраць (разм.).

В. з-за вугла.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца, быць відным.

Насоўка выглядала з кішэні.

ліпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; незак. (разм.).

1. Ледзь-ледзь трымацца (пра каго-, што-н.).

Дзверы ледзь ліпяць.

2. Пра вельмі слабае праяўленне якіх-н. працэсаў, пра стан заняпаду чаго-н.

Агонь ледзь ліпіць.

◊

Ліпець на валаску (на павуцінцы) (разм.) — быць у вельмі ненадзейным, небяспечным становішчы.

разлучы́цца, -лучу́ся, -лу́чышся, -лу́чыцца; зак.

1. з кім і без дап. Расстацца, перастаць быць разам (пра блізкіх, сяброў).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раз’яднацца (пра што-н. злучанае).

Правады разлучыліся.

|| незак. разлуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. разлу́ка, -і, ДМ -лу́цы, ж. і разлучэ́нне, -я, н.

свіце́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., сві́ціцца; незак.

1. Быць бачным, праглядацца праз што-н.

Праз бярэзнік свіцілася поле.

2. Будучы рэдкім, не густым, прапускаць праз сябе святло.

Занавеска на акне свіцілася.

3. перан. Пра твар, вочы, знешні выгляд чалавека: адлюстроўваць якія-н. пачуцці.

Дзіця свіцілася ад радасці.