Verbum

радыя́цыя, -і, ж.

1. Выпрамяненне электрамагнітных хваль.

Р. зямлі.

2. Радыеактыўнае выпрамяненне, небяспечнае ў вялікіх дозах для ўсяго жывога.

Сонечная р.

Доза радыяцыі.

3. Праменепадобнае распаўсюджанне чаго-н. ад якога-н. цэнтра.

Р. болю.

|| прым. радыяцы́йны, -ая, -ае.

Радыяцыйная засцярога.

гром, -у, мн. грамы́, -о́ў, м.

1. Грукат, які суправаджае маланку ў час навальніцы.

Раскаты грому.

Як г. з яснага неба (перан.: раптоўна, нечакана).

2. перан., чаго або які. Моцны гул, грукат.

Г. апладысментаў.

|| прым. грамавы́, -а́я, -о́е.

Г. удар.

дакасі́цца, -кашу́ся, -ко́сішся, -ко́сіцца; -касі́ся; зак., да чаго (разм.).

1. Косячы, дайсці да якога-н. стану, да якіх-н. вынікаў.

Д. да знямогі.

2. Косячы, дайсці да якога-н. месца, да пэўнай мяжы.

Д. да дарогі.

|| незак. дако́швацца, -ваюся, -ваешся, -ваецца.

даступі́цца, -ступлю́ся, -сту́пішся, -сту́піцца; зак.

1. да каго-чаго. Падысці, прыблізіцца.

Да бадлівай каровы не даступішся.

2. (звычайна з адмоўем), перан., да каго. Звярнуцца да каго-н. з просьбай, заявай.

Начальнік ганарысты, да яго не даступішся.

|| незак. даступа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

до́ктар, -а, мн. дактары́ і (з ліч. 2, 3, 4) до́ктары, дактаро́ў, м.

1. Тое, што і ўрач, лекар.

2. чаго. Вышэйшая вучоная ступень, а таксама асоба, якой прысуджана гэта ступень.

Д. фізіка-матэматычных навук.

|| прым. до́ктарскі, -ая, -ае.

Доктарская дысертацыя.

ша́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. У Расіі ў 17—19 стст: часовае палявое чатырохвугольнае ўмацаванне; акоп.

2. Верагодная магчымасць ажыццяўлення чаго-н.

Шанцы на поспех.

Не ўпусціць шанцу.

Апошні ш.

|| прым. ша́нцавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Ш. інструмент.

шы́рма, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Пакаёвая, складная перасоўная перагародка з рам-створак, абцягнутых тканінай, паперай.

Ложак стаіць за шырмай.

2. перан. Прыкрыццё чаго-н. (звычайна непрыгожага, нядобрага; кніжн.).

За шырмай гучных слоў.

|| прым. шы́рменны, -ая, -ае (да 1 знач.).

лі́чба, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

1. Знак для абазначэння ліку.

Арабскія лічбы (1, 2, 3 і г.д.). Рымскія лічбы (I, II, III і г.д.).

2. Паказчык чаго-н., выражаны ў лічбах; сума, падлік.

|| прым. лі́чбавы, -ая, -ае.

Л. код.

разгрузі́ць, -ружу́, -ру́зіш, -ру́зіць; -ру́жаны; зак., каго-што.

1. Вызваліць ад грузу.

Р. вагон.

2. перан. Вызваліць ад чаго-н. непатрэбнага, лішняга, ад дадатковай нагрузкі (разм.).

Р. школьную праграму.

|| незак. разгружа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разгру́зка, -і, ДМ -зцы, ж.

разжы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; зак. (разм.).

1. на чым і без дап. Нажыцца, разбагацець.

2. Пачаць жыць няблага, стаць матэрыяльна забяспечаным.

3. на што, чым, чаго. Дастаць, раздабыць што-н.

Р. на кніжкі.

|| незак. разжыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.