ВЕТЭРЫНА́РНА-САНІТА́РНАЯ ЭКСПЕРТЫ́ЗА,
1) навуковая дысцыпліна, якая вывучае і распрацоўвае метады сан.-гігіенічнай ацэнкі прадуктаў жывёльнага паходжання. Накіравана на папярэджанне захворванняў людзей на хваробы, узбуджальнікі якіх перадаюцца праз харч. (мяса, малако, рыба, яйцы), кармавыя, сыравінныя (футра, шэрсць, пух, пер’е і інш.) прадукты жывёлагадоўлі. Сфарміравалася ў 20 ст. 2) Вызначэнне дабраякаснасці прадуктаў жывёльнага паходжання. Праводзяць на прадпрыемствах мяса-малочнай прам-сці, рынках, пунктах забою жывёлы. Кантроль за правільнасцю правядзення ветэрынарна-санітарнай вядуць органы дзярж. вет. інспекцыі (гл. Ветэрынарна-санітарны нагляд).
т. 4, с. 131
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ На́слыж ’рыба верхаводка’ (гарадоў, Нар. лекс.). Магчыма, звязана з на́стлыш ’вада пад снегам’ (Касп.), якое можна зразумець і як ’ верхаводка ’вада паверх лёду’ (хутчэй за ўсё ад насцілиць ’накрываць, пакрываць’); іншая версія — ад сліж ’назва невялікай рыбкі, што плавае па паверхні вады’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нярэ́шка ’прылада для лоўлі рыбы’: Пак лʼешчы нʼерэсцʼацца, стаўлʼайуц’ нʼерэшкі (Куч.), нярэжка ’рыбалоўная снасць (сеткавы мяшок, прымацаваны да двух шастоў), лавілі там, дзе нераставала рыба’ (Помнікі гіст. і культ. Беларусі, 1974, 4, 55). Відаць, з ⁺нерест‑ка з ад’ідэацыяй да мярэжка, мярэжа (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ску́мбрыя ‘невялікая марская прамысловая рыба’ (ТСБМ). Новае запазычанне праз рус. ску́мбрыя ‘тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 87 і наст.), з новагрэч. σκονμβρί, мн. л. ‑ιά, ст.-грэч. σκόμβροσ; ‘скумбрыя або макрэль’ (гл. Фасмер 3, 662; падрабязней гл. Мотузенко, Этимология и семантика, Кишинев, 2006, 333).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
афіясеміён
(н.-лац. aphyosemion)
рыба атрада карпазубых з вельмі прыгожай афарбоўкай, якая пашырана пераважна ў вадаёмах Афрыкі; на Беларусі гадуецца як акварыумная.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
карыфе́на
(н.-лац. coryphaena)
рыба атрада акунепадобных даўжынёй 0,7—2 м, якая пашырана ў верхніх слаях трапічных водаў усіх акіянаў, аб’ект промыслу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ку́мжа
(рус. кумжа < фін. kumsi, ад саам. kuūdža)
прамысловая рыба сям. ласасёвых, пашыраная ў морах, якія амываюць абмываюць Еўропу; прэснаводная форма — фарэль.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
прыстэ́ла
(н.-лац. pristella)
рыба атрада карпападобных, якая пашырана ў невялікіх стаячых або малапраточных вадаёмах на поўначы Паўд. Амерыкі; вядома як акварыумная.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
зме́рзціся і змёрзціся, ‑знецца; пр. змёрзся, змерзлася і змёрзлася; зак.
1. Прымерзнуць адзін да аднаго, змацавацца лёдам. Рыба змёрзлася ў халадзільніку.
2. Зацвярдзець ад марозу, наскрозь прамерзнуць. Боты змёрзліся на марозе і, як абцугамі, сціснулі ногі нямым холадам. М. Ткачоў. [Ладынін] быў у ватоўцы, у ватніх штанах і ў валёнках, якія змёрзліся і стукалі аб падлогу. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ратава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; незак.
Пазбаўляцца ад якой‑н. небяспекі, пагрозы, гібелі; берагчыся. Думка пра тое, што па ім страляюць, .. ускалыхнула [Андрэйку] і прымусіла ратавацца ад небяспекі. Кавалёў. У гэтым вадзяным зарасніку хавалася рыба, адпачывала пасля жыравання ці проста ратавалася ад сваіх заклятых ворагаў, шчупакоў і акунёў. Колас. // Хавацца, засцерагацца ад чаго‑н. непрыемнага, непажаданага. Ратавацца ад гарачыні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)