мутне́ць, ‑ее; незак.
1. Рабіцца мутным. Вада мутнее. □ Пацямнела. Значна пасінеў абшар. Далі пачалі мутнець і злівацца з сінню. Бядуля. Ноч паступова згушчалася, мутнела, на кукурузныя лісты клалася халаднаватая раса. Кулакоўскі.
2. перан. Станавіцца няясным, невыразным; зацямняцца (аб розуме, памяці). Урэшце пачала мутнець памяць. Дні блыталіся з начамі. Лупсякоў. Цікавасць перамешвалася ў мяне са страхам, ад якога мутнела ў галаве. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нізі́на, ‑ы, ж.
1. Нізкае месца. Цяпер пайшла ўжо нізіна; пад нагамі чвякала і пырскала вада. Маўр. Я бачу, як адным сваім краем сяло ўдаецца ў жыты. Другі канец яго ападае ў нізіну. Скрыган.
2. Раўніна, якая знаходзіцца не вышэй 200 м над узроўнем мора. Дождж грымеў над неабсяжнымі прасторамі дрыгвяной калхідскай нізіны. Самуйлёнак. Палеская нізіна — рэзервуар вільгаці для ўсёй Беларусі. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пузы́рыцца, ‑рыцца; незак.
Узнімацца, пакрывацца пузырамі. Вада ў рацэ гарэла і пузырылася. Лобан. Набліжэнне нафты першым заўважыў Гошка. Занепакоіла яго, што раствор пачаў пузырыцца і цямнець. Лукша. // Надзімацца, узнімацца пузыром (пра тканіну, адзежу і пад.). Пузырылася на ветры яго [Мішы] белая кашуля, адлятаў назад, абвіваючы шыю, чырвоны гальштук. Васілевіч. На прасценку лапаціць-пузырыцца геаграфічная карта з абазначэннямі лініі фронту. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэа́ктар, ‑а, м.
1. Электрычны апарат для абмежаваныя велічыні токаў кароткага замыкання ў ланцугах пераменнага току.
2. Апарат для ажыццяўлення хімічных рэакцый пры пэўных тэмпературах і цісках.
3. Устаноўка для атрымання атамнай энергіі, заснаваная на выкарыстанні ланцуговай рэакцыі дзялення атамных ядраў.
•••
Атамны (ядзерны) рэактар — тое, што і рэактар (у 3 знач.).
Цяжкаводны рэактар — рэактар, у якім замаруджвальнікам нейтронаў служыць цяжкая вада.
[Ад лац. re — проці і actor — тое, што дзейнічае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усмакта́ць, усмакчу, усмокчаш, усмокча; зак., што.
Увабраць у сябе, паглынуць. У нізінах на лузе жывым срэбрам паблісквае вада: зямля яшчэ яе ўсю не ўсмактала. Сабаленка. // Засмактаць. Гадзіну таму назад нас хацелі затрымаць у лесе нанач зыбучыя пяскі, якія патрапілі ўсмактаць у сябе колы машыны амаль дарэшты. Пестрак. Мокрая зямля ўсмактала ў сябе скрыню, і тая аніяк не паддавалася з месца. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
duck1 [dʌk] n. (pl. ducks or duck) ка́чка
♦
a lame duck няўда́чнік;
a sitting duck лёгкі здабы́так, лёгкая здабы́ча;
like water off a duck’s back як з гу́сі вада́;
take to smth. like a duck to water ≅адчува́ць сябе́ як ры́ба ў вадзе́; прызвыча́іцца ве́льмі лёгка да чаго́-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бук Месца, куды падае вада з млынавага кола, ад чаго дно вадаспада робіцца глыбокім (Грыг. 1850).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
седьмо́й сёмы;
◊
до седьмо́го по́та да сёмага по́ту;
быть на седьмо́м не́бе быць на сёмым не́бе;
седьма́я вода́ на киселе́ дзеся́тая вада́ на кісялі́; на адны́м со́нцы ану́чы сушы́лі; сваякі́ гарбузо́выя, жыву́ць це́раз даро́гу наўпры́сядкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
muddy
[ˈmʌdi]
1.
adj.
1) гра́зкі
muddy road — гра́зкая даро́га
2) бру́дны, нячы́сты; каламу́тны
a muddy color — бру́дны ко́лер
muddy water — каламу́тная вада́
3) памутне́лы, няя́сны (пра ро́зум, ду́мкі)
2.
v.
1) апы́рскаць (-ца) гразёю
2) каламу́ціць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Прака́за, пракажо́ны (ТСБМ), ст.-бел. прока́за ’лепра’. Рус. прока́за, прокаже́нный, укр. прока́за, прокаже́нный ’тс’, ст.-рус. проказа ’зло, шкода; хвароба’, серб.-харв. про̏каза ’вадзянка; лепра’, балг. прока́за ’лепра’, макед. проказа ’тс’, ст.-слав. проказа ’тс’, прокаженъ ’хворы праказай’. Прасл. *prokaza, першапачаткова ’перашкода, шкода, вада’, утворана пры дапамозе прыстаўкі *pro‑ (гл. пра) ад *kaziti ’псаваць, нішчыць’ (гл. казіць). Звязана чаргаваннем галосных з чэзнуць (Фасмер, 3, 373; Мяркулава, Этимология–1970, 166–168).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)