метафі́зіка
(лац. metaphysica, ад гр. meta ta physika = пасля фізікі)
1) процілеглы дыялектыцы спосаб мыслення, пры якім з’явы, прадметы і паняцці разглядаюцца як ізаляваныя і нязменныя сутнасці;
2) перан. абстрактнае, туманнае разважанне; што-н. з малазразумелае, туманнае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
байко́т
[англ. boycott, ад С. Boycott = прозвішча адміністратара маёнтка (1832 — 1897) ]
1) спосаб палітычнай і эканамічнай барацьбы, калі спыняюцца адносіны з якой-н. асобай, арганізацыяй, дзяржавай (напр. аб’явіць б.);
2) перан. разрыў адносін з кім-н. як знак незадавальнення яго паводзінамі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
метафі́ізіка
(лац. metaphysica, ал гр. meta ta physika = пасля фізікі)
1) філасофскае вучэнне, якое сцвярджае нязменнасць раз назаўсёды дадзеных пачаткаў свету;
2) спосаб мыслення, які разглядае з’явы без уліку іх узаемнай сувязі і развіцця;
3) перан. што-н. малазразумелае, туманнае.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пара́дак, -дку, мн. -дкі, -дкаў, м.
1. Наладжаная сістэма размяшчэння чаго-н., належны стан чаго-н.
У пакоі поўны п.
Навесці п. дзе-н. Усё ў парадку (усё так, як належыць). Для парадку (для падтрымання парадку, для захавання прынятых правіл, фармальнасцей). Сваім парадкам (як заўсёды, як звычайна).
2. Паслядоўны ход чаго-н.
Расказаць усё па парадку. П. дня (пералік пытанняў, якія неабходна абмеркаваць на пасяджэнні). У рабочым парадку (у ходзе работы).
3. Спосаб, метад, рэжым чаго-н.
П. аплаты працы.
П. галасавання.
Завесці новыя парадкі.
4. Вайсковае пастраенне.
Баявы п.
Рухацца паходным парадкам.
5. Разнавіднасць, тып чаго-н.
Пытанні агульнага парадку.
6. У матэматыцы: лікавая характарыстыка той або іншай велічыні.
Крывая другога парадку.
○
Парадак слоў — у граматыцы: размяшчэнне членаў сказа адпаведна сінтаксічным нормам або камунікатыўным задачам маўлення.
|| памянш. пара́дачак, -чку, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ву́зел¹, -зла́, мн. -злы́, -зло́ў, м.
1. Месца, дзе звязаны канцы чаго-н. або зацягнута пятля на чым-н.
Завязаць в. або вузлом.
В. на канаце.
Хусцінка на шыі завязана ў в.
Марскі в. (асобы спосаб завязвання тросаў у маракоў).
2. Месца перакрыжавання, стыку чаго-н. і пад. (ліній, магістралей, валокнаў і пад.).
Чыгуначны в.
В. дарог.
Тэлеграфны в.
Нервовы в.
В. супярэчнасцей (перан.).
3. Частка механізма або тэхнічнае ўстройства, якія ўяўляюць сабой складанае злучэнне дэталей, асобных частак (спец.).
Зборка вузлоў.
Санітарныя вузлы ў кватэрах (каналізацыя, водаправод і пад.).
4. Тое, што і клунак.
Звязаць рэчы ў в.
◊
Гордзіеў вузел (кніжн.) — пра заблытаныя абставіны, справы [па імені цара Гордзія, што завязаў вузел, які быў рассечаны Аляксандрам Македонскім].
Рассячы гордзіеў вузел (смела вырашыць цяжкае пытанне).
|| памянш. вузе́льчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 і 4 знач.).
|| прым. вузлавы́, -а́я, -о́е (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
анагра́ма
(гр. anagramma)
1) слова, утворанае шляхам перастаноўкі літар другога слова (напр. год — дог, фара — арфа);
2) спосаб вершаскладання на санскрыце, лацінскай і іншых старажытных індаеўрапейскіх мовах, калі асобныя фанемы самага важнага слова верша паўтараюцца ў іншых словах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
цэмента́цыя
(ад цэмент)
1) спосаб умацавання грунтоў, бетонных кладак увядзеннем у іх пад ціскам вадкага цэментнага раствору;
2) насычэнне паверхневых слаёў сталі вугляродам для павелічэння іх цвёрдасці;
3) працэс здабывання металаў з раствораў хімічным аднаўленнем больш электраадмоўнымі металамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
звыча́йны
1. обы́чный; обыкнове́нный; обы́денный; (посредственный — ещё) зауря́дный;
прыйсці́ ране́й ~нага — прийти́ ра́ньше обы́чного;
~ная з’я́ва — обы́чное (обы́денное) явле́ние;
гэ́та быў з. чалаве́к — э́то был обыкнове́нный (зауря́дный) челове́к;
2. привы́чный, при́нятый;
з. спо́саб жыцця́ — привы́чный (при́нятый) спо́соб жи́зни;
3. грам. положи́тельный;
~ная ступе́нь параўна́ння — положи́тельная сте́пень сравне́ния;
4. мат. (о дроби) просто́й;
◊ гэ́та спра́ва ~ная — это де́ло обы́чное
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дуэ́ль
(фр. duel, ад лац. duellum = вайна)
1) паядынак з выкарыстаннем зброі паміж дзвюма асобамі па выкліку адной з іх на пэўных умовах як спосаб абароны гонару (прымяняўся ў дваранскім грамадстве);
2) перан. спаборніцтва, барацьба двух бакоў (напр. артылерыйская д., славесная д.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
road [rəʊd] n.
1. даро́га, гасці́нец;
a major/minor road гало́ўная/другара́дная даро́га;
a country/mountain road прасёлачная/го́рная даро́га;
along the road уздо́ўж даро́гі;
up/down the road уве́рх/уні́з па даро́зе;
Your road lies straight before you. Вам ісці прама.
2. шлях (да чаго-н.), спо́саб (дасягнення чаго-н.);
be on the road to smth. быць на шляху́ да чаго́-н.
♦
any road ва ўся́кім ра́зе, прына́мсі;
one for the road infml развіта́льная ча́рка
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)