Та́я — указальны займ. ж. р. ад той (Нас., Ласт., Вруб.), ст.-бел. таꙗ, таѧ ’тс’ (XVI ст., Карскі 2-3, 194; Альтбаўэр), сюды ж эўфемізм та́я ’задніца’ (Пятк. 2), ’рэч ці асоба, якой тут няма’ (Варл.), та́я ха́та ’святліца’ (пруж., Нар. скарбы), та́я сла́ва ’толькі знак’ (драг., З нар. сл.), та́ято (та́јато) ’вось тая’ (Вруб.). Параўн. укр., рус. дыял. та́я, стараж.-рус. таꙗ, макед. таа. Узыходзіць як форма ж. р. да *tъ‑jь (гл. той, то), неўскладненая форма та сустракаецца ў гаворках: і та гаворыць і та (ТС), паводле Карскага (2–3, 194), пад рускім ці польскім уплывам, аднак, магчыма і другаснае сцяжэнне з пропускам ‑j‑, параўн. таа (бых., Рам. 4).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мі́нус м
1. матэм Mínus n -, -; Mínuszeichen n -s, - (знак);
мі́нус на мі́нус дае плюс Mínus mal Mínus ergíbt Plus;
2. (пры вылічэнні) mínus; wéniger;
сем мі́нус два síeben mínus zwei, síeben wéniger zwei;
3. перан разм (недахоп) Mángel m -s, Mängel
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
адмахну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак. і аднакр.
1. Махнуўшы чым‑н., адагнаць ад сябе, не дапусціць да сябе каго‑н. Адмахнуцца ад камара. // Махнуць рукой (рукамі) у знак пратэсту, нязгоды, незадаволенасці чым‑н. — Калі варта, дык і палаяць не пашкодзіць, — нецярпліва адмахнулася ад мужа рукою Вера Васільеўна. Паслядовіч.
2. перан. Разм. Адмовіцца рабіць што‑н., не паспрабаваўшы разабрацца, не ўдзяліць увагі чаму‑н.; несур’ёзна аднесціся да якой‑н. справы. Васіль адмахнуўся ад пустых размоў. Шамякін. А швагер мой — нібы зусім цвярозы, нібы назаўсёды хочучы адмахнуцца ад таго, што было — апусціў вочы. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нуль, ‑я, м.
1. Лічбавы знак «О», які абазначае адсутнасць велічыні (дабаўлены справа ад лічбы ўдзесяцярае яе).
2. Умоўная велічыня, ад якой пачынаецца вылічэнне падобных ёй велічынь (тэмпературы, часу і пад.). Сярэдняя тэмпература года ніжэй нуля.
3. перан. Пра што‑н. вельмі малое, нікчэмнае. Коска для .. [Мікалая] нічога не значыла — нуль, не больш. Якімовіч.
4. перан. Разм. Пра чалавека, які не мае ніякага значэння.
•••
Абсалютны нуль — тэмпература −273,16°C, пры якой спыняецца хаатычны цеплавы рух малекул у целе; самая нізкая магчымая тэмпература.
Звесці да нуля гл. звесці.
Нуль увагі — ніякай увагі.
[Ад лац. nullus — ніякі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сігна́л, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Умоўны знак (зрокавы або гукавы) для перадачы на адлегласць якога-н. паведамлення, распараджэння, каманды і пад.
С. дакладнага часу.
С. сірэны.
Прагучаў с. хуткай дапамогі.
2. перан. Тое, што з’яўляецца прычынай, служыць штуршком да якога-н. дзеяння ў адказ.
Сігналам да шырокай дыскусіі паслужыў газетны артыкул.
3. перан. Папярэджанне, паведамленне аб чым-н. непажаданым.
С. з інспекцыі.
4. Імпульс або група імпульсаў электрамагнітнай энергіі.
|| прым. сігна́льны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
○
Першая сігнальная сістэма (спец.) — сістэма ўмоўнарэфлекторных сувязей, якія фарміруюцца ў жывёлы і чалавека пры ўздзеянні канкрэтных раздражняльнікаў.
Другая сігнальная сістэма (спец.) — уласцівая чалавеку сістэма ўмоўнарэфлекторных сувязей, якія фарміруюцца пры ўздзеянні моўных сігналаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Nádel
f -, -n
1) іго́лка
die ~ éinfädeln — уця́гваць ні́тку ў іго́лку
wie auf ~n sítzen* — сядзе́ць як на іго́лках
2) шпі́лька
3) бат. шыпу́лька
4) знак, значо́к
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
towarowy
towarow|y
таварны;
znak ~y — таварны (фірмовы) знак;
pociąg ~y — таварны поезд;
stacja ~a — таварная станцыя;
wymiana ~a — тавараабмен; бартэр;
dom ~y — універмаг;
rynek ~y — рэчавы рынак
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
tie1 [taɪ] n.
1. га́льштук
2. сту́жка, шнуро́к;
The dog broke its tie. Сабака сарваўся з прывязі.
3. pl. ties ву́зы, су́вязі;
family ties сяме́йныя ву́зы;
ties of friendship сябро́ўскія су́вязі
4. цяжа́р; кло́пат, даку́ка
5. sport гульня́ ўнічыю́;
The game ended in a tie. Гульня скончылася ўнічыю.
6. mus. знак лега́та
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
mole
I [moʊl]
n.
радзі́мы знак (на ску́ры), радзі́мка f.
II [moʊl]
n., Zool.
1) крот крата́ m.
2) цярплі́вы, шчы́ры працаўні́к
III [moʊl]
n.
1) хваляло́м -а m., мол -а m.
2) дамба́ f.
IV [moʊl]
n.
грам-мале́кула, моль -я m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
plus
[plʌs]
1.
prep.
1) плюс
Three plus two equals five — Тры плюс два бу́дзе пяць
2) а такса́ма
intelligence plus experience — ро́зум, а такса́ма до́сьвед
2.
adj.
дада́тны (напр. лік, электры́чны зара́д)
3.
n.
плюс (знак склада́ньня або́ дада́тнасьці)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)