адмы́цца, -мы́юся, -мы́ешся, -мы́ецца; зак.
1. Змыць з сябе бруд.
З дарогі ледзь адмыўся.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зрабіцца чыстым, адмыцца, знікнуць пры мыцці.
Пляма на абрусе адмылася.
3. перан. (звычайна з адмоўем). Аднавіць аб сабе ранейшую думку (разм.).
Страціўшы рэпутацыю, да канца дзён не адмыешся.
|| незак. адмыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абу́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Тупая патоўшчаная частка вострай прылады (звычайна сякеры), процілеглая лязу.
Удар абухом.
2. перан. Дурань (лаянк.)
А. верыць аднаму сабе, а ўсіх астатніх падазрае ў нечым.
◊
Падвесці пад абух — загубіць.
Як абухом па галаве — уразіць раптоўнай непрыемнай весткай.
|| памянш. абушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
|| прым. абухо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пярэ́чыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.
1. каму. Выказваць нязгоду з кім-, чым-н., прыводзіць доказ супраць чаго-н.
П. дакладчыку.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чаму. Не адпавядаць, маючы ў сабе супярэчнасць.
Паказанні пярэчаць адно аднаму.
Гэта пярэчыць яго погляду.
|| зак. запярэ́чыць, -чу, -чыш, -чыць (да 1 знач.).
|| наз. пярэ́чанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
verdíenen
vt
1) зарабля́ць
sich (D) sein Stück Brot ~ — зарабля́ць сабе́ на хлеб
2) заслуго́ўваць
Stráfe ~ — заслужы́ць (сабе́) ка́ру
er hat es verdíent — ён гэ́тага заслужыў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
знясі́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад знясіліць.
2. у знач. прым. Крайне стомлены, абяссілены. Знясілены арганізм. □ Ціха, асцярожна ехаў грузавік — як стомлены, знясілены конь. Пестрак. // Які сведчыць аб знясіленні; худы, слабы. Знясіленыя рукі. □ [Сотнікаў] сабраў у сабе ўсё, на што яшчэ здольна было яго знясіленае цела, і, памагаючы сабе вінтоўкай, з натугай пераступаў нагамі. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зарубі́ць 1, ‑рублю, ‑рубіш, ‑рубіць; зак., што.
Загнуўшы, падшыць краі чаго‑н. Зарубіць хусцінку. Зарубіць ручнік.
зарубі́ць 2, ‑рублю, ‑рубіш, ‑рубіць; зак., што.
1. Разм. Зрабіць зарубку (зарубкі) на чым‑н.
2. Спец. Агаліць паверхню пласта, прызначанага для адбойкі. Зарубіць пласт вугалю.
•••
Зарубіць (сабе) на носе — добра запомніць. — Не, брат, ты павінен жыць! .. Зарубі сабе на носе — жыць!.. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́йміт, ‑а, М ‑міце, м.
1. Наёмны работнік; парабак. Так, жыў сабе [Караневіч], .. як найміт, нават не звіў сабе ніякага гнязда. Скрыган.
2. перан. Той, хто з карыслівымі намерамі служыць чыім‑н. мэтам, хто прадаўся каму‑н. Панскі найміт. □ Мы лічым сваім абавязкам выкрываць подлых апосталаў новай сусветнай бойні і іх наймітаў у асобе здрадлівых пісак і псеўдавучоных. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працерабі́ць, ‑цераблю, ‑цярэбіш, ‑цярэбіць; зак., што.
1. Расчысціць, расцерабіць (дарогу, праход). «Пайду, дарогу працераблю... Хутка развіднеецца», — думаў .. [Алесь]. Чарнышэвіч. / у перан. ужыв. З гневам, з запалам гаварыў .. [Барташэвіч], што быццам я і раўні сабе не ведаю, што я нікога не паважаю, быццам я заўзяты кар’ерыст, які толькі і дбае, каб працерабіць сабе дарогу. Сабаленка.
2. Церабіць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жыццялю́б, ‑а, м.
Той, хто любіць жыццё. Я не мог сабе ўявіць, што гэты чалавек — такі жыццялюб, такі вечна бадзёры, можа памерці. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гузава́тасць, ‑і, ж.
Уласцівасць гузаватага. Чалавек.. лёг на зямлю і, адчуўшы яе гузаватасць, адным махам рукі згроб сабе пад галаву імшыстую купіну. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)