◎ Пашуґа́ць ’пакалыхаць’ (в.-дзв., Шатал.), пашу́гаць ’пакалыхаць’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Да па- (< прасл. /?о-) і шугаць ’люляць, калыхаць’ (ваўк., шчуч.), ганц.шугацца ’гушкацца’, маст.шугалка ’арэлі’ (Сл. ПЗБ), якія можна генетычна суаднесці з літ.šukuoti ’часаць’ (слабіць рух туды і назад’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГАЙДАМА́КІ
(ад тур. haydamak нападаць),
удзельнікі вызв. руху на Правабярэжнай Украіне супраць польскай шляхты. Рух гайдамакаў узнік у 1720-я г. на Валыні і ў Зах. Падоліі, пазней распаўсюдзіўся на інш. раёны Украіны. Атрады гайдамакаў складаліся з сялян, бяднейшых запарожскіх казакоў, батракоў, рамеснікаў. У 1734, 1750, 1768 рух гайдамакаў перарастаў у буйныя паўстанні, найб. значнае ў 1768 («Калііўшчына»). У грамадз. Вайну 1918 — 20 на Украіне нац. фарміраванні, што змагаліся супраць сав. улады, выкарыстоўвалі папулярныя ў народзе гіст. традыцыі і называлі сябе гайдамакамі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
прыці́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак.
1. Перастаць шумець; прыціхнуць. Нават работнікі галерэі пачалі ўжо на.. [хлопцаў] падазрона паглядаць. Прыйшлося крыху прыцішыцца.Шыцік.
2. Перастаць рухацца; замерці, супакоіцца. Калі .. [матыль] сеў і прыцішыўся на бервяне, сарока хацела яго клюнуць, але перадумала і ад вярнулася.Пташнікаў.Святлана прыцішылася, трошкі супакоіла сваю крыўду і пачала слухаць, што тата дыктуе.Кулакоўскі.// Паслабець у сіле свайго праяўлення, трохі суняцца. На дварэ прыцішылася пагода, нават сонца косымі праменямі адбілася ў акно і снег быў мяккім...Каваль.— Правільна, зараз такі час, калі рэвалюцыйны рух прыцішыўся.Колас.
3. Запаволіць свой рух; замарудзіцца. Рух канвеера крыху прыцішыўся: некалькі шкляных будак стаялі на ўз’ездзе на мост.Лынькоў.Новыя казакі, чалавек дваццаць, несліся наўскач, і адзін, рабы, віхрасты, прыцішыўся і завярнуў мяне назад.Гарэцкі.
4. Паслабець, стаць менш адчувальным (пра якое‑н. пачуццё, адчуванне). Боль прыцішыўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасцярня́, ‑і; мн. шасцерні, ‑яў; ж.
1.Спец. Зубчастае кола, якое перадае рух. Забіраліся хлопцы часам і на іншыя фабрыкі, здымалі калёсікі і шасцерні, качалі іх па бязлюдных вуліцах.С. Александровіч.
2. Запрэжка ў шэсць коней.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
movement
[ˈmu:vmənt]
n.
1) рух -у m. (такса́ма грама́дзкі)
the movement for peace — рух прыхі́льнікаў мі́ру
2) перамяшчэ́ньне, перакіда́ньне (во́йска)
3) ход, мэхані́зм -у m
4) Mus.
а) тэмп -у m.
б) рытм -у m.
в) ча́стка до́ўгага музы́чнага тво́ру
5) пра́ца кішэ́чніка, спаражне́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
антыклерыкалі́зм
(ад анты- + клерыкалізм)
грамадска-палітычны рух, накіраваны супраць клерыкалізму, супраць прывілеяў царквы і духавенства.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бата́н
(фр. battant)
механізм ткацкага варштата, які накіроўвае рух чаўнака, што ўводзіць уток у аснову.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гіра-
(гр. gyros = кола, круг)
першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцце «кругавы рух».
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
капі́р
[ням. Kopier(schablone)]
дэталь капіравальнага станка, якая перадае рух інструменту, што выконвае пэўную аперацыю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кіне́ма
(гр. kinema = рух)
1) лінгв. артыкуляцыйная прымета фанемы;
2) структурная адзінка мімічнай (жэстыкуляцыйнай) мовы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)