кры́жань, ‑я, м.

Тое, што і крыжанка. Буйны крыжань, ледзь падняўшыся над азярцом, плёхнуўся ў прыбярэжную асаку. Краўчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вяршня́к, вершняку, м., зб.

Разм. Вершаліны дрэў. З жахлівым, прарэзлівым ровам над вершняком шуганула.. цёмна-срэбраная птушка. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глю́га, ‑і, ДМ глюзе, ж.

Разм. Дзюба ў драпежных птушак. Крумкач глюгу звесіў Над згніўшай калодай. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гно́ман, ‑а, м.

Даўнейшы астранамічны інструмент: вертыкальны шост з падстаўкай, пры дапамозе якога вызначалі вышыню Сонца над гарызонтам.

[Ад грэч. gnomon — стрыжань сонечнага гадзінніка; сонечны гадзіннік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вішня́к, ‑у, м., зб.

Вішнёвыя дрэвы, вішнёвы зараснік. Па-над парканам пышным валам Стаяў вішняк густы, прыўдалы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́вараць, ‑і, ж.

Тое, што і выварацень. Мішка прыўзняўся над санямі і шпурнуў у бок вывараці зарад. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

высачэ́зны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вельмі высокі. Высачэзны пад’ёмны кран з зашклёнай кабінай працягнуў рабрыстую стралу над будоўляй. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фасо́ль, ‑і, ж.

Абл. Фасоля. Там, калі над пушчамі Навісала золь, Рукі яе [матчыны] лушчылі Боб, гарох, фасоль. Куляшоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Нада́ткі ’надбаўка зямлі (да прысядзібных участкаў)’ (лунін., Шатал.), ’кароткія загоны, дадаткі’ (беласт., Сл. ПЗБ). З наддиткі, да даць, параўн. у Насовіча: наддиток ’надбаўка’ (Нас.); формы з на- і над‑ адлюстроўваюць характэрную для славянскіх моў «канкурэнцыю» адпаведных прыназоўнікаў (ESSJ SG, 1, 127).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паве́тра ’сумесь газаў, галоўным чынам азоту і кіслароду, якія акружаюць зямлю і складаюць яе атмасферу; свабодная прастора над зямлёй’ (ТСБМ, Бяльк., Сл. ПЗБ), пове́трэ ’паветра; пошасць’ (ТС). З польск. powietrze ’тс’. У значэнні ’пошасць’, відавочна, з рус. пове́трие ’пошасць’. Параўн. наступнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)